Od 4 maja br. pacjent albo jego przedstawiciel ustawowy może otrzymać dokumentację medyczną bezpłatnie. Umożliwia to art. 28 ust. 2a pkt 1 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1318, ze zm.). Zmiany, niewątpliwie korzystne dla pacjentów, zostały wprowadzone ustawą dotyczącą dostosowania polskiego porządku prawnego do RODO.
Nowe regulacje dotyczą jednak tylko dokumentów udostępnianych pacjentowi po raz pierwszy. Co istotne, w praktyce odnosi się do poszczególnych dokumentów wchodzących w skład dokumentacji medycznej pacjenta. Oznacza to, że każdy dokument zostanie udostępniony nieodpłatnie.
Wniosek w tej sprawie może dotyczyć całej dokumentacji medycznej, jej części albo tylko wybranych dokumentów. Czyli placówka medyczna jest zobowiązana do bezpłatnego udostępnienia dokumentacji medycznej za każdym razem, kiedy wniosek dotyczy dokumentów, których pacjent wcześniej nie otrzymał.
Za każde ponowne udostępnienie tych samych dokumentów lecznica może pobrać opłatę, której maksymalne stawki określa art. 28 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Dlatego w żadnym wypadku tego uprawnienia nie należy interpretować w ten sposób, że nieodpłatnie zostanie zrealizowany wyłącznie pierwszy wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej, a za każdy następny zostanie pobrana opłata, niezależnie od zakresu żądanej w tym wniosku – i udostępnionej do tej pory – dokumentacji medycznej. Dokumentacja medyczna, na zasadach, o których mowa powyżej, zostanie udostępniona nieodpłatnie w każdej placówce medycznej, w której pacjent się leczy lub w której leczył się w przeszłości.
Należy przy tym pamiętać, że uprawnienie to dotyczy wyłącznie pacjenta albo jego przedstawiciela ustawowego (zatem już nie osoby upoważnionej przez pacjenta). Złożenie wniosku nie wymaga dopełnienia żadnych dodatkowych formalności, w szczególności osoba uprawniona nie musi powoływać się na podstawę prawną, z której wynikają nowe zasady. To po stronie placówek medycznych istnieje obowiązek przestrzegania prawa pacjenta do dokumentacji medycznej – nie mogą one wprowadzać w swoich regulacjach wewnętrznych dodatkowych obowiązków po stronie pacjentów niż te wynikające z przepisów prawa, nadto prowadzą rejestry dokumentacji medycznej, w których znajdują się między innymi informacje dotyczące sposobu udostępnienia oraz zakresu dotąd udostępnionej dokumentacji.
Bezprawne ograniczenie przez placówki medyczne prawa do bezpłatnego udostępnienia dokumentacji medycznej dla osób uprawnionych jest równoznaczne ze stosowaniem praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów. Będę stale monitorował stosowanie nowych regulacji w tym zakresie. Każdy pacjent, który uważa, że jego prawo dostępu do dokumentacji medycznej jest naruszane, powinien taką sprawę zgłosić do rzecznika praw pacjenta.