Subskrybuj nas na Youtube
Sprawa dotyczyła skargi kasacyjnej ojca, który skarżył rozstrzygnięcia nakłaniające go do poddania córki obowiązkowy szczepieniom ochronnym zgodnie z jednym z podpunktów artykułu 5 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Dziewczynka została poddania jedynie jednemu szczepieniu na wirusowe zapalenie wątroby typu B, podczas gdy pełen cykl szczepienia u noworodków i niemowląt obejmuje trzy dawki szczepionek podanych: w ciągu 24 godzin po urodzeniu, w 2 i 7 miesiącu życia, następnie rodzice unikali badań kwalifikujących do iniekcji.
W 2014 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wystawił tytuł wykonawczy, zgonie z którym zobowiązał ojca dziecka do zaszczepienia dziecka zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Mężczyzna zgłosił zarzuty dotyczące: braku wymagalności obowiązku, częściowego wykonania obowiązku, niedopuszczalności egzekucji administracyjnej oraz niespełnienia przez tytuł wykonawczy wymogów ustawowych. Twierdził między innymi, że: błędnie przyjęto iż obowiązek szczepienia córki jest już wymagalny, nie wskazano jakim preparatem i jaką dawką szczepienie ma zostać przeprowadzone, w rozstrzygnięciu pominięta została matka dziecka, egzekwowane są przepisy nie wynikające z przepisów prawa mieszczących się w katalogu źródeł prawa, o którym stanowi art. 87 Konstytucji RP, rozstrzygnięcie pozbawia go prawa do wyrażenia dobrowolnej zgody na świadczenie medyczne, jakim jest badanie kwalifikacyjne.
WSA w Bydgoszczy skargę oddalił, w takim zakresie, jaki wynika z treści zarzutów zgłoszonych przez skarżącego w piśmie z dnia 15 grudnia 2014 r., pomijając zarzuty zgłoszone na etapie postępowania odwoławczego oraz w skardze. Sąd wyjaśnił, że „obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisu prawa powszechnie obowiązującego, nie ma zatem podstawy prawnej do konkretyzacji tego obowiązku w decyzji administracyjnej. Wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym (…) obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach ochronnych”.
Sędzia zaznaczył, że wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych i grupy osób obowiązanych do poddania się im zawarte zostały w ustawie i rozporządzeniu a przeprowadza się je z uwzględnieniem Programu Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego. „Szczepienia są realizowane w terminach i zgodnie ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Terminy realizacji obowiązku wykonania poszczególnych szczepień są uwarunkowane zaleceniami, jakie definiuje Program w zależności od kalendarzowego wieku dziecka (…) W tym stanie, argumentacja skarżącego, że obowiązek szczepień jego dziecka nie był i nadal nie jest wymagalny, jest pozbawiona racji nie tylko prawnych, ale i merytorycznych. Gdyby organy inspekcji sanitarnej w egzekwowaniu ciążącego na skarżącym obowiązku poddania dziecka szczepieniom miały czekać aż do ukończenia przez nie 19 roku życia, to cel zapobieżenia rozwoju chorób zakaźnych. nie byłby osiągnięty, a jak wynika z doświadczenia życiowego i ogólnej wiedzy, ilość dawek oraz okresy, w jakich kolejne dawki szczepień mają być podawane dzieciom, ma swoje uwarunkowania immunologiczne” – czytamy w uzasadnieniu.
Ojciec w kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że część z zarzutów zasługuje na uwzględnienie. Nie odniesienie się przez WSA do wszystkich zarzutów podniesionych w skardze, stanowiło naruszenie przepisów prawa, którego konsekwencją był brak czynnego udziału matki małoletniego dziecka w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym.
Reszta zarzutów nie była zasadna. „Trudno byłoby oczekiwać, tak jak chciałby tego skarżący kasacyjnie, ażeby w ustawie uregulowane zostały terminy szczepień oraz rodzaj szczepionek. Tak szczegółowa materia została uregulowana w aktach prawnych niższego rzędu, co nie pozostaje w sprzeczności z konstytucyjnym katalogiem źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Wykonanie szczepienia ochronnego jest każdorazowo poprzedzane badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzanym przez lekarza w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania szczepienia. W przypadku kiedy takie badanie daje podstawy do długotrwałego odroczenia szczepienia ochronnego, dziecko kierowane jest przez lekarza do poradni specjalistycznej” – wyjaśnił sąd.
Biorąc powyższe pod uwagę Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt: II OSK 773/16