Rosnące koszty i problemy nawarstwiające się od początku pandemii powodują, że hotelarze i gastronomia nie wychodzą na swoje. Właściciele restauracji chcą nawet pakietu ratunkowego.

ikona lupy />
Restauratorzy chcą m.in. zwolnienia z VAT na żywność / shutterstock
Po chudym 2020 r. ubiegły rok przyniósł odbicie w sektorze gastronomicznym i noclegowym. Klienci wrócili na rynek, a wraz z nimi powróciły inwestycje. Widać to na przykładzie hoteli. W 2019 r. działało ich 2635. W pierwszym roku pandemii liczba spadła do 2498, by w ubiegłym roku odbić do 2521. Teraz jednak wracają obawy branży porównywalne z tymi z czasu lockdownu.
- 2019 r. był szczytem hossy na hotelowym rynku, która załamała się z chwilą wybuchu pandemii. Wówczas wiele inwestycji - zarówno sieciowych, jak i indywidualnych - wstrzymano. Ten stan zawieszenia nie mógł jednak trwać w nieskończoność. W efekcie wzrost, jaki obserwowaliśmy w zeszłym roku, wynikał z tego, że wiele inwestycji zostało wznowionych i finalnie oddanych do użytku - opisuje Joanna Ostrowska, zarządzająca rodzinną siecią Osti-hotele w Krakowie.
W tym roku jednak branża znowu musi mierzyć się z wyzwaniami. Wysoka inflacja wpływa na zasobność portfeli. Część gości ucieka do tańszych apartamentów i mieszkań do wynajęcia. - Zainteresowanie wakacyjnym wynajmem domów i apartamentów jest duże. Już odnotowaliśmy więcej rezerwacji w porównaniu z rokiem poprzednim, a nie mamy jeszcze końca sezonu wakacyjnego - przyznaje Anna Waryszak z Interhome Group.
- Inflacja, ceny mediów powodują wzrost kosztów działalności. Jeśli do tego dodamy brak stabilnych prognoz co do zagrożeń wynikających z pandemii, to wszystko sprawia, że trudno jest pozytywnie prognozować rozwój rynku - ocenia Ireneusz Węgłowski, prezes Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego.
Polacy nie tylko szukają tańszego noclegu, lecz także oszczędzają na wyżywieniu. Izabela Nowak-Kasprzak prowadzi restaurację w Koszalinie. - Wczoraj zrobiłam miesięczne rozliczenie. Wyszło 280 tys. zł obrotu. Dla dużej restauracji w centrum miasta, i w szczycie sezonu. Ktoś powie, by nie narzekać. I faktycznie kwota może robi wrażenie, ale rozbijmy ją na czynniki pierwsze - proponuje. - Z tej sumy oddaję do budżetu państwa 26 tys. zł tytułem VAT. I to jest dla mojej branży totalnie niezrozumiałe, dlaczego inni są dziś zwolnieni z VAT na żywność, a my nie. I ponosimy tego konsekwencje w dwójnasób. Kupujemy w hurtowni czy od pośredników produkty, których ceny szybko rosną. Fakt, nie płacimy wtedy VAT, ale i tak w porównaniu z ubiegłym rokiem np. cena śmietany podskoczyła o 100 proc., a kilogram fileta z piersi kurczaka to ok. 24 zł (przed rokiem było to 11-14 zł). Jednak gdy połączymy w kuchni te produkty i wydamy klientowi na stół, wówczas musi on już w rachunku zapłacić VAT - mówi. Zaznacza, że ceny w menu podniosła mniej, niż wynikałoby ze wzrostu kosztów. Kolejny ruch w górę skutkowałby odpływem gości. To uderza w zyski. Jak bardzo? Podaje przykład organizacji imprezy okolicznościowej. Jeszcze kilka miesięcy temu cena wynosiła 120 zł od osoby. Teraz 140 zł, a jak wylicza właścicielka, powinno być 240 zł, biorąc także pod uwagę ceny gazu (obecny rachunek to ok. 5 tys. zł, przed rokiem - 1,2 tys. zł), prądu (jest 16 tys., było 6-8 tys.). - Wówczas jednak mogłabym nie znaleźć chętnych - tłumaczy.
Wakacje pod namiotem. Jak się do nich przygotować?
Wakacje pod namiotem. Jak się do nich przygotować?

Zobacz również
Albert Ihnofeld, właściciel bistro, opisuje, że mozolnie odbija się od dna, czyli strat wywołanych lockdownem. - Maj i czerwiec pozwoliły zasypać największe dziury, dzięki takim imprezom okolicznościowym jak komunie - przyznaje. Teraz jednak przyszłość znów jest niepewna. - Po sezonie obroty spadają o ok. 30 proc., a ceny rosną. Dostawcy trzy razy w tygodniu potrafią zmieniać stawki. Żeby przynieść cokolwiek do domu, pracuję 30 dni w miesiącu, bo nie udało się odzyskać pracowników utraconych w pandemii. Ukraińcy obsadzili tylko część najprostszych stanowisk - tłumaczy.
Z rozmów w Północnej Izbie Gospodarczej wyłaniają się obawy, że oszczędność Polaków wynikająca z inflacji będzie jednym z czynników najmocniej uderzających w gastronomię. - Widać to już teraz po turystach, którzy zamiast obiadu w restauracji wolą robić zakupy w dyskontach i przygotowywać jedzenie sami - mówi jedna z przedstawicielek biznesu. Zrzeszeni w izbie przedsiębiorcy oceniają, że po zakończeniu sezonu wakacyjnego ich sytuacja może być bardzo zła.
Zadłużenie w sektorze HoReCa wciąż jest wyższe niż w pandemii. W 2020 r. według KRD wynosiło niemal 280 mln zł, czyli wzrosło o prawie jedną trzecią w porównaniu do 2019 r. Dziś przekracza 288 mln zł.
Dlatego w branży ożywa na nowo dyskusja o potrzebie uruchomienia przez rząd pakietu ratunkowego. Wśród pomysłów są m.in. obniżenie stawki VAT dla gastronomii do 0 proc. - do momentu, gdy podatek na żywność będzie wynosić 0 proc., obniżka czynszów za zajmowanie lokali administrowanych przez samorządy czy stawek za lokowanie ogródków przy restauracjach, bon gastronomiczny.
- Pakiet jest konieczny. Skala rynkowego nacisku może doprowadzić, że niebawem zniknie nawet jedna trzecia lokali - opisuje Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej. Tu słychać także o rekordowej liczbie wniosków o zwiększanie kredytów kupieckich. Dotychczas były one udzielane na miesiąc lub kwartał, a teraz niektórzy proszą o nawet półroczne prolongaty, co z kolei dla wielu hurtowni jest nie do przyjęcia. ©℗