Wprowadzenie takich zmian przewiduje przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) projekt nowelizacji ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 338 ze zm.). Jego przepisy zakładają ustanowienie Dnia Opiekuna Małego Dziecka, który będzie przypadał na 4 kwietnia. Z tej okazji osoby wykonujące ten zawód, spełniające określone w projekcie wymagania, będą honorowane nagrodami specjalnymi i medalami: złotym, srebrnym lub brązowym, wręczanymi odpowiednio przez: ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, wojewodę oraz wójta (burmistrza lub prezydenta miasta).

Opiekun z dodatkowym wolnym na szkolenie

W projekcie uwzględniono też szereg zmian, które zwiększają uprawnienia zawodowe opiekunów. Jedną z nich jest zwolnienie od wykonywania pracy w celu udziału w szkoleniu podnoszącym kwalifikacje zawodowe w wymiarze 16 godzin lub 2 dni w roku.

– W projekcie zostało użyte sformułowanie o płatnym czasie wolnym od obowiązków służbowych, co jest o tyle niefortunne, że wspomniane szkolenie jest jednym z elementów standardów jakości opieki, które od przyszłego roku będą musiały spełniać placówki dla dzieci w wieku 0–3 lat – mówi Monika Rościszewska-Woźniak, prezes Fundacji Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego.

Dodaje, że taki dodatkowy urlop, którego wymiar miał rosnąć wraz z liczbą przepracowanych lat, był zapowiadany, gdy nowelizacja ustawy żłobkowej została wpisana do wykazu prac legislacyjnych rządu. Jednak w projekcie, który teraz trafił do konsultacji, nie ma gwarantujących go przepisów.

Ponadto opiekunowie, tak samo jak nauczyciele, będą mogli korzystać z 33-proc. ulgi na bilety kolejowe, choć w momencie wejścia w życie ustawy – co ma nastąpić 1 stycznia 2028 r. – zniżki będą dostępne tylko dla tych zatrudnianych przez samorządy, a dopiero od 1 stycznia 2032 r. dla pozostałych. Z kolei opiekunowie z samorządowych placówek zostaną objęci ochroną prawną należną funkcjonariuszom publicznym. Osoby opiekujące się dziećmi będą również mogły uzyskać służbową legitymację w formie elektronicznej, która będzie częścią aplikacji mObywatel.

Nowy typ placówki dla dzieci - punkt opieki dziennej

Duże zmiany czekają dziennych opiekunów. Teraz jest tak, że dzienny opiekun to osoba, która zajmuje się dziećmi, prowadząc działalność na własny rachunek, świadczy takie usługi bądź jest zatrudniana przez samorząd albo podmiot prywatny (w lokalu swoim lub pracodawcy). Jest to więc co do zasady jednoosobowa instytucja opieki i to właśnie ma się zmienić. Zgodnie z projektem dzienni opiekunowie będą wykonywać swoją pracę w punktach opieki dziennej. Taki punkt będą mogli utworzyć sam opiekun, a także samorząd i podmiot prywatny. Będzie przy tym obowiązywać zasada, zgodnie z którą w jednym lokalu może funkcjonować jeden punkt opieki dziennej i będzie mogło w nim być nie więcej niż 16 dzieci. W projekcie uregulowano również sytuację, gdy dzienny opiekun czasowo nie może zajmować się maluchami (z powodu choroby lub wypoczynku). W takim przypadku podmiot prowadzący punkt opieki dziennej będzie zawierał umowę na zastępstwo z inną osobą. Jednocześnie zawarte w projekcie przepisy przejściowe wskazują, że przekształcenie obecnej formuły dziennej opieki w nową nastąpi 1 stycznia 2028 r.

W związku z tą zmianą wójtowie nie będą już prowadzić odrębnego rejestru żłobków i klubów dziecięcych oraz wykazu dziennych opiekunów. Zamiast tego wymagany będzie tylko jeden rejestr, do którego będą wpisywać wszystkie tworzone placówki opieki oraz gromadzić w nim wymienione w przepisach dane na temat ich działalności.

Plac zabaw obowiązkowy dla nowych żłobków

Kolejną nowością będzie obowiązek zapewnienia placu zabaw na terenie, na którym jest prowadzony żłobek i klub dziecięcy. Przy czym ten wymóg będzie dotyczył placówek tworzonych od 1 stycznia 2027 r., natomiast te, które teraz działają lub zostaną uruchomione do końca 2026 r., mają jedynie umożliwiać dzieciom dostęp do placu zabaw.

Wreszcie w projekcie są proponowane regulacje ustanawiające sankcję finansową, którą sanepid będzie nakładał, jeśli żłobek, klub dziecięcy lub punkt dziennej opieki nie będzie przestrzegał przepisów dotyczących żywienia dzieci. Kara grożąca podmiotom prowadzącym te placówki będzie sięgać 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. ©℗

Etap legislacyjny

Projekt przekazany do konsultacji