Rada nie może w uchwale scedować na burmistrza przygotowania wzoru wniosku o dotację

Czy w uchwale dotacyjnej przewidującej dofinansowania dla mieszkańców miasta do wymiany źródeł ciepła może się znaleźć zapis, że „warunkiem ubiegania się o dotację jest złożenie w urzędzie miasta wniosku, którego wzór określi burmistrz”?

Z pytania wynika, że chodzi o udzielanie dotacji na mocy uchwały przyjętej przez organ stanowiący gminy na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 403 ust. 4‒5 prawa ochrony środowiska (dalej: p.o.ś.). Dla przypomnienia: z ust. 4 wynika, że „finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:

a) osób fizycznych,

b) wspólnot mieszkaniowych,

c) osób prawnych,

d) przedsiębiorców;

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi”.

Z kolei ust. 5 stanowi, że „zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały”.

Co w treści?

Z przepisów wynika zatem, że uchwała musi określać m.in. tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji. Kolegium RIO w Katowicach w uchwale z 25 marca 2021 r. (nr 102/VIII/2021) stwierdziło m.in., że skoro organ stanowiący ma kompetencje do ustalenia trybu postępowania w sprawie udzielenia dotacji oraz sposobu jej rozliczenia, to musi w uchwale określić wszystkie te elementy, łącznie ze wskazaniem formularzy, jakie należy złożyć, by uzyskać oraz rozliczyć dotację. Izba podkreśliła, że w przeciwnym razie uchwała będzie niekompletna z punktu widzenia wymagań z art. 403 ust. 5 p.o.ś.

Z kolei Kolegium RIO w Bydgoszczy w uchwale z 18 stycznia 2023 r. (nr III/12/2023) wyjaśniło, że wynikający z przepisu kompetencyjnego obowiązek ustalenia trybu postępowania w sprawie udzielenia dotacji oznacza konieczność wskazania ciągu czynności poprzedzających zawarcie umowy o udzielenie dotacji, w tym m.in. terminu składania wniosków. „Pominięcie przez radę miejską w uchwale obligatoryjnego elementu, wskazanego w upoważnieniu ustawowym, stanowi naruszenie art. 403 ust. 5 p.o.ś.” – podkreśliła bydgoska RIO.

Wyłączne kompetencje

Z powyższych przepisów i stanowisk RIO można zatem wysnuć wniosek, że obowiązujące przepisy nie dopuszczają, aby rada gminy w uchwale cedowała na organ wykonawczy (czyli np. na burmistrza, prezydenta miasta albo wójta gminy) formułowanie przepisów dotyczących trybu udzielania dotacji. Co więcej, wniosek ten potwierdza uchwałą kolegium RIO w Łodzi z 31 lipca 2024 r. (nr 23/77/2024). Organ nadzorczy zakwestionował zapis o treści: „Warunkiem ubiegania się o dotację jest złożenie w Urzędzie Gminy w (…) wniosku, którego wzór określi Wójt Gminy (…)”. W ramach argumentacji prawnej kolegium RIO przypomniało, że na podstawie art. 403 ust. 5 p.o.ś. to organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w art. 403 ust. 4 p.o.ś., obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielenia dotacji i sposób jej rozliczenia. W konsekwencji, zdaniem organu nadzoru, to rada gminy w ramach przysługujących jej kompetencji powinna określić wymogi formalne wniosku i/lub wzór wniosku. RIO dodała również: „rada gminy nie jest uprawniona do przekazania wójtowi swoich, wynikających z przywołanego wyżej przepisu ustawy, kompetencji do określenia wymogów formalnych wniosku i/lub wzoru wniosku. W konsekwencji par. 4 ust. 1 regulaminu w zakresie, w jakim przekazuje wójtowi gminy (…) kompetencję do określenia wzoru wniosku o przyznanie dotacji, narusza przepis art. 403 ust. 5 p.o.ś.”.

Inaczej mówiąc: uchwalenie wzoru wniosku musi pozostać w wyłącznej kompetencji rady miasta, ten zakres przedmiotowy wchodzi bowiem do trybu postępowania w sprawie udzielenia dotacji. Zauważyć trzeba jednak, że w praktyce to organ wykonawczy opracowuje całą konstrukcję uchwały wraz z załącznikami, co ma uzasadnienie prawne w art. 30 ust. 2 ustawy o samo rządzie gminnym, który stanowi, że „wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa”. Do zadań wójta należy w szczególności przygotowywanie projektów uchwał rady gminy.

Podsumowując: rada miasta nie może w uchwale cedować uprawnienia do określenia wzoru wniosku dotacyjnego na burmistrza. Uchwalenie trybu postępowania o udzielenie dotacji, a więc m.in. właśnie wzoru wniosku dotacyjnego, leży w wyłącznej kompetencji organu stanowiącego. Nie zmienia to jednak tego, że to organ wykonawczy opracowuje projekty uchwał, które następnie są procedowane przez radę miasta. ©℗