Tablica zakupiona do szkoły z Funduszu Pomocy 
może służyć nie tylko ukraińskim dzieciom

Czy niepubliczna szkoła mogła zakupić tablicę multimedialną z dotacji pochodzącej z Funduszu Pomocy? Tablica pomaga m.in. w tłumaczeniach na język ukraiński. Wątpliwości wynikają z tego, że w szkole jest tylko kilkoro dzieci narodowości ukraińskiej, a tablica służy również pozostałym uczniom. A może powiat powinien zakwestionować taki wydatek jako niezgodny z przeznaczeniem?

Specjalny Fundusz Pomocy służy finansowaniu lub dofinansowywaniu realizacji zadań na rzecz pomocy Ukrainie, w szczególności obywatelom tego kraju. Został powołany na podstawie art. 14 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa ukraińska).

Wsparcie dla uchodźców

Możliwość skorzystania ze środków Funduszu Pomocy przez placówki oświatowe wynika z przepisów spec ustawy ukraińskiej oraz ustawy z o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: u.f.z.o.). I tak zgodnie z art. 50 ust. 6 specustawy ukraińskiej: „w latach 2023‒2025 w celu wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie niniejszej ustawy albo którzy przebywają legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa:

1) rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej, o której mowa w art. 28 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, może ulec zwiększeniu o środki pochodzące z budżetu państwa;

2) jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymać środki z Funduszu; przepisy art. 28 ust. 3 i 4 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio”.

Z tych przepisów wynika m.in., że rezerwą części oświatowej subwencji ogólnej dysponuje minister właściwy ds. finansów publicznych po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ds. oświaty i wychowania oraz reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego, a podział tej części rezerwy następuje nie później niż do 30 listopada każdego roku.

Na co można wydać dotacje oświatowe?

Natomiast art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych stanowi, że dotacje, o których mowa w art. 15‒21, 25‒26, 28‒31a i 32 (chodzi tu o różnego rodzaju dotacje oświatowe) są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań placówek wychowania przedszkolnego, szkół lub placówek w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej.

Dotacje można wykorzystać wyłącznie na pokrycie wydatków na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmujących:

a) książki i inne zbiory biblioteczne,

b) środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach,

c) sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,

d) meble,

e) pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości określonej zgodnie z art. 16f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100 proc. ich wartości w momencie oddania do używania.

Zatem w świetle przytoczonych wyżej przepisów co do zasady możliwy jest zakup np. tablicy multimedialnej związanej z realizacją zadań placówki szkolnej ze środków zwykłej dotacji, którą otrzymuje niepubliczna szkoła.

Skorzystają wszyscy

Problem jednak powstaje w sytuacji, gdy wsparcie pochodzi ze środków specjalnej dotacji, czyli tej finansowanej z wyżej wspomnianego Funduszu Pomocy, a z tablicy będą co prawda korzystać uczniowie narodowości ukraińskiej, lecz w niewielkiej liczbie w stosunku do liczby uczniów polskich. Rodzi się wówczas wątpliwość, czy taki zakup jest dopuszczalny.

W odpowiedzi na to pytanie może być pomocne stanowisko zawarte w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie z 13 września 2024 r. (znak K.43.43.2024). Izba powołała się w nim na przytoczone powyżej regulacje prawne, a ponadto przytoczyła stanowisko, które zostało zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów. Resort wskazał w nim m.in. że: „Jeżeli w szkole czy przedszkolu jest dziecko z Ukrainy, to jest to w istocie dodatkowe zadanie oświatowe. Środki z Funduszu Pomocy są przeznaczone na wszystkie wydatki związane z funkcjonowaniem szkół/placówek oświatowych, które pozostają w związku z dodatkowymi zadaniami oświatowymi dotyczącymi dzieci z Ukrainy”. Ponadto resort wyjaśnił, że: „(…) w ocenie Izby dopuszczalne jest sfinansowanie przez szkołę niepubliczną, w której jest jedno dziecko z Ukrainy, zakupu tablicy multimedialnej – posiadającej funkcję tłumaczenia wyświetlanego tekstu na język ukraiński – w całości ze środków dotacji pochodzącej z Funduszu Pomocy, pomimo iż tablica ta przynosi również korzyść innym uczniom”.

Zatem z powyższego wynika, że jest dopuszczalne sfinansowanie środka trwałego w postaci tablicy multimedialnej ze środków dotacyjnych (pochodzących z Funduszu Pomocy), a przeszkodą nie będzie to, że w niewielkim stopniu będzie on wykorzystywany przez uczniów narodowości ukraińskiej. RIO, opierając się na wyjaśnieniach MF, przyjęła korzystną interpretację w sprawie wykorzystywania środków Funduszu Pomocy.

Podsumowanie: powiat nie ma podstaw, by kwestionować sposób wykorzystania dotacji przez niepubliczną szkołę. Wydatek został poniesiony z puli środków z Funduszu Pomocy, ale zakupiony środek trwały służy realizacji zadań na rzecz uczniów ukraińskich, choć jednocześnie ułatwia w ogóle funkcjonowanie placówki i wykonywanie zadań statutowych wobec wszystkich uczniów. A zatem nie ma mowy o spełnieniu przesłanek zwrotu dotacji, o których mowa w art. 252 ustawy o finansach publicznych (czyli m.in. o wydaniu pieniędzy niezgodnie z przeznaczeniem). ©℗