Wykaz nieruchomości przeznaczonych do najmu należy opublikować w prasie lokalnej

Regionalna izba obrachunkowa zarzuciła burmistrzowi, że nie opublikował w prasie ogłoszeń o zamieszczeniu wykazów nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub dzierżawę. Burmistrz jednak uważa, że postąpił zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, bo nakazują one oszczędne gospodarowanie środkami, a publikowanie ogłoszeń w prasie zwiększa wydatki budżetu. Czy jest możliwe odstąpienie od publikacji tych wykazów?

Pytanie dotyczy nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem lub dzierżawę. Nie ma wątpliwości, że gmina ma prawo wydzierżawiać lub oddawać w najem lub użyczenie tego typu nieruchomości. Pozwala jej na to art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.), w którym postanowiono, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. Nieruchomości mogą być przedmiotem w szczególności: sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Na szczególną uwagę zasługuje art. 35 u.g.n., gdzie w ust. 1 postanowiono, że właściwy organ sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz nieruchomości przeznaczonych do zbycia lub oddania w użytkowanie, najem, dzierżawę lub użyczenie. Wykaz wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a także zamieszcza się na stronach internetowych właściwego urzędu. Starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej przekazuje wykaz wojewodzie w celu jego zamieszczenia na stronie podmiotowej wojewody w Biuletynie Informacji Publicznej na 21 dni. Informację o zamieszczeniu wykazu właściwy organ podaje do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w prasie lokalnej o zasięgu obejmującym co najmniej powiat, na terenie którego jest położona nieruchomość.

Co się podaje do wiadomości

Dodajmy, że w wykazie określa się odpowiednio:

1) oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości;

2) powierzchnię nieruchomości;

3) opis nieruchomości;

4) przeznaczenie nieruchomości i sposób jej zagospodarowania;

5) termin zagospodarowania nieruchomości;

6) cenę nieruchomości;

7) wysokość stawek procentowych opłat z tytułu użytkowania wieczystego;

8) wysokość opłat z tytułu użytkowania, najmu lub dzierżawy;

9) terminy wnoszenia opłat;

10) zasady aktualizacji opłat;

11) informacje o przeznaczeniu do zbycia lub oddania w użytkowanie, najem, dzierżawę lub użyczenie;

12) termin do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości.

Jest pewien wyjątek od zasady publikacji informacji o wykazie. Zapisano go w art. 35 ust. 1b u.g.n., zgodnie z którym „obowiązek (…) nie dotyczy oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użyczenie na czas oznaczony do trzech miesięcy”. Jednocześnie jednak zastrzeżono, że „Wykaz sporządza się i podaje do publicznej wiadomości, jeżeli po umowie zawartej na czas oznaczony do trzech miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość”.

RIO napomina

Nie ma więc wątpliwości co do obowiązku sporządzania wykazu nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem i podawania go do publicznej wiadomości. Umieszczanie nieruchomości w wykazie ma zagwarantować jawność w zakresie dysponowania nieruchomościami przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Przytoczone wyżej przepisy mają status bezwzględnie obowiązujących, czyli takich, których stosowanie nie może zostać wyłączone np. przez decyzję organu gminy. Ustawodawca stworzył jednoznaczny wymóg, aby informacja o wykazie nieruchomości, np. przeznaczonych do oddania w najem i dzierżawę, została udostępniona w prasie lokalnej przez ogłoszenie.

Zaniechanie publikacji może być przedmiotem zastrzeżeń ze strony regionalnej izby obrachunkowej. Przykładowo w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Białymstoku z 26 czerwca 2024 r. (znak RIO.V.6001–4/24) zarzucono gminie jako nieprawidłowość to, że zaniechała „podawania do publicznej wiadomości przez ogłoszenia w prasie lokalnej o zasięgu obejmującym co najmniej powiat wykazów nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem, dzierżawę lub użyczenie, czym naruszono przepisy art. 35 ust. 1 i 1b u.g.n.”. Nie pomogły tłumaczenia przedstawicieli urzędu, że ogłoszenia nie były zamieszczane w prasie lokalnej ze względu na wysokie koszty publikacji. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano jednostce, aby „sporządzać wykazy poprzedzające zawarcie umów najmu, dzierżawy i użyczenia na okres dłuższy niż 3 miesiące, zawierające wszystkie wymagane informacje”, a także, aby „podawać je do publicznej wiadomości na zasadach określonych przepisami art. 35 ust. 1 u.g.n.”.

Niedopuszczalne oszczędności

Obowiązek publikacji w prasie lokalnej informacji o wykazie nie może być pomijany ze względów oszczędnościowych. Owszem, z przepisów art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych wynika m.in., że wydatki publiczne powinny być dokonywane:

1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:

a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,

b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;

2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;

3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Jednak stosowanie tych kryteriów nie może usprawiedliwiać odstąpienia od ponoszenia wydatków na obowiązek podawania w prasie lokalnej informacji o zamieszczeniu wykazu np. nieruchomości przeznaczonych do oddania w najem czy dzierżawę.

Podsumowując: w opisanej sytuacji zarzuty RIO są uzasadnione. Informacja o zamieszczeniu wykazu musi być podawana przez ogłoszenie w prasie lokalnej, a uzasadnieniem od odstąpienia od tego obowiązku nie może być chęć oszczędności. Burmistrz nie ma po prostu możliwości zaniechania tej czynności, planując oddać nieruchomości w dzierżawę/najem. ©℗