Środowiskowe domy samopomocy otrzymają wyższą dotację. Ile wyniesie?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podniosło z 2250,40 zł do 2483,20 zł miesięcznie kwotę przekazywaną na jedną osobę niepełnosprawną, która uczestniczy w zajęciach w środowiskowym domu samopomocy (ŚDS).

Tak wynika z odpowiedzi resortu na interpelację nr 4067 skierowaną przez grupę posłanek PiS, reprezentowanych przez Urszulę Rusecką. Wskazują one, że wiele ŚDS znajduje się na granicy wydolności finansowej z powodu zbyt niskiej dotacji przekazywanej z budżetu państwa. Jej wysokość jest bowiem nieadekwatna do rzeczywistych kosztów funkcjonowania tych placówek. W praktyce skutkuje to tym, że otrzymywane środki w pierwszej kolejności są pożytkowane na wynagrodzenia personelu, opłaty bieżące i zobowiązania. Brakuje natomiast pieniędzy na działania związane bezpośrednio z usługami świadczonymi przez ŚDS dla podopiecznych. Placówki w ramach cięć pozwalających utrzymać płynność finansową ograniczają lub rezygnują z zapewniania transportu na zajęcia, zaprzestają wyjść usamodzielniających i treningów kulturalnych, mają problemy z zakupem materiałów do terapii zajęciowej. W związku z tym posłanki zapytały MRPiPS, czy zamierza podnieść wysokość dotacji trafiającej do ŚDS.

Odpowiedzi na interpelację udzieliła Katarzyna Nowakowska, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej. Wyjaśniła, że zgodnie z art. 51c ustawy o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.) dotacja na jednego uczestnika zajęć w ŚDS wynosi nie mniej niż 250 proc. kryterium dochodowego dla osoby samotnej, uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej. W przypadku pensjonariuszy z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub ze spektrum autyzmu może być podniesiona o 30 proc.

Ponieważ takie brzmienie przepisów określa minimalną kwotę dotacji i pozwala na jej zwiększenie, MRPiPS w ustawie budżetowej na ten rok zabezpieczyło środki umożliwiające jej wypłacanie w wysokości 290 proc. kryterium dochodowego. Przekłada się to na kwotę 2250,40 zł przypadającą na jedną osobę niepełnosprawną oraz 2925,50 zł, gdy zdiagnozowano u niej spektrum autyzmu lub niepełnosprawności sprzężone.

Jednocześnie z uwagi na napływające do resortu sygnały, że taka kwota dotacji jest niewystarczająca na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia ŚDS, zdecydowano o przekazaniu samorządom dodatkowych pieniędzy na funkcjonowanie placówek. W efekcie w okresie sierpień–grudzień dotacja wynosi 320 proc. kryterium dochodowego. To oznacza, że budżetowe wsparcie na ostatnie miesiące tego roku wzrosło do 2483,20 zł oraz 3228,10 zł. Katarzyna Nowakowska dodała też, że do ŚDS trafiają środki z rządowego programu zakładającego wypłatę dodatków do pensji (1000 zł brutto miesięcznie). Objętych nim jest ok. 10 tys. pracowników tych placówek.

Co istotne, ponieważ wysokość dotacji jest zależna od tego, ile wynosi próg dochodowy w pomocy społecznej, jego waloryzacja ma wpływ na jej kwotę. Weryfikacja kryteriów odbywa się co trzy lata, a w tym roku przypadał ustawowy termin jej przeprowadzenia. Rząd zdecydował, że kryterium dla osoby samotnej od 1 stycznia 2025 r. będzie wynosić 1010 zł. W konsekwencji kwota dotacji dla ŚDS – 2525 zł lub 2828 zł – będzie wprawdzie wyższa od tej otrzymywanej od stycznia do lipca, ale niższa od tej, która została im zapewniona od sierpnia.©℗