Doceniliśmy ciekawe, oryginalne lub nowatorskie inicjatywy, które mogą stać się źródłem pomysłów dla innych miast i gmin.
Za stworzenie w historycznym obiekcie miejsca kompleksowo wspierającego działania kulturalne, społeczne i edukacyjne
Pod koniec 2022 r. w zabytkowej pałacowej oficynie w Młochowie w gminie Nadarzyn otwarto Oficynę Kultury, która stała się siedzibą Nadarzyńskiego Ośrodka Kultury, Koła Gospodyń Wiejskich Młochowianki oraz klubu seniora prowadzonego przez gminny ośrodek pomocy społecznej.
Odrestaurowany budynek jest częścią zespołu pałacowo-parkowego uznawanego za perłę architektury klasycystycznej i przykład XIX-wiecznej siedziby ziemiańskiej na Mazowszu. W skład zespołu wchodzą ponadto: pałac, druga oficyna (obie są symetrycznie usytuowane po bokach dziedzińca), oranżeria i park krajobrazowy w stylu angielskim z końca XIX w.
W salach oficyny odbywają się koncerty (m.in. uczniów ze Szkoły Muzycznej w Nadarzynie), wernisaże wystaw plastycznych, dyskusje i zajęcia dla dzieci. Swoje miejsce znaleźli tutaj także seniorzy, a z pomieszczeń kuchenno-gastronomicznych korzysta Koło Gospodyń Wiejskich Młochowianki.
Za skuteczne wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego przez gminę wiejską w realizacji przedsięwzięcia prośrodowiskowego
Pod koniec 2022 r. Wiązowna podpisała umowę na realizację modernizacji oświetlenia na terenie całej gminy w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.
W ciągu 18 miesięcy powstało łącznie prawie 4,5 tys. nowoczesnych latarni ulicznych typu LED, a aktualnie jest wdrażany system sterowania oświetleniem. Projekt systemowej modernizacji zakładał m.in. wymianę 2,6 tys. istniejących sodowych opraw na nowe oprawy LED z funkcją sterowania, a także dobudowanie prawie 1,8 tys. latarni.
Dzięki inwestycji zużycie energii elektrycznej, pomimo rozbudowy systemu oświetlenia, spadnie o ok. 36 proc. w stosunku do dotychczasowego. Urząd gminy szacuje, że bez wykorzystania formuły PPP podobny efekt możliwy byłby do osiągnięcia dopiero kilka dekad później.
Za promocję folklorystycznej różnorodności i przybliżenie międzynarodowych kultur nie tylko mieszkańcom miasta
Od 19 do 23 lipca 2023 r. Grodzisk Mazowiecki zorganizował Festiwal Kultur Świata, czyli I edycję międzynarodowego wydarzenia kulturalnego przybliżającego mieszkańcom muzykę i folklor grup etnicznych z odległych zakątków świata.
Festiwalowe imprezy zorganizowano m.in. na ulicach miasta, targowisku, grodziskim deptaku. W trakcie festiwalu mieszkańcy mogli np. podziwiać występy zespołów m.in. z Chile, Meksyku, Armenii czy Senegalu, a także uczestniczyć w zajęciach tanecznych i warsztatach folkowych z udziałem zagranicznych artystów oraz degustować potrawy etnicznych kuchni. Nie zapomniano też o dzieciach, dla których zorganizowano etnoaktywności oraz liczne animacje z nagrodami.
Wydarzenie zainteresowało media ogólnopolskie (prasę, internet, telewizję), co przyczyniło się do promocji miasta. Potwierdzeniem sukcesu jest decyzja o organizacji kolejnej edycji.
Za wykorzystanie rozwiązań technologii SMART w procesie deinstytucjonalizacji usług społecznych
Pod koniec września 2023 r. pierwsi lokatorzy wprowadzili się do Zespołu Mieszkań Chronionych przy ul. Haffnera w Sopocie, gdzie przy wsparciu specjalistów prowadzą samodzielne życie.
Mieszkania są przeznaczone dla osób z niepełnosprawnościami, w tym z zaburzeniami psychicznymi. Podopieczni nie wymagają całodobowej opieki, a tylko usług wspierających ich pobyt i aktywność. Przez całą dobę mogą liczyć w razie potrzeby na wsparcie.
Zespół składa się z trzech mieszkań, łącznie jest w nich 10 jednoosobowych pokoi wyposażonych w łazienki i dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Jest też pokój opieki wytchnieniowej i część wspólna z aneksem kuchennym.
W mieszkaniach jest zainstalowany innowacyjny system wykorzystujący szeroko technologię SMART. Integruje on wiele elementów, m.in. czujniki dymu, ruchu, otwarcia drzwi i okien. Daje to możliwość natychmiastowego reagowania na zagrożenia oraz pozwala na prowadzenie zaawansowanych działań analitycznych.
Obecnie miasto udostępnia łącznie 22 tego typu pokoje i planuje dalszy rozwój takich mieszkań chronionych.
Za konsekwentną budowę ducha społeczności obywatelskiej wśród młodych ludzi i skuteczne włączanie ich w procesy zarządzania
W 2023 r. Lublin pełnił rolę Europejskiej Stolicy Młodzieży, w ramach której podjęto wiele inicjatyw.
W mieście są uruchamiane kolejne przestrzenie dla młodzieży, zarządzane wspólnie z młodymi mieszkańcami Lublina. Co więcej, to właśnie młodzież wskazywała, jak powinny wyglądać miejsca, w których będzie spędzać czas wolny, integrować się z rówieśnikami, a także realizować swoje pasje. Organizowane są tam warsztaty, szkolenia, spotkania oraz inne aktywności.
W Lublinie rozpowszechnione są także szkolne budżety obywatelskie (SBO). Placówki w nich uczestniczące (m.in. szkoły podstawowe, ponadpodstawowe, bursy, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, dla których organem prowadzącym jest miasto Lublin) tworzą szkolne zespoły robocze, które opracowują regulaminy, prowadzą promocję SBO w szkołach, a także są odpowiedzialne za rekrutację i selekcję projektów wybranych do realizacji.
Działania te budują ducha społeczności obywatelskiej wśród młodych ludzi, jednocześnie kształtując przyszłych liderów.
Za kompleksowe połączenie w ramach zielonej inwestycji licznych funkcji (m.in. rekreacyjnych, kulturalnych, społecznych, komunikacyjnych, adaptacyjnych) z uwzględnieniem potrzeb całego miasta
W 2023 r. oficjalnie otwarto trzeci, ostatni etap Parku Centralnego. Nazywany jest on „nowymi, zielonymi płucami Gdyni”.
Zielona inwestycja, zgodnie z wolą mieszkańców, powstała w samym sercu miasta – w miejscu, w którym wcześniej planowano budowę centrum handlowego oraz nowej siedziby urzędu miasta i utworzenie placu miejskiego. Z uwagi na skalę i złożoność realizacja Parku Centralnego przebiegała w trzech etapach w latach 2018–2023.
Park kompleksowo odpowiada na różne potrzeby mieszkańców, zapewnia m.in. przestrzeń do rekreacji, spotkań, odpoczynku i do aktywności na świeżym powietrzu. Ma powierzchnię 6,5 ha i jest podzielony na strefy. W strefie spokojnej rekreacji są alejki, ławki, kwiaty i krzewy, a także tor do gry w bule, stoliki do gry w szachy, wybieg dla psów, ogród sensoryczny oraz ogródek społeczny, który może uprawiać każda chętna osoba. Natomiast w strefie aktywności znajdują się m.in. linowy plac zabaw, skatepark, siłownia oraz ścieżki dla biegaczy i wrotkarzy. W strefie wypoczynku powstał zaś staw z fontanną (który w zimie ma pełnić funkcję lodowiska), są także obiekty gastronomiczne i miejsca na piknik.
Pod parkiem znajduje się parking, dzięki czemu realizowana jest ważna funkcja komunikacyjna.
Inwestycja powstała w duchu adaptacji do zmian klimatu – uwzględniono rozwiązania ukierunkowane na retencję wód opadowych i neutralność klimatyczną.
Planowanie Parku Centralnego miało charakter partycypacyjny, tj. przeprowadzono szeroko zakrojone konsultacje społeczne, wykorzystano wyniki ankiet i propozyje zebrane podczas spotkań z mieszkańcami.
Za zwrócenie uwagi na ważny problem społeczny i kompleksowe, a jednocześnie empatyczne podejście przy próbie jego rozwiązywania
W październiku 2023 r. w Katowicach otwarto Społeczne Ministerstwo ds. Samotności, czyli centrum pomocy dla osób doświadczających samotności. Pierwsze tego typu w Polsce rozwiązanie jest wzorowane na tych działających w Japonii i Anglii.
Centrum oferuje profesjonalne wsparcie psychologiczne, terapeutyczne i prawne. To miejsce, w którym można pobyć i porozmawiać z innymi. W sali gimnastycznej, która pełni również funkcję tanecznej, jest profesjonalny sprzęt do ćwiczeń i organizowane są różnego rodzaju zajęcia. W Ministerstwie działa także bistro, w którym serwowane są niedrogie posiłki.
Wnętrza centrum mają charakter przestrzeni domowej, przytulnej i jednocześnie dostępnej dla wszystkich.