Jeżeli osoba, nawet posiadająca zezwolenie na pobyt długoterminowy, nie ma wystarczających warunków, by zapewnić utrzymanie najbliższym, można odmówić zgody na ich przyjazd. Tak uznał TSUE.
Chodzi o stabilne, regularne i wystarczające środki, by zapewnić utrzymanie sobie oraz członkom rodziny bez korzystania z systemu pomocy społecznej państwa. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zaznaczył przy tym, że przy analizie stanu środków i możliwości ich uzyskania należy wziąć pod uwagę okres sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku. Sprawa dotyczyła cudzoziemca, który od kilku lat posiadał w Hiszpanii zezwolenie na pobyt długoterminowy. W lutym 2012 r. zwrócił się do hiszpańskich władz o zezwolenie na pobyt czasowy dla swojej małżonki. Delegatura rządu w prowincji Alva oddaliła ten wniosek; uznając, że mężczyzna nie wykazał, iż posiada odpowiednie środki na utrzymanie rodziny. Z przedstawionych danych wynikało, że w firmie, w której był zatrudniony, przepracował w ciągu roku jedynie kilkadziesiąt dni.
On sam zaskarżył tę decyzję do sądu administracyjnego w Vitoria-Gasteiz. Sąd ją utrzymał, więc mężczyzna odwołał się do wyższego trybunału sprawiedliwości Kraju Basków. Podkreślał, że sąd nie uwzględnił, iż od listopada 2012 r. pracuje dla przedsiębiorstwa rolnego przy zbieraniu cytrusów, a zatem ma pracę zapewniającą mu wystarczające dochody. Zwracał uwagę, że posiada odpowiednie zakwaterowanie, a przez ostatnie lata opłacał składki w Hiszpanii. Trybunał w Kraju Basków zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy prawo hiszpańskie dopuszczające odrzucenie wniosku o połączenie rodziny w sytuacji, gdy wnioskodawca nie posiada środków umożliwiających mu utrzymanie połączonej już rodziny przez rok po złożeniu wniosku ani prawdopodobieństwa ich uzyskania przez okres roku, jest zgodne z dyrektywą Rady 2003/86 z 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin. Oceny prawdopodobieństwa uzyskiwania tych środków dokonują władze krajowe na podstawie dochodów z ostatnich sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku.
Można żądać dowodów
Trybunał Sprawiedliwości zaznaczył, że zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. c dyrektywy państwa Unii mają prawo żądać dowodu, iż członek rodziny rozdzielonej posiada stabilne i regularne środki wystarczające do utrzymania jego oraz członków jego rodziny bez korzystania z systemu pomocy społecznej. Państwa Unii dokonują oceny tych środków, biorąc pod uwagę ich rodzaj i regularność wpływu; mogą też wziąć pod uwagę poziom najniższych krajowych płac, rent i emerytur, a także liczbę członków rodziny.
Zdaniem trybunału z faktu użycia wyrazów „stabilne” i „regularne” wynika, że środki finansowe powinny cechować się pewną trwałością i ciągłością. Zgodnie zaś z treścią art. 7 ust. 1 lit. c dyrektywy 2003/86 państwa członkowskie dokonują oceny tych środków m.in. pod kątem regularności ich wpływu, co zakłada okresową analizę ich zmian.
Państwa mogą także oceniać, czy osoba, która złożyła wniosek, posiada zakwaterowanie uznawane za normalne oraz ubezpieczenie chorobowe przewidziane w art. 7 ust. 1 lit. a i b dyrektywy 2003/86, a także analizować prawdopodobieństwo, czy po złożeniu wniosku w sprawie łączenia rodziny, będzie nadal spełniała te warunki. W przeciwnym razie art. 16 ust. 1 lit. a dyrektywy pozwala państwom Unii na cofnięcie dokumentu pobytowego członka rodziny lub odmowę przedłużenia tego dokumentu. A to oznacza, że można cofnąć zezwolenie na łączenie rodziny. Jak podkreślił trybunał, możliwość cofnięcia takiego zezwolenia oznacza, że władze mogą wymagać, by członek rodziny rozdzielonej posiadał odpowiednie środki także po dniu złożenia wniosku.
Rok to właściwy czas
Okres roku, w trakcie którego powinno istnieć prawdopodobieństwo, że osoba składająca wniosek o łączenie rodziny będzie dysponować odpowiednimi środkami, ma w ocenie trybunału racjonalny charakter i nie wykracza poza to, co niezbędne, by umożliwić ocenę ryzyka, iż już po połączeniu rodziny członek rodziny rozdzielonej będzie musiał korzystać z systemu pomocy społecznej danego państwa. Minimalny okres ważności dokumentu pobytowego wynosi rok. Zgodnie z art. 16 ust. 1 lit. a dyrektywy organy państwa Unii mają prawo do cofnięcia pozwolenia na pobyt, jeżeli osoba, która złożyła wniosek o łączenie rodzin, nie posiada stabilnych, regularnych i wystarczających środków przez okres pobytu członka rodziny do czasu uzyskania przez niego autonomicznego dokumentu pobytowego bądź zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2003/86, najpóźniej po upływie pięciu lat pobytu w państwie członkowskim Unii.
Trybunał uznał, że art. 7 ust. 1 lit. c dyrektywy Rady 2003/86 z 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin pozwala organom państwa członkowskiego na oddalenie wniosku w sprawie łączenia rodzin ze względu na brak prawdopodobieństwa zachowania stabilnych, regularnych i wystarczających środków, jakie powinien posiadać członek rodziny rozdzielonej, by zapewnić utrzymanie sobie oraz innym członkom rodziny bez korzystania z systemu pomocy społecznej przez rok po złożeniu wniosku. Ocena opiera się na analizie zmian tych środków w okresie sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku. ©?
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 21 kwietnia 2016 r. w sprawie Mimoun Khachab przeciwko Subelegación de Gobierno en Álava (delegaturze rządu w prowincji Álava), sygn. akt C 558/14
Stanowisko Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
Zasady łączenia rodzin reguluje art. 159 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2013 r. poz. 1650 ze zm.). Zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną jest udzielane małżonkom (małżeństwo musi być uznane przez prawo polskie) oraz małoletnim dzieciom, w tym także przysposobionym, cudzoziemca, który zamieszkuje w Polsce:
– na podstawie zezwolenia na pobyt stały,
– na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
– w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy,
– w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej,
– co najmniej 2 lata na podstawie zezwoleń na pobyt czasowy, a ostatnie zezwolenie było udzielone przynajmniej na okres roku,
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w celu prowadzenia badań naukowych,
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
– w związku z udzieleniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych.
Zezwolenie na pobyt czasowy jest udzielane także rodzicom lub osobie pełnoletniej odpowiedzialnej za małoletniego cudzoziemca, który posiada w Polsce status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą i do tej pory przebywał w Polsce bez opieki.
Osobą wnioskującą o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy jest cudzoziemiec, który zamieszkuje w Polsce, i do którego dołączają członkowie jego rodziny (przykładowo mąż posiadający zezwolenie na pobyt stały wnioskuje o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy dla swojej żony i dziecka). Wniosek można złożyć zarówno w sytuacji, kiedy członkowie rodziny cudzoziemca przebywają poza granicami Polski, jak również podczas pobytu w Polsce.
Wniosek (na specjalnym formularzu) o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy składa się do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Osoba ubiegająca się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy jest zobowiązana posiadać:
– ubezpieczenie zdrowotne oraz
– stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jej utrzymaniu, bez konieczności korzystania z pomocy społecznej (wysokość dochodu powinna wynosić minimum 514 zł na osobę w rodzinie),
– zapewnione miejsce zamieszkania w Polsce.
Wyżej wymienione wymogi nie mają zastosowania do członków rodziny cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej, jeżeli wniosek o połączenie z rodziną zostanie złożony w ciągu 6 miesięcy od dnia uzyskania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej.
Wydział Prasowy MSWiA