Dotacje dla sportowców w drodze porozumienia z klubami są niedopuszczalne

Regionalna izba obrachunkowa stwierdziła, że burmistrz wadliwie przekazywał dotacje dla klubów sportowych i stowarzyszeń na transport zawodników, zakup obuwia itp. Robił to bezpośrednio z budżetu w drodze porozumienia. Według RIO można było stosować tylko tryb dotacyjny na podstawie specjalnych uchwał. Czy są podstawy do kwestionowania ustaleń izby?

Nie jest możliwe finansowanie działalności klubów sportowych bezpośrednio z budżetu poprzez dowolne zawieranie umów czy porozumień z klubami. Taki wniosek wynika z przepisów, a potwierdza to orzecznictwo regionalnych izb obrachunkowych.

Stowarzyszenia...

W art. 221 ust. 1 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) postanowiono, że podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. W ust. 2 postanowiono zaś, że zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: u.d.p.p.w.), a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie ‒ na podstawie umowy JST z podmiotem, o którym mowa w ust. 1. Umowa ta, zgodnie z ust. 3, powinna określać:

1) szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania,

2) wysokość dotacji udzielanej podmiotowi wykonującemu zadanie i tryb płatności,

3) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do 31 grudnia danego roku budżetowego,

4) tryb kontroli wykonywania zadania,

5) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji,

6) termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji, nie dłuższy niż termin zwrotu dotacji.

Natomiast w ust. 4 postanowiono, że tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie, o której mowa w ust. 2, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący JST, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

...i kluby

W uzupełnieniu – z racji zadań w zakresie sportu – warto przypomnieć przepisy umożliwiające przekazywanie środków dla klubów sportowych. Na uwagę zasługuje art. 28 ust. 1‒2 ustawy o sporcie (dalej: u.s.). W ust. 1 postanowiono, że „klub sportowy, działający na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, niedziałający w celu osiągnięcia zysku, może otrzymywać dotację celową z budżetu tej jednostki na podstawie uchwały, o której mowa w art. 27 ust. 2, z zastosowaniem przepisów ustawy o finansach publicznych w zakresie udzielania dotacji celowych dla podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku”. Z kolei, w ust. 2 podano, że dotacja ta „ma służyć realizacji celu publicznego, o którym mowa w art. 27 ust. 2, i może być przeznaczona w szczególności na:

1) realizację programów szkolenia sportowego,

2) zakup sprzętu sportowego,

3) pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach,

4) pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego,

5) sfinansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry szkoleniowej

‒ jeżeli wpłynie to na poprawę warunków uprawiania sportu przez członków klubu sportowego, który otrzyma dotację, lub zwiększy dostępność społeczności lokalnej do działalności sportowej prowadzonej przez ten klub”.

Co mówią RIO

Kwestię sposobu przyznawania dotacji dla klubów rozważano m.in. w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy z 6 września 2023 r. (znak RIO-KF-4104-28/2023). Stwierdziła, że nieprawidłowe było „dokonanie bezpośrednio z budżetu gminy (…) wydatków w łącznej kwocie 154 285,67 zł z przeznaczeniem na pokrycie kosztów działalności klubów sportowych z terenu Gminy (…), działających w formie stowarzyszeń”. RIO ustaliła, że wydatki były przeznaczane m.in. na transport zawodników, zakup obuwia sportowego, ekwiwalenty sędziowskie, diety dla zawodników, ubezpieczenie zawodników oraz zakup artykułów spożywczych, przy czym faktury i rachunki były wystawiane bezpośrednio na gminę. Podstawą tych wydatków były porozumienia zawierane przez burmistrza w zakresie wspierania rozwoju sportu z klubami sportowymi. RIO oceniła, że finansowanie wydatków na pokrycie kosztów działalności organizacji pozarządowych (klubów sportowych i stowarzyszeń) bezpośrednio z budżetu gminy stanowiło naruszenie art. 44 ust. 2 w związku z art. 221 ust. 1, 2 i 4 u.f.p. Za winnego tych nieprawidłowości uznano burmistrza miasta, który na mocy art. 53 ust. 1 u.f.p. ponosi odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej tej jednostki. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano jednostce przestrzeganie zasad finansowania zadań z zakresu wspierania rozwoju sportu, realizowanych przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych, określonych przepisami art. 221 u.f.p. w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 17 i art. 11 u.d.p.p.w. bądź w związku z art. 28 ust. 1‒2 u.s. Jednocześnie wskazano, że jedyną dopuszczalną formą przekazywania klubom sportowym środków finansowych z budżetu gminy jest dotacja celowa udzielona w wyniku przeprowadzonego otwartego konkursu ofert bądź na zasadach wskazanych w uchwale organu stanowiącego określających warunki i tryb finansowania rozwoju sportu.

Podsumowując: stanowisko RIO ma prawne uzasadnienie. Finansowanie działalności klubów sportowych powinno odbywać się z zastosowaniem trybów dotacyjnych określonych przepisami ustawy o finansach publicznych. ©℗