Do uzyskania zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie jest wymagane zamieszkiwanie pod jednym adresem wszystkich członków rodziny wielodzietnej – poinformowało DGP Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
To ważna informacja dla dużych rodzin zamieszkujących w gminach, które zdecydowały się na wprowadzenie dla nich zwolnienia w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o którym mowa w art. 6k ust. 4 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1469; dalej: u.c.p.g.). Wątpliwości interpretacyjne pojawiły się po tym, jak w 2019 r. rozszerzono definicję rodziny wielodzietnej zawartą w art. 4 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1744 ze zm., dalej: u.k.r.d.) o rodziny, w których rodzice, rodzice lub małżonek rodzica kiedykolwiek mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek. Część samorządów nadal uważa jednak, że do skorzystania ze zwolnienia konieczne jest zamieszkiwanie na danej nieruchomości całej rodziny wielodzietnej, a nie poszczególnych jej członków.
Nowelizacji nie będzie
Zgodnie z art. 6k ust. 4 u.c.p.g. rada gminy może w drodze uchwały wprowadzić stosowne zwolnienie z opłaty za odpady dla właścicieli nieruchomości w dwóch przypadkach: kiedy dochód w gospodarstwie domowym nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej lub kiedy nieruchomość zamieszkuje rodzina wielodzietna. Przepis w pierwszej części odsyła do regulacji z ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.), a w drugiej do definicji rodziny wielodzietnej z art. 4 ust. 1 u.k.r.d. Do 2019 r. były nimi rodziny, które miały na utrzymaniu przynajmniej trójkę dzieci w odpowiednim wieku lub mające orzeczenie o niepełnosprawności. Rozszerzenie definicji wprowadziło wątpliwości interpretacyjne dotyczące możliwości zastosowania zwolnienia z opłaty dla poszczególnych członków rodziny wielodzietnej – np. rodziców po wyprowadzeniu się dzieci.
– Oba zwolnienia zawierają odesłania o charakterze dynamicznym, co oznacza zgodnie z zasadami techniki prawodawczej, że są odesłaniami do obowiązujących przepisów prawnych w brzmieniu, jakie będą one miały każdorazowo w czasie obowiązywania przepisu odsyłającego. Ustawodawca musi zatem liczyć się z tym, że przepis, do którego nastąpiło odesłanie, będzie mógł być zmieniany, co wpływa pośrednio na przepis odsyłający – podkreśla Maciej Kiełbus z Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu.
Na ten problem zwracał uwagę rzecznik praw obywatelskich w piśmie do MKiŚ. „Wynika to z faktu, że redakcja tego zwolnienia zakłada, że na nieruchomości musi «zamieszkiwać» rodzina wielodzietna” – pisał RPO, pytając, czy resort nie planuje nowelizacji przepisów u.c.p.g. tak, aby jednoznacznie były one spójne z obowiązującą definicją rodziny wielodzietnej i umożliwiały skorzystanie ze zwolnienia wszystkim rodzinom, które wychowały co najmniej trójkę dzieci. W odpowiedzi przesłanej DGP MKiŚ przekonuje jednak, że przepisy pozostają spójne i nie ma potrzeby ich nowelizacji. „Do uzyskania zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie jest wymagane zamieszkiwanie pod jednym adresem wszystkich członków takiej rodziny (np. rodziców posiadających kartę dużej rodziny i dorosłych już dzieci)” – stwierdza ministerstwo.
Gminy różnie interpretują
Nie wszystkie samorządy stosują jednak taką wykładnię przepisów. Urzędnicy z Centrum Usług Komunalnych (CUK) w Częstochowie przekonują, że warunkiem skorzystania przez właścicieli nieruchomości ze zwolnienia w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest zamieszkiwanie na niej rodziny wielodzietnej. „Zwolnienie 50 proc. w opłacie nie obejmuje mieszkańców w sytuacji, gdy na nieruchomości zamieszkują tylko dwie osoby posiadające Kartę Dużej Rodziny” – czytamy na stronie internetowej CUK. Podobnego zdania jest Mateusz Karciarz z Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy, który zwraca uwagę, że art. 6k ust. 4 u.c.p.g. nie odwołuje się do samej rodziny wielodzietnej, a do jej zamieszkiwania na nieruchomości. – Takiemu stanowisku nie przeczy przy tym zmieniona definicja rodziny wielodzietnej, która wskazuje również na to, że w skład rodziny wielodzietnej wchodzą także osoby (dzieci), które były (i już nie są) na utrzymaniu rodzica. Takie osoby wszak w dalszym ciągu mogą zamieszkiwać na danej nieruchomości. Brak utrzymywania takich osób przez rodziców nie powoduje przecież, że nie mogą one wspólnie zamieszkiwać – uważa ekspert.
Nie tylko Karta Dużej Rodziny
Warto przypomnieć, że do uzyskania zwolnienia nie jest konieczne posiadanie Karty Dużej Rodziny (KRD), a jedynie spełnienie przez rodzinę kryteriów zawartych w art. 4 ust. 1 u.k.r.d., które jednocześnie uprawniają do ubiegania się o nią. W sytuacji, w której rodzina nie ma KRD – potwierdzającej jednoznacznie jej status jako rodziny wielodzietnej – gmina może wymagać potwierdzenia danych stanowiących podstawę do przyznania zwolnienia. „Karta Dużej Rodziny jest środkiem identyfikującym członka rodziny wielodzietnej, poświadczającym prawo do korzystania z określonych uprawnień. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach rada gminy może określić w uchwale wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi” – wskazuje MKiŚ. ©℗
/>
