Przekazanie sprzętu krok po kroku. Sprawdź, co wynika z nowych rozporządzeń

Wszystkie dzieci, które w roku szkolnym 2023/2024 rozpoczną naukę w czwartej klasie szkoły podstawowej, będą mogły otrzymać przenośne komputery. Przy czym albo otrzymają je na własność, albo pożyczą od organu prowadzącego szkoły – zależy to od decyzji rodziców.

Kwestia ta wzbudza duże zainteresowanie i mnożą się pytania – m.in. jak będzie się kształtować procedura przekazania komputerów, na jakich warunkach będą przekazywane organom prowadzącym szkoły (czyli m.in. urzędom gmin) przez resort cyfryzacji oraz jak będą wyglądały umowy z rodzicami. Duże zainteresowanie budzi także kwestia bonów dla nauczycieli. Na część pytań staraliśmy się odpowiedzieć już w sierpniu w materiale „Porządkujemy wiedzę o laptopach w szkołach. Dużo pytań i sporo niedopowiedzeń” (Tygodnik Samorząd i Administracja z 9 sierpnia 2023 r.; DGP nr 153). Ale wówczas nie były jeszcze znane niektóre szczegóły, bo brakowało przepisów wykonawczych. Dziś wracamy do tematu, bo właśnie opublikowano cztery rozporządzenia. A ministerstwo przedstawia kolejne wyjaśnienia.

Laptopy dla uczniów

W roku szkolnym 2023/2024 laptopy ma otrzymać ok. 400 tys. uczniów rozpoczynających naukę w klasie czwartej szkoły podstawowej [ramka 1]. W chwili przygotowywania tego tekstu do druku w Dzienniku Ustaw opublikowano już trzy rozporządzenia dotyczące tej kwestii, w tym precyzujące zasady i treść umów podpisywanych między Ministerstwem Cyfryzacji a organami prowadzącymi oraz umów przekazania lub użyczenia sprzętu rodzicom czwartoklasistów. Są to:

► rozporządzenie ministra cyfryzacji z 3 sierpnia 2023 r. w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop organowi prowadzącemu szkołę (Dz.U. poz. 1534);

► rozporządzenie ministra cyfryzacji z 8 września 2023 r. w sprawie określenia wzoru umowy użyczenia komputera przenośnego typu laptop rodzicowi ucznia klasy objętej wsparciem (Dz.U. poz. 1839);

► rozporządzenie ministra cyfryzacji z 8 września 2023 r. w sprawie określenia wzoru umowy przekazania na własność komputera przenośnego typu laptop rodzicowi ucznia klasy objętej wsparciem (Dz.U. poz. 1938).

Ramka 1

krok 1. przekazanie informacji o liczbie komputerów

Co do zasady, zgodnie z art. 3 ustawy z 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1369), pierwszym krokiem do udzielania wsparcia w postaci laptopów będzie przekazanie informacji o prognozowanej liczbie uczniów rozpoczynających naukę w klasach objętych wsparciem, czyli w klasach czwartych. Ten obowiązek będzie spoczywał na barkach MEiN. To ono jest zobowiązane przekazać corocznie do 30 marca roku poprzedzającego rozpoczęcie roku szkolnego powyższe informacje ministrowi cyfryzacji (MC). Na podstawie tych informacji MC dokona zakupu laptopów (muszą one spełniać minimalne wymagania dla sprzętu komputerowego typu laptop dla ucznia), o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz.U. z 2023 r. poz. 984 i 1234).

Inaczej jest jednak w pierwszym roku szkolnym obowiązywania nowego programu, czyli w roku szkolnym 2023/2024. Nowe przepisy weszły w życie 2 sierpnia 2023 r., więc przekazanie komputerów nastąpi do 31 grudnia 2023 r. Przy czym data ta jest terminem maksymalnym, dającym resortowi cyfryzacji czas – w razie problemów z realizacją zakupu sprzętu. W praktyce cały proces może zakończyć się wcześniej. Jak bowiem wynika z informacji prasowych przekazanych przez MC, pierwsze laptopy dla czwartoklasistów rozpoczynających naukę w obecnym roku szkolnym dotarły już do co najmniej 178 szkół. Aktualnie podpisywane są ostatnie umowy z dostawcami sprzętu. W kolejnych dniach będą sukcesywnie realizowane dostawy w tych regionach, w przypadku których rozstrzygnięte zostały już przetargi i podpisane umowy z podwykonawcami. W sumie w roku szkolnym 2023/2024 czwartoklasistom zostanie przekazanych blisko 395 tys. laptopów.

krok 2. podpisanie umów międzymein a organami prowadzącymi

Przekazanie komputerów do rąk uczniów odbywać się będzie za pośrednictwem organu prowadzącego szkołę, a w przypadku szkół artystycznych – za pomocą specjalistycznej jednostki nadzoru. W tym drugim przypadku dyrektor specjalistycznej jednostki nadzoru będzie mógł upoważnić dyrektora szkoły artystycznej do realizacji zadań organu prowadzącego szkołę.

Jak wspomniano, na podstawie art. 4 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych MC przekazuje laptopy organowi prowadzącemu szkołę na podstawie umowy. Umowę tę oraz inne dokumenty niezbędne do przekazania laptopów sporządza się w postaci elektronicznej i opatruje kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Jej wzór jest określony w rozporządzeniu MC z 3 sierpnia 2023 r. w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop organowi prowadzącemu szkołę (Dz.U. z 2023 r. poz. 1534). A to oznacza, że nie można zatem tego wzorca zmodyfikować.

Po podpisaniu umów MC przekaże organom prowadzącym szkołę zakupiony sprzęt, który będzie oznaczony specjalnym wzorem graficznym, oraz dołączy do niego dokumenty otrzymane przy jego zakupie, w szczególności deklaracje zgodności z normami i certyfikaty lub równoważne oraz poradniki obsługi w języku polskim dostępne online lub na dysku twardym laptopa. Resort cyfryzacji zapewni szkołom również pomoc informacyjno-techniczną dotyczącą zakupionych i przekazanych laptopów.

krok 3. podjęcie decyzji o sposobie dystrybucji w szkołach

Jedna z pierwszych decyzji, jakie musi podjąć organ prowadzący szkołę, dotyczy tego, jak będzie wyglądać sposób dystrybucji sprzętu do rodziców i kto się tym będzie zajmował. Laptopy zostaną bowiem dostarczane na adresy, które wskaże samorząd, i to on przesądzi, kto będzie upoważniony do tego, by podpisać w imieniu organu prowadzącego umowę przekazania sprzętu rodzicom – tak wynika z wyjaśnień, jakie udzielił przedstawicielom samorządów minister cyfryzacji Janusz Cieszyński podczas jednego z webinariów zorganizowanych przez Polską Agencję Prasową.

Najkorzystniejszym rozwiązaniem dla gmin jest więc udzielenie upełnomocnictw do tej czynności dyrektorów szkół. Teoretycznie umowy z rodzicami mogłaby podpisywać także samodzielnie gmina, lecz w praktyce wydaje się to trudniejsze logistycznie. Laptopy w założeniu mają trafiać bowiem bezpośrednio do szkół, aby odciążyć organy prowadzące od obowiązku ich rozprowadzania. Podpisywanie umów z jednym z rodziców ucznia klasy czwartej gmina może więc scedować na dyrektorów szkół na podstawie nadanego przez organ prowadzący upoważnienia. – To jest wielka operacja logistyczna. Prawie 400 tys. sztuk sprzętu komputerowego, więc to byłoby niepoważne, gdybyśmy oczekiwali od samorządów, że będą jeszcze później to rozprowadzać. Uczniów w Gdańsku pewnie jest co najmniej kilka tysięcy, więc proszę sobie wyobrazić taką logistykę, gdyby to trafiło na przykład do ratusza. Wtedy jest to duże zobowiązanie nałożone na samorząd, a my chcemy, żeby to było wygodne. Dlatego nam to nie robi różnicy, czy firma kurierska zawiezie to do ratusza, szkoły, czy w dowolne inne miejsce – tłumaczył minister.

krok 4. podpisanie umów z rodzicami

Umowy z rodzicami będą mogły być sporządzane i podpisywane elektronicznie, ale do tego nie trzeba będzie mieć podpisu elektronicznego i wystarczy tylko profil zaufany. I choć umowy papierowe w dalszym ciągu będą mogły obowiązywać, to MC rekomenduje takie rozwiązanie i udostępni specjalny panel do podpisywania umów elektronicznych z rodzicami uczniów. Umowa będzie zawierać także protokół przekazania sprzętu, co oznacza, że nie będzie konieczności sporządzania dodatkowego dokumentu.

krok 5. przekazanie komputerów uczniom (rodzicom)

Jak już pisaliśmy – rodzice będą mieli do wyboru dwie opcje: przejęcie laptopa na własność (na podstawie umowy przekazania) albo wypożyczenie (na podstawie umowy użyczenia). Preferowaną przez ustawodawcę umową zawieraną z rodzicem będzie umowa na własność. Jak jednak zaznaczył minister cyfryzacji podczas zorganizowanego przez Polską Agencję Prasową webinarium dla organów prowadzących, użyczenie jest przewidziane na wyjątkowe wypadki, kiedy rodzic nie życzy sobie przyjąć takiego sprzętu. Uznano zatem, że musi być i taka formuła przekazania sprzętu.

► Możliwość 1: przekazanie na własność. W umowie przekazania na własność komputera przenośnego typu laptop rodzicowi ucznia klasy objętej wsparciem (który stanowi załącznik do rozporządzenia) założono, że zgodnie z ustawą o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów organ na podstawie umowy przekaże na własność nowy, nieużytkowany i sprawny technicznie laptop, w oryginalnym opakowaniu i z dołączonymi do niego dokumentami otrzymanymi przy jego zakupie, w szczególności z deklaracjami zgodności z normami i certyfikatami lub z nimi równoważnymi oraz poradnikami obsługi w języku polskim dostępnymi online lub na dysku twardym komputera. Wydanie laptopa rodzicowi będzie następować na podstawie protokołu z przekazania sprzętu. Ponadto przyjmujący laptop będzie musiał oświadczyć, że jest rodzicem albo opiekunem prawnym ucznia klasy IV oraz zobowiązać się, że w okresie pięciu lat od dnia zawarcia umowy:

1) nie dokona żadnych czynności rozporządzających, w szczególności nie zbędzie się sprzętu, nie odda go w użyczenie, nie wynajmie i nie przekaże przenośnego komputera do użytku osobom trzecim;

2) nie usunie wzorów graficznych, oznaczeń (logo), symboli, naklejek (licencji) dotyczących promocji realizowanego wsparcia lub identyfikujących laptop;

3) okaże laptop w siedzibie szkoły, do której uczęszcza uczeń klasy, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

4) będzie uczestniczył w monitoringu i ewaluacji, w szczególności będzie wypełniał ankiety.

Rodzice będą musieli również złożyć oświadczenie o tym, że nie otrzymali sprzętu z innego pomocowego programu – np. z programu wsparcia dzieci i wnuków byłych pracowników PGR w rozwoju cyfrowym – PPGR (obejmował on pomoc uczniom w postaci komputera, laptopa albo tabletu). W przypadku otrzymania przez ucznia wcześniej laptopa – rodzic zdecyduje na podstawie złożonego oświadczenia, czy chce zwrócić go gminie i otrzymać nowy sprzęt, czy pozostawić stary. Zwrócony na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego gminie „stary” laptop będzie w jej dyspozycji i będzie mógł być wykorzystany do innych celów. Jak podkreślał minister cyfryzacji podczas wspomnianego wyżej webinarium, „(…) gmina nie powinna raczej sprzedawać tego sprzętu. (…) Kierownicy domów kultury, instytucji edukacyjnych czy różnego rodzaju świetlic już czekają na moment, gdy taki sprzęt wróci do samorządów i będzie mógł być wykorzystany do innych celów (…)”.

Natomiast jeśli uczniowie otrzymali wcześniej komputery stacjonarne lub tablety – laptopy mimo wszystko będą przyznawane. Ustawa o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych zakłada bowiem, że program laptopów dla czwartoklasistów jest programem służącym temu, by nauczyciel mógł oczekiwać od dziecka, że przychodząc do szkoły, jest ono wyposażone w taki sprzęt.

►Jakie konsekwencje przewidziano w przypadku, jeśli rodzic, który przyjął komputer na własność, nie wypełni warunków umowy, np. sprzeda go przed upływem pięciu lat od podpisania umowy lub jeśli komputer będzie użytkowany przez kogoś innego niż dziecko?

Zgodnie z par. 4 ust. 2 pkt 1 wzoru umowy przekazania komputera typu laptop na własność rodzic przyjmujący sprzęt w okresie pięciu lat od dnia zawarcia umowy nie będzie mógł dokonać żadnych czynności rozporządzających, w szczególności nie może zbyć laptopa, nie może oddać go w użyczenie, wynająć ani przekazać do użytku osobom trzecim. Jeżeli jednak tego warunku umowy nie spełni, wówczas – jak wynika ze wzoru umowy – będzie on „zobowiązany do dokonania czynności służących przywróceniu stanu zgodnego z umową poprzez zapewnienie komputera przenośnego typu laptop o identycznych parametrach uczniowi klasy objętej wsparciem” lub do zwrotu odpowiedniej kwoty na wezwanie ministra. Kwota ta ma być uzależniona od tego, w którym roku po przekazaniu sprzętu doszło do owych nieprawidłowości.

I tak w przypadku jeśli stanie się to:

1) w ciągu roku od zawarcia umowy ‒ wówczas rodzic będzie musiał zapłacić 100 proc. wartości sprzętu;

2) w ciągu dwóch lat od zawarcia umowy ‒ kwota do zwrotu wyniesie 80 proc. wartości sprzętu.;

3) ciągu trzech lat od zawarcia umowy ‒ kwota do zwrotu wyniesie 60 proc. wartości sprzętu;

4) w ciągu czterech lat od zawarcia umowy ‒ kwota do zwrotu wyniesie 40 proc. wartości sprzętu;

5) w ciągu pięciu lat od zawarcia umowy ‒ kwota do zwrotu wyniesie 20 proc. wartości sprzętu.

Pieniądze trzeba będzie przekazać na wskazany rachunek bankowy ministra w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedniego wezwania do zwrotu.

► Możliwość 2: użyczenie. Artykuł 8 ust. 2 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych stanowi, że MC może określić, w drodze rozporządzenia, wzór umowy użyczenia laptopa, mając na względzie ujednolicenie i usprawnienie procesu przekazywania laptopów uczniom. I właśnie kilka dni temu na stronie RCL opublikowano projekt rozporządzenia w określenia wzoru umowy użyczenia komputera przenośnego typu laptop rodzicowi ucznia klasy objętej wsparciem. We wzorze założono, że organ prowadzący – podobnie jak w przypadku umowy przekazania – użyczy nowy, nieużytkowany i sprawny technicznie komputer przenośny typu laptop, w oryginalnym opakowaniu i z dołączonymi do niego dokumentami otrzymanymi przy jego zakupie, w szczególności deklaracjami zgodności z normami i certyfikatami lub z nimi równoważnymi oraz poradnikami obsługi w języku polskim dostępnymi online lub na dysku twardym komputera przenośnego. [ramka 2]

Ramka 2

►Na jaki okres będzie można zawrzeć umowę użyczenia?

To zależy od decyzji samego organu prowadzącego. Umowę użyczenia będzie się zawierać na okres wskazany przez strony, jednak nie dłuższy niż pięć lat (będzie można zatem ją zawrzeć np. na rok szkolny), strony zaś będą mogły ją rozwiązać przed upływem tego terminu, za 30-dniowym okresem wypowiedzenia.

Ze wzoru umowy zawartego w rozporządzeniu z 8 września w sprawie określenia wzoru umowy użyczenia wynika, że co do zasady rodzic lub opiekun prawny będzie zwracał laptop do organu prowadzącego, w miejscu przez niego wskazanym, bez dodatkowych wezwań wraz z terminem końca umowy. Natomiast w razie rozwiązania umowy wcześniej – w ciągu 10 dni od zakończenia jej trwania.

Natomiast w przypadku zmiany szkoły przez ucznia klasy objętej wsparciem laptop zostanie zwrócony w terminie 30 dni od dnia zmiany szkoły, chyba że strony postanowią inaczej, np. jeśli zmiana szkoły nastąpi:

1) bez jednoczesnej zmiany organu prowadzącego, strony umowy użyczenia będą mogły wprowadzić zmiany do umowy poprzez wskazanie aktualnych danych szkoły, do której uczęszcza uczeń klasy objętej wsparciem;

2) z jednoczesną zmianą organu prowadzącego, wówczas dopuszczalna jest zmiana umowy użyczenia, po uprzednim zawarciu porozumienia pomiędzy właściwymi organami prowadzącymi.

Ponadto w przypadku zmiany danych zawartych w umowie biorący w użyczenie rodzic lub opiekun prawny dziecka będzie zobowiązany niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 14 dni, powiadomić o tym organ prowadzący (np. jeśli zmieni się adres zamieszkania).

Rodzic lub opiekun prawny, podobnie jak w przypadku umowy przekazania na własność, zobowiąże się do nieusuwania wzorów graficznych, oznaczeń (logo), symboli, naklejek (licencji) dotyczących promocji realizowanego wsparcia. Będzie musiał ponadto na prośbę dyrektora okazać laptop w siedzibie szkoły oraz uczestniczyć w monitoringu i ewaluacji, w szczególności wypełniać ankiety.

Niestety wzorzec umowy użyczenia sprzętu zawarty w dedykowanym tej umowie rozporządzeniu może budzić spore zastrzeżenia. Chodzi tutaj o par. 6 ust. 4 wzorca umowy, który – jak wydaje się w zamyśle ustawodawcy – miał zapobiegać np. odsprzedaży sprzętu czy jego zniszczeniu. Mianowicie brzmi on następująco: „Po zakończeniu umowy biorący w użyczenie jest obowiązany zwrócić przedmiot umowy organowi prowadzącemu w stanie niepogorszonym. Biorący w użyczenie ponosi odpowiedzialność za zużycie przedmiotu umowy będące następstwem jego nieprawidłowego używania lub w przypadku jego utraty, wówczas jest zobowiązany, na wezwanie organu prowadzącego, do zwrotu kwot w następujących wysokościach, gdy umowa została zawarta na okres do:

1) roku ‒ 100 proc. wysokości kwoty określonej w par. 2 ust. 1 umowy [chodzi o jego wartość określoną przy podpisywaniu umowy – przyp. red.];

2) dwóch lat ‒ 80 proc. wysokości kwoty określonej w par. 2 ust. 1 umowy;

3) trzech lat ‒ 60 proc. wysokości kwoty określonej w par. 2 ust. 1 umowy;

4) czterech lat ‒ 40 proc. wysokości kwoty określonej w par. 2 ust. 1 umowy;

5) pięciu lat ‒ 20 proc. wysokości kwoty określonej w par. 2 ust. 1 umowy”.

Wydaje się, że ten paragraf umowy został niefortunnie zredagowany. Takie jego brzmienie sprawia bowiem, że im dłuższy będzie okres, na jaki została zawarta umowa – tym niższa będzie kwota wymaganego zwrotu. Tymczasem wydaje się, że kwota powinna maleć w zależności od tego, w którym roku trwania umowy doszło do naruszenia określonych w niej warunków. Jak można się jednak domyślać, ustawodawca założył, że skoro umowę użyczenia można rozwiązać w każdym momencie jej trwania, to nawet wtedy, gdy zostałaby zawarta na pięć lat, można jednak ją rozwiązać wcześniej, np. po ustaleniu przez szkołę, że dziecko nie dysponuje już laptopem. W takim przypadku skraca się okres trwania umowy i wartości określone w ww. przepisie będą mieć realne zastosowanie. Wydaje się więc, że jednostki będą zobligowane do wprowadzenia procedur kontrolnych.

Problematyczna może się okazać ponadto sytuacja, gdy rodzic dziecka nie zechce przyjąć komputera ani na własność, ani w ramach umowy użyczenia. Jak wynika z wyjaśnienia ministra, w takiej sytuacji powinien złożyć do szkoły oświadczenie o odmowie przyjęcia sprzętu w jakiejkolwiek formie prawnej, a jeśli tego nie zrobi, organ prowadzący lub z upoważnienia dyrektor szkoły powinien sporządzić odpowiednią notatkę. Organ prowadzący będzie też musiał zwrócić laptop do MC.

Wniosek o dodatkowy sprzęt

Nie będzie natomiast ustawowo opracowanego wzoru wniosku dla samorządu na wypadek, gdy okaże się, że istnieje konieczność otrzymania od MC większej liczby sprzętu, niż pierwotnie oszacował resort. Chodzi tu np. o sytuacje, gdy w danej szkole lub gminie liczba uczniów okaże się finalnie większa. Ministerstwo Cyfryzacji deklaruje, że wystarczający będzie „zwykły” wniosek e-mailowy. W takiej sytuacji MC, po weryfikacji aktualnych informacji zawartych w Systemie Informacji Oświatowej (SIO), prześle organowi prowadzącemu zaktualizowaną umowę i przekaże brakujący sprzęt.

W sytuacji odwrotnej, gdy gmina dostanie za dużo laptopów, MC będzie odbierać sprzęt za pomocą usług kurierskich i przekaże go do szkół, w których go brakuje.

Naprawy oraz postępowanie w razie zniszczenia lub kradzieży

Jedno z pytań, jakie nurtuje samorządy, dotyczy tego, jak będzie wyglądała kwestia napraw i odpowiedzialności za sprzęt przekazany w użyczenie w przypadku uszkodzenia lub kradzieży. I tak awaria sprzętu nie powinna stwarzać problemów, gdyż kupowane są obecnie komputery z 36-miesięczną gwarancją, wyposażone w system operacyjny.

W przypadku gdy przenośny komputer zostanie wypożyczony – wówczas w razie kradzieży lub zniszczenia – jak zapowiedział minister cyfryzacji – szkoła będzie miała roszczenie wobec rodzica. Jak stwierdził minister cyfryzacji – nie przewiduje się również przekazania nowego sprzętu w sytuacji, gdy komputer przejęty na własność przez rodzica zostanie skradziony lub zniszczony. Minister podkreślił, że jest to wsparcie jednorazowe.

Rozwiązaniem może być dodatkowe ubezpieczenie. Przy czym biorąc pod uwagę kształt wzorców umów zawartych w dotychczas opublikowanych rozporządzeniach, takie ubezpieczenia, tj. na wypadek kradzieży, nie zostały w nich przewidziane. Wobec tego dodatkowe ubezpieczenia, podobnie jak oprogramowanie czy zabezpieczenia techniczne, pozostaną w obszarze działań właścicieli sprzętu – czyli albo organu prowadzącego szkołę, albo rodziców. To od nich będzie zależało, czy laptop będzie miał takie ubezpieczenie, przy czym rodzic, który się na nie zdecyduje, będzie musiał pokryć koszt we własnym zakresie.

Bony 2500 zł dla nauczycieli

Są przeznaczone dla 515,7 tys. nauczycieli, a będą przyznawane zgodnie z rozporządzeniem ministra cyfryzacji z 6 września 2023 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu składania wniosków o przyznanie jednorazowych świadczeń dla nauczycieli w formie bonów na zakup laptopów lub laptopów przeglądarkowych oraz ich obsługi w systemie teleinformatycznym (Dz.U. poz. 1837).

krok 1. przekazanie do mc informacji o uprawnionych nauczycielach

W zasadzie wszystko wskazuje na to, że większość nauczycieli zatrudnionych 30 września 2023 r. otrzymają wsparcie sfinansowane ze środków publicznych w postaci bonu w wysokości 2500 zł na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego. Przysługuje ono zarówno nauczycielom, jak i wychowawcom oraz innym pracownikom pedagogicznym pozostającym w stosunku pracy w publicznych oraz niepublicznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz w publicznych szkołach artystycznych, a także w niepublicznych szkołach artystycznych posiadających uprawnienia publicznej szkoły artystycznej.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli minister cyfryzacji, w drodze rozporządzenia, określi grupy nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych ze szkół uprawnionych do otrzymania wsparcia oraz ich kolejność, mając na uwadze typ szkoły i wykładany przez nauczyciela przedmiot oraz charakter realizowanych zadań przez wychowawców i innych pracowników pedagogicznych, a także sytuację społeczno-gospodarczą i stan finansów publicznych. Projekt tego właśnie kolejnego rozporządzenia, precyzującego grupę uprawnionych (drugiego dotyczącego bonów), nie był znany w chwili zamykania numeru. Z kolei zgodnie z art. 10 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych, w terminie 30 dni od dnia wskazania grup nauczycieli uprawnionych do otrzymania wsparcia MEiN przekaże do MC informację o liczbie takich osób. A zatem zakładając, że rozporządzenie zostałoby ogłoszone 1 października br. – informacja ta do MC mogłaby dotrzeć już z końcem października. [ramka 3]

krok 2. złożenie wniosku i oświadczenia nauczyciela do dyrektora szkoły

Również w ciągu 30 dni od wydania ww. rozporządzenia – nauczyciel ujęty w grupie nauczycieli uprawnionych do otrzymania wsparcia w celu otrzymania bonu złoży za pośrednictwem dyrektora szkoły wniosek do organu prowadzącego szkołę. Dokument ten będzie musiał zawierać:

• imię (imiona) i nazwisko nauczyciela,
• jego numer PESEL,
• numer telefonu komórkowego oraz
• adres poczty elektronicznej.

Ponadto nauczyciel będzie musiał złożyć oświadczenie do organu prowadzącego szkołę za pośrednictwem dyrektora szkoły, że nie otrzymał laptopa, laptopa przeglądarkowego lub świadczenia na sfinansowanie ich zakupów w ramach wsparcia udzielonego z innych programów finansowanych ze środków publicznych. Będzie ono składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający je będzie ustawowo zobowiązany do podpisania klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. [ramka 4]

krok 3. wniosek organu do mc

Kolejnym krokiem będzie złożenie przez organ prowadzący szkołę wniosku do MC o przyznanie jednorazowych świadczeń dla nauczycieli w formie bonów na zakup laptopów lub laptopów przeglądarkowych. Organ prowadzący będzie miał na to 30 dni od złożenia wniosku przez nauczyciela, przy czym na podstawie art. 15 ust. 2 tej ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli składanie wniosków będzie się odbywało w formie elektronicznej w systemie teleinformatycznym z wykorzystaniem formularza elektronicznego udostępnionego w tym systemie.

We wniosku będą musiały się znaleźć następujące dane:

1) dane nauczycieli (w każdym przypadku: imię [imiona] i nazwisko, numer PESEL, numer telefonu komórkowego oraz adres poczty elektronicznej),

2) dane dotyczące szkoły, w imieniu której wnioskuje organ prowadzący szkołę:

a) nazwa szkoły,

b) adres szkoły,

c) numer identyfikacyjny szkoły w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON),

d) numer z Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2597 oraz z 2023 r. poz. 185 i 1234);

3) dane dotyczące organu prowadzącego szkołę:

a) nazwa organu,

b) numer identyfikacji podatkowej (NIP) organu,

c) numer identyfikacyjny organu w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON),

d) adres organu,

e) imię (imiona) i nazwisko osoby składającej wniosek, upoważnionej do reprezentowania organu,

f) numer PESEL osoby składającej wniosek, upoważnionej do reprezentowania organu.

Wniosek będzie musiał zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Niezwłocznie po złożeniu wniosku przez organ prowadzący w systemie teleinformatycznym system ten wygeneruje komunikat potwierdzający prawidłowe złożenie wniosku albo komunikat o nieudanej próbie złożenia wniosku. W tym drugim przypadku możliwe będzie jego ponowne złożenie.

krok 4. kod potwierdzający wpłynie e-mailem pedagoga

Przepisy nie przewidują terminu, w jakim na adres e-mailowy nauczyciela wpłynie kod potwierdzający przyznanie bonu. Ustalenie prawa nastąpi na podstawie pozytywnie zweryfikowanego wniosku w systemie teleinformatycznym, z czego można wywnioskować, że kod zostanie przekazany przez MC niezwłocznie po rozstrzygnięciu w sprawie ustalenia prawa do bonu. Samo rozstrzygnięcie nie będzie wymagało wydania decyzji. Jak wynika z ustawy, kod potwierdzający przyznanie bonu będzie przekazywany za pośrednictwem systemu teleinformatycznego na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej nauczyciela.

krok 5. realizacja bonu

Nauczyciel nie musi realizować wsparcia od razu, lecz ustawodawca wskazał termin końcowy skorzystania z niego – prawo do dokonywania płatności za pomocą bonu wygaśnie z końcem 31 grudnia 2025 r. Pedagog chcący skorzystać z bonu, będzie mógł zakupić sprzęt w sklepach czy punktach, które będą ogłoszone przez MC w Biuletynie Informacji Publicznej. Jeżeli cena zakupionego laptopa lub laptopa przeglądarkowego będzie niższa niż wysokość otrzymanego bonu – wówczas powstała różnica będzie musiała zostać zwrócona do MC. Natomiast w odwrotnej sytuacji – gdy zakupiony sprzęt będzie kosztował więcej niż 2500 zł – nauczyciel będzie musiał pokryć różnicę z własnej kieszeni. Należy też podkreślić, że bon nie podlega wymianie na gotówkę czy inne prawne środki płatnicze oraz inne środki wymiany. Ponadto za pomocą otrzymanego bonu nauczyciel będzie mógł dokonać płatności jednorazowo, a nie będzie można dokonywać płatności w ratach. Co ważne, choć zakupiony przez nauczyciela sprzęt będzie jego własnością, to będzie mógł być przedmiotem jakichkolwiek czynności rozporządzających w okresie pięciu lat od dnia zakupu.

►Czy bon przekazany nauczycielowi jest dochodem nauczyciela w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych? Czy trzeba będzie od niego zapłacić podatek?

Odpowiedź na te pytania nie jest jednoznaczna i z całą pewnością będzie nurtować pracowników oświaty do czasu, aż zostanie to wyjaśnione przez Ministerstwo Finansów. Między innymi należy zauważyć, że kod do realizacji bonu będzie generowany przez specjalnie stworzony do tego system i przekazywany na wskazany przez nauczyciela adres e-mailowy. Pracownik i sprzedawca nie będą zatem dysponować gotówką, a zakupiony sprzęt w części lub w całości będzie rozliczany przez resort cyfryzacji. Oznacza to, że jeśli już, to właśnie resort stałby się ewentualnym płatnikiem podatku (jako że organem właściwym do udzielania wsparcia jest minister właściwy do spraw informatyzacji). Ale niewykluczone też, że pracownik musiałby dokonać rozliczenia daniny indywidualnie.

Należy także wziąć pod uwagę, że omawiane wsparcie pochodzi z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, którego celem jest odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii oraz wsparcie trwałej konkurencyjności gospodarki i wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższym horyzoncie czasowym. Jego celem jest m.in. wyrównanie poziomu wyposażenia szkół w przenośne urządzenia multimedialne i w efekcie zapewnienie 1 200 000 komputerów z oprogramowaniem dla nauczycieli i uczniów w szkołach. Środki na bony mają więc pochodzić ze źródeł europejskich, a co do zasady dotacje UE nie podlegają opodatkowaniu.

Z kolei sama ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w aktualnym brzmieniu nie zawiera postanowień dotyczących wyłączenia z obowiązku opodatkowania udzielonego nauczycielom wsparcia. Zgodnie z jej art. 21 ust. 1 pkt 114 wolna od podatku jest wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość świadczeń rzeczowych (w naturze) finansowanych lub współfinansowanych ze środków budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, ze środków agencji rządowych, agencji wykonawczych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rządowych programów oraz programów służących realizacji umowy partnerstwa i programów rozwoju, o których mowa w przepisach dotyczących wdrażania funduszy unijnych. Jak wiadomo, zakupiony laptop będzie własnością pracownika – i choć przez pięć lat pedagog nie będzie mógł wobec sprzętu pełnić żadnych czynności rozporządzających, to po upływie tego okresu – będzie to możliwe. Ponadto MC wspólnie z MEiN zapowiadają, że nauczyciele będą otrzymywać bony co pięć lat (nie wynika to z aktualnego brzmienia przepisów).

By rozwiać wątpliwości dotyczące ewentualnego opodatkowania bonów dla nauczycieli, skontaktowaliśmy się z Krajową Informacją Podatkową. Podczas rozmowy telefonicznej udzielono nam odpowiedzi, że w aktualnym brzmieniu przepisów nie ma jednoznacznych odwołań do przedmiotowego zwolnienia, ale faktycznie można powołać się na wspomniany wyżej art. 21 ust. 1 pkt 114 ustawy o PIT. Zalecono również, że w razie braku ministerialnych wytycznych w kwestii zwolnienia lub obowiązku opodatkowania jednostki oświatowe mogą występować o interpretację indywidualną do właściwych urzędów skarbowych.

Z pytaniem, czy bon przekazany nauczycielowi jest dochodem nauczyciela w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wystąpiliśmy już do MF. ©℗