2,75 mld zł na bezpłatne posiłki w latach 2024–2028

800 tys. dzieci i osób dorosłych będzie objętych pomocą w formie darmowego obiadu. Samorządy otrzymają też pieniądze na szkolne stołówki.

Takie wsparcie przewiduje podjęta przez Radę Ministrów w trybie obiegowym uchwała nr 149 z 23 sierpnia 2023 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2024–2028. Będzie on stanowił kontynuację obecnego programu, którego realizacja kończy się 31 grudnia br. Uchwała zakłada, że tak jak do tej pory program będzie dzielił się na trzy moduły. Pierwszy moduł przewiduje udzielanie wsparcia w formie: posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności bądź świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej oraz uczniom do momentu ukończenia przez nich szkoły ponadpodstawowej.

W nowej edycji programu, analogicznie jak w tej obecnej, warunkiem skorzystania z darmowego obiadu lub wspomnianych świadczeń będzie spełnianie kryterium dochodowego, które wynosi 200 proc. tego obowiązującego w pomocy społecznej (1552 zł dla osoby samotnej, 1200 zł na osobę w rodzinie). Jednocześnie utrzymany będzie wyjątek od tej zasady, który umożliwia w uzasadnionych przypadkach skorzystanie z bezpłatnego posiłku przez dziecko lub ucznia z rodziny o wyższych dochodach, jeśli wyrazi on taką chęć. Wtedy dyrektor szkoły lub przedszkola powinien o tym poinformować ośrodek pomocy społecznej. Ten zaś przyzna taką pomoc bez przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego i wydawania decyzji administracyjnej, choć osób objętych doraźnym wsparciem nie może być więcej niż 20 proc. liczby dzieci i uczniów otrzymujących posiłek na terenie gminy w poprzednim miesiącu. Dodatkowo, aby było to możliwe, rada gminy musi przyjąć w uchwale odpowiedni program osłonowy.

Moduł drugi programu jest skierowany do osób dorosłych, które znajdują się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2023 r. poz. 901), a więc potrzebujących pomocy z powodu m.in. ubóstwa, niepełnosprawności, bezdomności, długotrwałej choroby czy bezrobocia. Te osoby do przyznania prawa do posiłku lub świadczenia również będzie kwalifikować spełnianie kryterium dochodowego na poziomie 200 proc. progu w pomocy społecznej.

Wreszcie trzeci moduł ma na celu dofinansowanie organizacji stołówek i miejsc spożywania posiłków w szkołach. W jego ramach samorząd będzie mógł otrzymać pieniądze m.in. na pokrycie kosztów usług remontowo-adaptacyjnych, zakupu niezbędnego wyposażenia do kuchni oraz pomieszczeń, w których uczniowie jedzą obiady.

Zgodnie z zasadami programu gmina otrzyma w module pierwszym i drugim dotację z budżetu państwa, o ile udział jej własnych pieniędzy w kosztach zapewniania posiłków będzie wynosił nie mniej niż 40 proc. Ten wkład własny będzie jednak mógł zostać obniżony do 20 proc., a tym samym dofinansowanie zwiększone, na pisemny, uzasadniony wniosek wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i za zgodą wojewody. Ponadto dotacja będzie mogła być zwiększona o 5 proc. na pokrycie kosztów dowozu posiłków osobom, które nie mogą ich odebrać lub skorzystać w miejscu ich spożywania, np. ze względu na podeszły wiek lub niepełnosprawność. Natomiast w module trzecim programu jest wymagany wkład własny 20 proc. – może on być finansowy lub rzeczowy.

Rząd zaplanował na program środki w wysokości 2,75 mld zł, z czego 2,55 mld zł – po 510 mln zł rocznie na posiłki i świadczenia dla dzieci, uczniów i osób dorosłych oraz 200 mln zł (40 mln zł w każdym roku) na organizację i wyposażenie szkolnych stołówek.©℗