Jaki organ jest właściwy do rozpatrzenia sporu o właściwość między dwoma organami samorządu terytorialnego w zakresie przyznania zasiłku pielęgnacyjnego?
Przez spór o właściwość należy rozumieć sytuację, w której co najmniej dwa organy administracji publicznej jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia sprawy (spór pozytywny) lub też każdy z nich uważa się za niewłaściwy do jej załatwienia (spór negatywny). Spór między organami jednostek samorządu terytorialnego, niemającymi wspólnego dla nich organu stopnia wyższego, jest sporem o właściwość rozstrzyganym przez sąd administracyjny.
Natomiast wracając do opisywanej sprawy, zgodnie z art. 20 ust. 2 i 3 w zw. z art. 3 pkt 11 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.) – właściwy do prowadzenia postępowania w sprawach świadczeń rodzinnych jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne.
Ustawa ta nie definiuje miejsca zamieszkania, a zatem żeby je ustalić, należy posiłkować się art. 25 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Aby zatem określić organ właściwy do rozpoznania wniosku pielęgnacyjnego, właściwe jest ustalenie miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej albo – w przypadku stwierdzenia jego braku – ustalenie miejsca jego czasowego pobytu. Przy czym należy pamiętać, że przebywanie przez dłuższy czas w specjalistycznych oddziałach szpitalnych nie oznacza, że dana osoba nie ma miejsca zamieszkania (post. NSA z 22 grudnia 2008 r., sygn. akt I OW 94/08).
Jeżeli z dokumentów sprawy wynika, że wnioskodawca był zameldowany i mieszkał w domu pomocy społecznej, z którego następnie zrezygnował i miał być zameldowany w miejscu zamieszkania swoich kuzynów, to do rozpatrzenia wniosku o zasiłek pielęgnacyjny nie jest właściwy wójt gminy, na której terenie jest dom pomocy społecznej, ani wójt z gminy, gdzie wnioskodawca uprzednio zamieszkiwał (post. NSA z 5 lutego 2016 r., sygn. I OW 247/15). Finalnie ustalenie organu właściwego do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego, należy ustalić zgodnie z art. 23 ust. 1 i 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, tj. zgodnie z nowym miejscem zamieszkania.
dr Sylwia Naszydłowska radca prawny, wykładowca w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie