Okręgowy Inspektorat Pracy wydał kilka decyzji nakazujących pracodawcy, spółce X, wypłatę jej pracownikom zaległych wynagrodzeń. Spółka złożyła do nas jednak wniosek o rozłożenie obowiązku spłaty na raty, bo nie ma obecnie środków finansowych, aby spłacić wszystko jednorazowo. Jednak ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy przewiduje, że takie nakazy podlegają natychmiastowemu wykonaniu, i nic nie mówi o możliwości wskazania zapłaty wynagrodzeń w ratach. Czy można wydać decyzję z uwzględnieniem wyżej wymienionego wniosku spółki? Czy można zastosować tryb z art. 156 par. 1 pkt 6 kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ administracji stwierdza nieważność decyzji, która była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały?
Ekspert radzi
Nie. Okręgowy Inspektorat Pracy nie ma możliwości różnicowania terminu wykonania nakazu wypłaty wynagrodzenia oraz innych świadczeń należnych pracownikowi, nawet gdyby stwierdził, że są ku temu uzasadnione przesłanki. Skoro OIP nakazał spółce X wypłacić pracownikom zaległe wynagrodzenia, to nakaz ten podlega z mocy art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: ustawa o PIP) natychmiastowemu wykonaniu. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyrok NSA w Warszawie z 27 sierpnia 2014 r., sygn. akt I OSK 1183/13; wyrok WSA w Bydgoszczy z 15 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Bd 799/12). Oto argumenty na to stanowisko.
● W przypadku naruszenia przepisów prawa pracy dotyczących m.in. wynagrodzenia za pracę, właściwe organy PIP uprawnione są do nakazania pracodawcy określonego zachowania lub też powstrzymania się od niedozwolonych praktyk. Dotyczy to również nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi (art. 11 pkt 7 ustawy o PIP). Przewidziany na podstawie wskazanego przepisu nakaz wypłaty wynagrodzenia pracownikowi wydawany jest przez właściwego inspektora pracy. W sytuacji ustalenia w toku kontroli naruszenia tego obowiązku właściwy inspektor pracy, w myśl art. 33 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 pkt 7 ustawy o PIP wydaje nakaz (decyzję), o której mowa w art. 11 pkt 7.
● Wynagrodzenie lub inne świadczenie objęte wyżej wymienionym nakazem musi być należne. Prawo do nich nie może budzić wątpliwości. W przedstawionej sytuacji pracodawca uznał roszczenia pracowników. Nie ma jednak obecnie środków finansowych na wypłatę zaległych wynagrodzeń.
● Z mocy art. 11 pkt 7 ustawy o PIP nakaz wypłaty wynagrodzenia podlega natychmiastowemu wykonaniu. Organy nie mają możliwości różnicowania terminu wykonania nakazu. Ustawodawca nie przewidział dla decyzji z przepisu art. 11 pkt 7 ustawy o PIP innego niż natychmiastowy terminu wykonania.
● Nawet jeśli finansowe problemy pracodawcy powstały z przyczyn niezawinionych przez niego, nie ma to żadnego znaczenia dla oceny konieczności wydania nakazu z art. 11 pkt 7 ustawy o PIP. W przeciwnym wypadku nastąpiłoby przerzucenie na pracowników ryzyka ekonomicznego, które zgodnie z ustawą obciąża wyłącznie pracodawcę. Ten ostatni obciążony jest dodatkowymi obowiązkami, ale też dodatkowym ryzykiem w związku z prowadzoną działalnością. To reguluje art. 11 pkt 7 ustawy o PIP, który nie przewiduje okoliczności wyłączających odpowiedzialność pracodawcy za należności pracownicze na zasadzie ryzyka.
● Względy ekonomiczne i finansowe, utrudniające wykonanie zaskarżonej decyzji, nie mogą być uznane za przesłankę niewykonalności decyzji w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 5 kodeksu postępowania administracyjnego. Okoliczności przedmiotowej sprawy, tj. niewypłacalność spółki X, nawet niezawiniona przez nią, nie stanowi zatem przeszkody w wykonaniu zaskarżonej decyzji. Przyjęcie przeciwnego poglądu oznaczałoby przerzucenie na pracowników ryzyka ekonomicznego. Ono obciąża wyłącznie pracodawcę. Przeszkoda w wykonaniu nakazu wypłaty w postaci braku środków nie ma też charakteru trwałego. Spółka X funkcjonuje na rynku, wykonuje zobowiązania podatkowe, płaci pracownikom niepełne wynagrodzenia. Tymczasem niewykonalność decyzji, o której mowa w art. 156 par. 1 pkt 5 k.p.a., powinna mieć charakter trwały. Oznaczałoby to, że jej adresat (pracodawca) jest trwale pozbawiony możliwości wykonania nałożonego na niego obowiązku. Ta okoliczność nie istnieje w podanym stanie faktycznym.
Podstawa prawna
Art. 11 pkt 7 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 404 ze zm.). Art. 156 par. 1 pkt 5 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
