Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce – w przypadkach szczególnie uzasadnionych i po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty – może go z tej funkcji odwołać w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Przepis wskazuje na fakultatywność zastosowania przez włodarza tej przesłanki odwołania. To samo dotyczy decyzji podjętej przez dyrektora w stosunku do wicedyrektora. Z orzecznictwa wynika, że posłużenie się przez ustawodawcę wyrazu „może” oznacza, że zarządzenie o odwołaniu ze stanowiska oparte jest na uznaniu administracyjnym. Nie może być ono jednak dowolne i musi posiadać uzasadnienie, muszą w nim zostać przedstawione okoliczności spełniające przesłankę „przypadku szczególnie uzasadnionego”.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 25 listopada 2021 r. (sygn. akt IV SA/Po 660/21), proces odwołania dyrektora powinien przebiegać w dwóch etapach. Pierwszym powinno być sformułowanie przyczyn odwołania, a drugim ustalenie, czy przyczyny te wyczerpują znamiona szczególnie uzasadnionego przypadku. Zarządzenie o odwołaniu nauczyciela ze stanowiska kierowniczego wymaga przy tym starannego uzasadnienia stanowiska zajętego przez organ, gdyż ustalenie znaczenia pojęcia „w przypadkach szczególnie uzasadnionych” nie może być podejmowane w sposób abstrakcyjny, lecz powinno uwzględniać okoliczności faktyczne, będące podstawą wydania aktu.
Na temat tej przesłanki, z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. wielokrotnie wypowiadały się także inne sądy administracyjne, gdyż przez to, że jest ona niedookreślona, w praktyce rodzi się wiele komplikacji. Przy czym należy wskazać, że przesłanka ta w identycznej treści sformułowana była w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Dlatego dotychczasowe orzecznictwo jest nadal aktualne [ramka].
Z orzecznictwa
Odwołanie dyrektora szkoły w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. uzasadniają następujace okoliczności:
• brak nadzoru nad księgową, a przez to nad wydawaniem publicznych pieniędzy (wyrok WSA w Szczecinie z 23 września 2021 r., sygn. akt II SA/Sz 733/21);
• udział dzieci spoza placówki w wycieczce szkolnej finansowanej z budżetu gminy (wyrok WSA w Białymstoku z 17 września 2021 r., sygn. akt II SA/Bk 607/21);
• brak nadzoru nad dokumentacją księgową i nieuiszczenie należności za posiłki spożywcze w stołówce placówki oświatowej (wyrok WSA w Warszawie z 26 kwietnia 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 2542/20);
• pobranie wynagrodzenia za nieodbyte w rzeczywistości godziny lekcyjne (wyrok WSA w Warszawie z 26 kwietnia 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 2542/20);
• niezawiniony i niezależny od dyrektora placówki stan faktyczny, w którym nastąpiło połączenie szkół (wyrok WSA w Gdańsku z 25 marca 2021 r., sygn. akt III SA/Gd 872/20);
• bezprawne udostępnianie danych osobowych, a także zatrudnienie żony dyrektora bez podstawy prawnej i skierowanie jej na kursy tuż przed osiągnięciem wieku emerytalnego, używanie telefonu służbowego do celów prywatnych, brak poinformowania wójta o wypadku w szkole, brak przedstawienia wójtowi arkusza organizacyjnego szkoły, postawienie na terenie szkolnym znaku drogowego wbrew przepisom (wyrok WSA w Kielcach z 16 maja 2019 r., sygn. akt II SA/Ke 190/19);
• nieprawidłowość dysponowania przyznanymi szkole środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę środkami pochodzącymi z innych źródeł, niewłaściwe gospodarowanie mieniem, nieprzestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły, brak ewidencji czasu pracy nauczycieli w zakresie prowadzonych zajęć dydaktycznych, brak prawidłowej organizacji pracy szkoły w zakresie prowadzenia świetlicy szkolnej, przekraczanie maksymalnej liczny dzieci w oddziale przedszkolnym (wyrok WSA w Łodzi z 14 maja 2019 r., sygn. akt III SA/Łd 1047/19);
• nierzetelne prowadzenie dzienników zajęć (wyrok WSA w Warszawie z 8 marca 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 1984/20);
• zaniedbania w gospodarce finansowej polegające na dokonywaniu wydatków z przekroczeniem zakresu upoważnienia wynikającego z planu finansowego jednostki, nie przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury środków trwałych, aktywów pieniężnych i rzeczowych naruszające ustawę o rachunkowości, nieprawidłowe relacje między dyrektorem a radą pedagogiczną, brak umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów, brak współpracy z radą rodziców, rezygnacja wicedyrektora szkoły z powodu braku możliwości dalszej współpracy z dyrektorem (wyrok WSA w Łodzi z 21 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Łd 902/18);
• konflikt interesów w konkurencyjnych ośrodkach, zmniejszenie liczby oddziałów dla dzieci niepełnosprawnych (wyrok WSA w Gliwicach z 11 kwietnia 2017 r., sygn. akt IV SA/Gl 991/16);
• scedowanie obowiązków dyrektora szkoły na inną osobę nawet podczas obecności dyrektora w pracy, brak przygotowania arkusza organizacyjnego albo sprzeczność innego arkusza z wymogami rozporządzenia MEN z 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i przedszkoli (wyrok NSA z 15 maja 2019 r., sygn. akt I OSK 4188/18);
• błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją (wyrok WSA w Gliwicach z 17 czerwca 2014 r., sygn. akt IV SA/Gl 970/13);
• poniżanie, upokarzanie i ignorowanie pracownika oraz wykorzystywanie pracowników do remontu mieszkania dyrektora (wyrok NSA z 4 marca 2014 r., sygn. akt I OSK 2853/13);
• likwidacja, względnie przekształcenie szkoły samodzielnej w szkołę filialną, jako że nie sposób dopatrzyć się w tej sytuacji zasadności utrzymywania samodzielnego stanowiska kierowniczego przy braku szkoły/placówki oświatowej, która miałaby być przez niego kierowana; sytuacja taka może wystąpić także w sytuacji utraty przez szkołę/placówkę samodzielności uzasadniającej utrzymywanie odrębnego stanowiska dyrektora placówki (wyrok WSA w Krakowie z 25 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Kr 947/13);
• niedopełnienie obowiązków lub naruszenie określonych prawem uprawnień innych osób przez dyrektora szkoły (wyrok WSA w Olsztynie z 18 czerwca 2013, sygn. akt II SA/Ol 209/13);
• przypadki, które obiektywnie powodują destabilizację pod względem dydaktycznym, wychowawczym czy opiekuńczym jednostki oświatowej kierowanej przez nauczyciela, a jedyną możliwością zapobiegnięcia takiej sytuacji jest odwołanie dyrektora w trakcie roku szkolnego (wyrok NSA z 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 2703/12);
• zatrudnianie w szkole przez dyrektora osoby bliskiej, bez uprawnień (wyrok NSA z 13 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 2408/11). ©℗

Ogólna charakterystyka zdarzeń

Jak wskazuje się w orzecznictwie, szczególnie uzasadnione przypadki to takie zdarzenia (działanie lub zaniechanie), które mają charakter wyjątkowy, nadzwyczajny, czyli wykraczające poza działanie rutynowe, codzienne. Przypadki te mają charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia przez dyrektora szkoły/przedszkola uprawnień określonych prawem. Są to sytuacje, które powodują destabilizację w realizacji funkcji dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej placówki, dlatego konieczne jest natychmiastowe pozbawienie jego funkcji kierowniczej, przed zakończeniem okresu, na który został powołany, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes placówki jako interes publiczny (por. wyroki NSA z: 9 września 2021 r., sygn. akt III OSK 2403/21; 7 maja 2015 r., sygn. akt I OSK 2987/14). Składy orzekające w sprawach odwołania dyrektora wskazywały, że „szczególnie uzasadnione przypadki” z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o., to takie zachowania, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na nim obowiązków (wyrok NSA z 16 maja 2019 r., sygn. akt I OSK 1814/17).

Przykład 1

Nieetyczne zachowanie
Dyrektor podstawówki zlecał jej pracownikom wykonywanie w czasie pracy remontu prywatnego mieszkania. Zdarzenie to było negatywnie komentowane przez członków grona pedagogicznego szkoły, jej uczniów i mieszkańców miejscowości. Burmistrz odwołał dyrektora ze stanowiska w trakcie roku szkolnego. W uzasadnieniu zarządzenia podał, że osoba piastująca stanowisko kierownicze powinna być wzorem dla kadry nauczycielskiej, uczniów i ogółu społeczeństwa. Etyczna postawa dyrektora szkoły to przede wszystkim postępowanie zgodne z prawem i zasadami etyki, jak też dostrzeganie skutków własnych decyzji i ponoszenie za nie odpowiedzialności. Zdaniem włodarza osoba piastująca to stanowisko powinna wykazać się cechami szczególnymi, adekwatnymi do pełnionych obowiązków i zadań realizowanych przez kierowaną placówkę. Nie odpowiada tym kryteriom zlecanie pracownikom szkoły remontu swojego prywatnego mieszkania. Burmistrz podkreślił, że zdarzenie to negatywnie wpłynęło na ocenę sposobu realizacji zadań przez dyrektora jak i szkoły, co uzasadniało natychmiastową i skuteczną reakcję.
W orzecznictwie wskazuje się, że w art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. chodzi o sytuacje drastyczne, rażąco sprzeczne z celami powołania na stanowisko szefa placówki, a więc innych od tych, dla których przewidziany jest normalny tryb odwołania ze stanowiska z końcem roku szkolnego (por. wyrok NSA z 20 kwietnia 2016 r. I OSK 3346/15). Mogą to być zatem zarówno przypadki związane z zaniedbaniami w organizacji pracy szkoły i kierowaniu nią, jak również sytuacje wiążące się z naganną postawą dyrektora poza miejscem pracy. Nie muszą się one jednak pokrywać (choć mogą) z kodeksowymi przyczynami rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia wskazanymi w art. 52 kodeksu pracy (por. wyrok WSA w Białymstoku z 3 marca 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 1179/14).

Przykład 2

Wykroczenie uwłaczające godności nauczyciela
Dyrektorka szkoły Maria Kowalska została ukarana mandatem karnym w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 119 par. 1 kodeksu wykroczeń, tj. za kradzież alkoholu w sklepie. Czyn ten popełniła w obecności wielu świadków. Zdarzenie to zostało bardzo negatywnie ocenione przez mieszkańców. Wójt odwołał Marię Kowalską ze stanowiska w trybie natychmiastowym. Wskazał w uzasadnieniu zarządzenia, że dyrektor szkoły dopuściła się wykroczenia uwłaczającego godności nauczyciela przez co naruszyła art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela. Zdaniem organu dalsze zajmowanie przez nią stanowiska dyrektora placówki oświatowej godzi w interes szkoły i destabilizuje jej funkcjonowanie.

Dokumenty w sprawie organizacji pracy

W najnowszych orzeczeniach jako powód odwołania włodarze wskazywali często nierealizowanie wytycznych dotyczących arkuszy organizacyjnych. Na ten temat wypowiedział się bydgoski WSA w wyroku 13 października 2021 r. (sygn. akt II SA/Bd 1226/20). Jego zdaniem spór między dyrektorem szkoły a organem prowadzącym co do treści zatwierdzonego już przezeń arkusza organizacyjnego nie uzasadnia odwołania szefa placówki w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. Nie świadczy on o rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na dyrektorze obowiązków, czy też dopuszczeniu się przez niego takich działań, które spowodowały zagrożenie dla interesu publicznego i dalszego funkcjonowania szkoły.

Przykład 3

Zatwierdzenie arkusza wyłącza odwołanie
Wójt w trakcie roku szkolnego odwołał dyrektorkę podstawówki, zarzucając jej nierealizowanie zaleceń organu prowadzącego dotyczących treści arkusza organizacyjnego. Ta zaś, nie zgadzając się decyzją włodarza, argumentowała, że nie zaistniał powód natychmiastowego pozbawienia funkcji, gdyż arkusz został zatwierdzony przez organ prowadzący. Z przedstawionego opisu zdarzeń wynika, że powołane w zarządzeniu włodarza powody pozbawienia funkcji tylko pozornie uzasadniają odwołanie. Zatwierdzenie przez wójta arkusza organizacyjnego placówki, przedłożonego przez dyrektorkę, spowodowało ten skutek, że organ zatwierdził jego zgodność z przepisami. Zatwierdzony dokument stanowi podstawę funkcjonowania szkoły w danym roku szkolnym. Nie może być zatem w tym przypadku mowy o naruszeniu przez dyrektorkę jej obowiązków w takim stopniu, który uzasadniałby zastosowanie wobec niej wyjątkowego trybu pozbawienia stanowiska.
Ważne są także wyjaśnienia poznańskiego WSA. Otóż w wyroku z 25 listopada 2021 r. (sygn. akt IV SA/Po 660/21) podał on, że przepisy ustawy nie dają organowi prowadzącemu prawa do wydawania jakichkolwiek wytycznych do opracowywania arkusza organizacji szkoły przez jej dyrektora. Czym innym jest bowiem sprawowanie nadzoru czy też zatwierdzenie konkretnych działań (w tym arkuszy organizacji poszczególnych placówek), które zazwyczaj jest czynnością następczą, a czym innym próba uprzedniego narzucenia dyrektorom placówek konkretnych rozwiązań i związania ich wytycznymi nieznajdującymi oparcia w przepisach prawa. Ustalanie wiążących wytycznych – poprzez określenie sposobu sporządzania arkuszy organizacyjnych – wkracza w zakres ustawowych zadań realizowanych przez kierujących nimi dyrektorów. W ocenie poznańskiego WSA z pewnością tryb z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. nie służy usunięciu z funkcji dyrektora szkoły, który wyraża odmienne niż organ prowadzący stanowisko w kwestii koncepcji organizacji i działania szkoły.
W tym duchu wypowiedział się też WSA we Wrocławiu w wyroku z 10 sierpnia 2021 r. (sygn. akt IV SA/Wr 468/20). Zdaniem wrocławskiego WSA naruszeniem prawa jest nałożenie na dyrektorów szkół obowiązku kierowania się założeniami prawno-organizacyjnymi do sporządzenia arkuszy organizacyjnych. Skoro skierowanie pisma organu prowadzącego zawierającego wytyczne dla dyrektorów poszczególnych placówek pozbawione jest podstawy prawnej (i stanowi bezprawną ingerencję), to nie może być mowy o niewłaściwym wypełnianiu obowiązków przez dyrektora szkoły przy sporządzaniu projektu arkusza organizacyjnego, polegającym na nieuwzględnieniu wytycznych.

Nagłe okoliczności

Włodarze planujący odwołać w trybie natychmiastowym dyrektora placówki oświatowej, powinni się także zapoznać ze stanowiskiem gdańskiego WSA. Otóż w wyroku z 19 sierpnia 2021 r. (sygn. akt III SA/Gd 115/21) podał on, że szczególnie uzasadnione przypadki to takie, które powodują, że nie można czekać z odwołaniem nauczyciela ze stanowiska kierowniczego, lecz decyzja o pozbawieniu nauczyciela funkcji kierowniczej musi być podjęta natychmiast. Tym samym odwołanie w szczególnie uzasadnionym przypadku powinno być natychmiastowe lub niezwłoczne w stosunku do zdarzeń (okoliczności) je uzasadniających. Innymi słowy, powód zwolnienia musi wynikać z okoliczności nagłych, które będą miały miejsce „tu i teraz”, a nie ze zdarzeń przyszłych i niepewnych. Przy czym ocena „nagłości” i jej wpływu na legalność odwołania zależy w dużej mierze od indywidualnych okoliczności. Najczęściej rozciągnięcie pewnej sytuacji w dłuższym przedziale czasu może wskazywać, że natychmiastowe odwołanie nie jest konieczne, skoro dana osoba przez określony czas pełni swoją funkcję bez szkody dla funkcjonowania placówki. Na tę kwestię zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r. (sygn. akt III OSK 5073/21). Badał on legalność odwołania wicedyrektora szkoły. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w świetle art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. sam fakt zaistnienia lub nawet eskalacji konfliktu między osobami pełniącymi funkcje kierownicze placówce oświatowej tak długo nie oznacza zaistnienia „przypadku szczególnie uzasadnionego”, jak długo mimo istnienia takiego konfliktu pozostawienie danej osoby na stanowisku wicedyrektora szkoły pozwala na sprawne i skuteczne zarządzanie placówką, a także nie powoduje destabilizacji jej pracy. Innymi słowy, odwołanie z funkcji wicedyrektora szkoły (zespołu szkół) w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. uzasadnia tylko przypadek, w którym jedną możliwością zapewnienia należytego funkcjonowania danej szkoły poprzez wykonywanie przez nią zadań wobec uczniów w zakresie kształcenia, wychowania i opieki jest pozbawienie funkcji kierowniczej (por. wyrok NSA z 14 kwietnia 2020 r. sygn. akt III OSK 1059/21).
Według NSA przyczyna odwołania powinna mieć charakter nagły, a jej wystąpienie powinno uniemożliwiać dalsze sprawowanie funkcji wicedyrektora, tym samym nie mogą stanowić przyczyny odwołania w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. zdarzenia czy też suma różnych zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości. Warunkiem zastosowania tego trybu jest bliskość czasowa między stwierdzeniem naruszeń a odwołaniem w tym trybie. Według NSA nie jest możliwe przesuwanie przez organ podejmowania tej decyzji na bliżej nieokreślony czas. Treść art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. bowiem zakłada, że zaistnienie nieprawidłowości stanowiących przypadek szczególnie uzasadniony powinno skutkować podjęciem przez organ działań niezwłocznych, adekwatnych do wagi naruszeń.

Przykład 4

Rozciągnięcie sytuacji w czasie
Wicedyrektor szkoły na posiedzeniach rady pedagogicznej niejednokrotnie podważał decyzje dyrektorki i regularnie próbował wkraczać w jej kompetencje. Kobieta przez dwa lata przymykała oko na fatalne relacje, aż do czasu, gdy wicedyrektor skrytykował ją na posiedzeniu rady gminy. Dyrektorka postanowiła więc odwołać swojego zastępcę. Jednak tolerowanie złych relacji z wicedyrektorem przez dłuższy okres odebrało szefowej placówki możliwość pozbawienia go funkcji w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o.

Ujawnienie powodów

Czasami zdarzenie może być rozciągnięte w czasie, ale jego ujawnienie może być nagłe. Taka sytuacja miała miejsce w szkole, w której audyt zewnętrzny wykazał, że na przestrzeni 15 lat główna księgowa dokonała 640 bezpodstawnych operacji bankowych, zaś dyrektor szkoły, nie incydentalnie, lecz permanentnie zaniechała sprawdzania i weryfikowania merytoryczności operacji bankowych wykonanych przez swoją księgową, zawierzając jej bezkrytycznie, że czyni to w zgodzie z ustawą o finansach publicznych. Włodarz powołując się na wyniki audytu w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o., odwołał dyrektorkę szkoły. Sprawa ostatecznie została rozstrzygnięta na korzyść włodarza przez WSA w Szczecinie wyrokiem z 23 września 2021 r. (sygn. akt II SA/Sz 733/21).
Wnioski tego sądu są bardzo istotne, otóż szczeciński WSA podał, że opinia dyrektorki, która utrzymywała, że powołane w zaskarżonym zarządzeniu zdarzenia nie były zdarzeniami nagłymi i jako takie nie mogą uzasadniać zastosowanie trybu z art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. (czyli jej odwołania w trybie natychmiastowym), wynika z błędnej wykładni przesłanki szczególnie uzasadnionego przypadku. Skarżąca ogranicza ją tylko do przypadków „nagłych”, podczas gdy „szczególnie uzasadnionym przypadkiem” jest zdarzenie nagłe powodujące natychmiastową konieczność odwołania dyrektora albo naruszania prawa przez dyrektora czy inne jego zachowania, które muszą być na tyle istotne, że mogą prowadzić do destabilizacji działalności szkoły lub zagrażać interesowi publicznemu. Wyjaśnienie to jest ważne z tego powodu, że owo błędne przekonanie dyrektorki ma swoje pokrycie w orzecznictwie, np. w wyroku WSA we Wrocławiu z 26 sierpnia 2021 r. (sygn. akt IV SA/Wr 338/21). Tu sąd uznał, że zatrudnienie córki przez dyrektorkę szkoły nie uzasadnia jej odwołania, gdyż nie jest to zdarzenie nagłe.
Wracając do sprawy orzeczonej przez szczeciński WSA, wskazać należy, że zdaniem tego sądu odwołana dyrektorka nie jest osobą gwarantującą bezpieczeństwo środków publicznych, która powinna pozostać na tym stanowisku. Ujawnienie wypływu prawie 3 mln zł ze środków szkoły na prywatne konto księgowej, pracującej przecież pod nadzorem dyrektorki, można było i należało uznać w okolicznościach tej sprawy za zdarzenie nadzwyczajne, destabilizujące funkcjonowanie szkoły i wywołujące konieczność natychmiastowego odsunięcia dyrektora od jej kierowania, ponieważ dalsze sprawowanie przez nią tej funkcji godziłoby w interes publiczny. W ocenie sądu te argumenty już same w sobie wystarczyły i przemawiały za zasadnością wydania skarżonego aktu przez włodarza (zarządzenia od odwołaniu – red). Sąd też uznał, że treść i uzasadnienie tego dokumentu spełniały wymogi zarówno art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o., jak i wymogi aktu o charakterze uznaniowym, gdyż uzasadnienie było przekonywające, pełne i znajduje pełne oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym. Na surową ocenę szczecińskiego WSA wpływ najprawdopodobniej miała wysokość wyłudzonych przez księgową środków. Wskazać bowiem należy, że NSA w wyroku z 23 marca 2022 r. (sygn. akt III OSK 2784/21) podał, że zarzut nieprawidłowości w zakresie gospodarki finansowej, naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie wyczerpuje zaistnienia szczególnie uzasadnionego przypadku – w sprawie rozpatrzonej przez sąd dyrektorowi zarzucono bezprawne pobranie dofinansowania z funduszu socjalnego.

Natężenie nieprawidłowości

Czasami nie nagłość, a właśnie natężenie nieprawidłowości (nawet rozciągniętych w czasie) w ocenie sądów administracyjnych uzasadnia odwołanie dyrektora w trybie natychmiastowym. Tak było m.in. w sprawie rozstrzygniętej przez opolski WSA (wyrok z 29 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Op 276/21). Według sądu nagromadzenie negatywnych zachowań dyrektorki przedszkola i ich ciężar gatunkowy dowodzą, że w zakresie wykonywania obowiązków jej praca zasługiwała na jednoznacznie negatywną ocenę organu. Sąd stwierdził, że okoliczności powołane w zarządzeniu – ujawniane w miarę badania skarg pracowników przedszkola – mogły bezwzględnie być objęte pojęciem przypadku szczególnie uzasadnionego. Ich liczba i częstotliwość były tak znaczna, że zdaniem sądu organ nie mógł zachować się inaczej. W ocenie opolskiego WSA przypadek skarżącej wymagał – jak się okazało – natychmiastowej reakcji organu prowadzącego, ale działanie w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. nie mogło odbyć się kosztem obiektywnej oceny. Ta natychmiastowa reakcja przejawiła się zawieszeniem dyrektora w czynnościach. W ocenie opolskiego WSA obszerność i szczegółowość zarzutów wyłączała i czyniła nierealnym załatwienie sprawy w ciągu kilku tygodni. Zwłaszcza że początek sprawy przypadł na stan epidemii, zamknięcie urzędów administracji publicznej, ograniczenie wszelkiej działalności różnych instytucji i osób fizycznych.

Hejt uzasadnia odwołanie

Przesłanką szczególnie uzasadniającą odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły może być też publikowanie na Twitterze wulgarnych postów skierowanych do polityków. Tak orzekł WSA w Poznaniu w wyroku z 4 sierpnia 2021 r. (sygn. akt II SA/Po 855/20). Sprawa dotyczyła dyrektorki szkoły, która w sposób konsekwentny i długotrwały odnosiła się krytycznie do wypowiedzi polityków, których, jak wskazała, nie darzy sympatią. Poza wskazanym krytycyzmem, w sposób wyszukany obraźliwie oraz wulgarnie komentowała wygląd polityków, ich sposób wymowy, a także ich stosunek do wówczas panującej sytuacji społeczno-politycznej w Polsce. Poznański WSA uznał, że nauczycielowi, także dyrektorowi szkoły, której misją jest edukacja, wychowawstwo oraz opieka nad dziećmi, nie przystoi zachowanie godzące w dobre imię drugiego człowieka i dlatego nie powinien on zajmować stanowiska kierowniczego. Sąd wskazał, że od nauczyciela, który wielokrotnie jest wychowawcą grupy dzieci i młodzieży, oczekuje się najwyższych kwalifikacji moralnych, które powinny być eksponowane zarówno w szkole, jak i w życiu prywatnym. Zdaniem poznańskiego WSA nauczyciel, który uzewnętrzniania w sposób trwały swoje poglądy wraz z pogardliwym stosunkiem do innych osób, całkowicie zaprzecza misji wychowawczej (aspekt moralny) oraz edukacyjnej (aspekt budowania społeczeństwa obywatelskiego) szkoły, którą kieruje jako dyrektor. Sądy administracyjne są zgodne co do tego, że jeżeli choćby jeden z przejawów działalności szkoły czy innej placówki oświatowej doznawał uszczerbku z powodu działalności jej kierownika, to zachodzi przesłanka jego odwołania, o której mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 u.p.o. ©℗