Wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego, czyli planu ogólnego, zakłada projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT). Jego założenia opublikowano w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Wynika z nich, że plan ogólny będzie uchwalany obligatoryjnie dla całej gminy w randze aktu prawa miejscowego. Ma być „dokumentem zwięzłym, o krótkiej liście ustaleń, co pozwoli na jego sprawne przyjmowanie”. Zostaną w nim wydzielone strefy planistyczne, w których będą mogły być realizowane zdefiniowane wcześniej funkcje terenów.
Uchylone będą przepisy upoważniające do wydawania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Ich zadania ma spełniać strategia rozwoju gminy. To w jej ramach powstanie model struktury funkcjonalno-przestrzennej. Znajdą się w niej także ustalenia i rekomendacje dotyczące kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej. Zmiany będą też dotyczyć procedury planistycznej (ujednolicenie przepisów, skrócenie procedur), w tym wprowadzenia formy konsultacji społecznych z możliwością stosowania narzędzi do komunikacji zdalnej.
Ograniczone ma być stosowanie decyzji o warunkach zabudowy. – Obecnie prymat lokalizacji inwestycji w drodze decyzji o warunkach zabudowy powoduje rozlewanie się zabudowy na terenach niezainwestowanych i w konsekwencji dostęp do usług społecznych jest utrudniony. Chaos przestrzenny jest przyczyną rosnących kosztów gospodarczych, środowiskowych i społecznych – podkreślają autorzy projektu. Decyzje będą związane z ustaleniami planu ogólnego, a termin ich obowiązywania wyznaczono na trzy lata od dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.
Projekt zakłada powstanie rejestru urbanistycznego prowadzonego w systemie teleinformatycznym. Ma być źródłem danych i informacji przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. – Znajdą się w nim między innymi dokumenty powstające w trakcie sporządzania aktów planistycznych, raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym, rozstrzygnięcia organów nadzoru. Będzie to nieodpłatny, dostępny dla wszystkich zainteresowanych, zintegrowany system informacji – czytamy w założeniach.
Nowością będzie zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI). Procedura jego uchwalania będzie przewidywać dużą rolę inwestora i będzie poprzedzona negocjacjami z władzami gminy. Wzajemne zobowiązania gminy i inwestora będą gwarantowane w formie umowy. – Rozwiązanie to dotyczyć będzie również innych inwestycji, nie tylko mieszkaniowych. ZPI będzie narzędziem dającym gminom dużą swobodę w lokalizowaniu i realizacji inwestycji, z uwzględnieniem partycypacji społecznej i zasad ładu przestrzennego, oraz umożliwi realizowanie inwestycji w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego – czytamy w założeniach.