Coraz więcej praktycznych wątpliwości budzi sposób ustalania stawek za odbiór pojemników na odpady z nieruchomości niezamieszkanych, czyli m.in. firm, biurowców, instytucji, szkół.
Znowelizowania w sierpniu ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2021 r. poz. 1648) podniosła opłaty maksymalne za pojemnik, które gmina może pobrać od właścicieli tych obiektów, jeśli włączy nieruchomości niezamieszkane do swojego systemu odbiorowego.
Obecnie jest to 1,3 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę (w 2020 r. wyniósł on 1919 zł) za pojemnik lub worek o pojemności 120 litrów, czyli 24,95 zł. Opłaty maksymalne dla pozostałych pojemności mają być obliczane proporcjonalnie. Oznacza to, że największa stawka za pojemnik 1100 l to 228,68 zł. Przed nowelizacją opłaty maksymalne za kontenery z firm były na tyle niskie, że część gmin wyłączyła te nieruchomości ze swojego systemu (za worek o pojemności 120 l było to 19,19 zł, a za pojemnik 1100 l 61,4 zł), ponieważ wpłaty nie pokrywały kosztów odbioru i zagospodarowania tych odpadów.
Nic więc dziwnego, że gminy, które mają w swoim systemie nieruchomości niezamieszkane, decydują się teraz na podwyżki. Mają jednak wątpliwości, czy przepis dotyczący stawek dla pojemników i worków o mniejszej lub większej pojemności dotyczy stawek maksymalnych czy stawek realnych.
Zanim nowelizacja ustawy czystościowej weszła w życie, niektóre regionalne izby obrachunkowe kwestionowały uchwały, w których gmina nie określiła proporcjonalnie stawek dla pozostałych pojemności (pojemnika lub worka). Tak było np. w przypadku uchwały rady miasta Ostrołęki, w której opłatę za worek pojemności 120 l ustalono na 18,1 zł, a za worek pojemności 60 l na 9 zł. Według Kolegium RIO w Warszawie opłata za worek 60 l powinna wynieść 9,05 zł. (Dz.Urz. Województwa Mazowieckiego z 2021 r. poz. 2373).
Sprawa nie jest jednak oczywista. Maciej Kiełbus, wspólnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, podkreśla, że obowiązek wyliczenia proporcjonalnych stawek dla pojemników lub worków innej wielkości dotyczy stawek maksymalnych, a nie stawek realnych.
– W konsekwencji stawki realne ustalane przez radę gminy dla pojemników lub worków różnych wielkości nie muszą być proporcjonalne do stawki za pojemnik 120 l, jeśli nie przekraczają stawek maksymalnych. Należy spojrzeć na całość przepisu, jego umiejscowienie i cel. Wąskie spojrzenie i próba wyrywkowej interpretacji literalnej prowadzi do rażąco błędnych wniosków – zaznacza.