Posiadamy wszystkie udziały w szpitalu sp. z o.o. Czy wobec tego jako powiat możemy dofinansować ze swojego budżetu remont szpitalnych łazienek? Wartość planowanego wydatku to ok. 300 tys. zł. Jak to legalnie przeprowadzić?
Nie ma przeciwwskazań, by powiat przekazał środki finansowe w formie dotacji celowej dla podmiotu leczniczego działającego w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Okoliczność zaangażowania kapitałowego powiatu w tej spółce również nie ma znaczenia prawnego, kluczowe jest bowiem posiadanie statusu podmiotu leczniczego.
Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie powiatowym (dalej: u.s.p.) jednostka ta może wykonywać zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie promocji i ochrony zdrowia. Przy czym jednocześnie nie może naruszyć przepisów ustawy o działalności leczniczej (dalej: u.d.l.). I tak w kontekście zadanego pytania na uwagę przede wszystkim zasługuje art. 114 ust. 1 u.d.l., gdzie czytamy, że:
„1. Podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymać środki publiczne z przeznaczeniem na:
1) realizację zadań w zakresie programów polityki zdrowotnej, programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym na zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań;
2) remonty;
3) inne niż określone w pkt 1 inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego;
4) realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub innych niż wymienione środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
5) cele określone w odrębnych przepisach oraz umowach międzynarodowych;
6) realizację programów wieloletnich;
7) pokrycie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne”.
Z kolei w ust. 2 art. 114 doprecyzowano, że podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymywać środki publiczne na zadania, o których wyżej mowa w pkt 2 i 3 – w zakresie, w jakim realizacja tych zadań służy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Natomiast w ust. 3 wskazano, że na realizację ww. zadań (w tym na remonty) podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać od podmiotu, o którym mowa w ust. 1 (czyli m.in. JST), z wyjątkiem uczelni medycznej, dotację w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, z zastrzeżeniem ust. 4. Ponadto w art. 115 ust. 4a u.d.l. dookreślono pewne wymogi formalne dla uzyskania dotacji, bowiem postanowiono, że: „Podmiot leczniczy może uzyskać dotację od podmiotów, o których mowa w ust. 4, oraz jednostek samorządu terytorialnego na realizację zadania, o którym mowa w art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3, jeżeli dla inwestycji, przy pomocy której ma być realizowane dane zadanie, została wydana pozytywna opinia, o której mowa w art. 95d ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, chyba że opinia ta nie jest wymagana na podstawie przepisów tej ustawy”. Zatem z ww. regulacji jednoznacznie wynika prawna możliwość przekazania środków dotacyjnych z budżetu JST dla podmiotu leczniczego, w tym na remonty. Warunkiem formalnym jest jednak uzyskanie przez podmiot leczniczy pozytywnej opinii, ale tylko w sytuacjach wskazanych w art. 95d ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Z regulacji tej z kolei wynika, że obowiązek uzyskania opinii wojewody czy ministra zdrowia dotyczy celowości inwestycji, ale tylko enumeratywnie tamże wymienionych, np. tworzenie nowego podmiotu leczniczego czy przeprowadzenie innych inwestycji o wartości przekraczającej 2 mln zł. Z racji jednak tego, że powiat ma wolę finansowania zadania remontowego na poziomie ok. 300 tys. zł, nie istnieje wymóg przedstawienia przez podmiot leczniczy ww. opinii.
Zdarza się, że organy stanowiące JST podejmują odrębne uchwały w sprawie udzielenia dotacji celowej dla danego podmiotu leczniczego. Należy jednak podkreślić, że takie działanie jest prawnie wadliwe. Na ten aspekt prawny zwracano już uwagę w orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych. Tytułem przykładu można odnotować uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 13 stycznia 2016 r. (znak 1/52/2016), w której m.in. stwierdzono, że: „Z przepisu art. 115 ust. 1 ustawy wynika, że na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1 i 4–7, podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskiwać środki finansowe m.in. od jednostek samorządu terytorialnego. Środki te są przekazywane na podstawie umowy zawartej pomiędzy stronami (pomiędzy podmiotem wykonującym działalność leczniczą a jednostką samorządu terytorialnego). Zatem na realizację zadań wymienionych w podanych przepisach podmiot wykonujący działalność leczniczą będzie mógł otrzymać «wsparcie finansowe» w formie dotacji celowej od jednostki samorządu terytorialnego. W takim przypadku przepisy nie przewidują podjęcia przez organ stanowiący odrębnej uchwały. Wymagane jest natomiast zaplanowanie odpowiednich wydatków w budżecie i zawarcie umowy pomiędzy dotującym a dotowanym”.
Podstawa prawna
art. 114 ust. 1–7, art. 115 ust. 4a ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 711)
art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 920; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1038.)
art. 95d ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285)
