Subskrybuj nas na Youtube
Rada gminy przyjęła nowy regulamin korzystania z targowiska. Przewidziano w nim, że prowadzący sprzedaż, czyli m.in. przedsiębiorcy, muszą przedstawiać na żądanie inkasentów swój dowód tożsamości. Czy jest to legalne? Czy nie wystarczy pokwitowanie zapłaty opłaty targowej?
W art. 40 ustawy o samorządzie gminnym postanowiono, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Na podstawie powyższej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego m.in. w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Generalnie rzecz ujmując, z powyższych regulacji wynika więc uprawnienie rady gminy do formułowania w stosunku do terenów i urządzeń użyteczności publicznej norm i zasad prawidłowego postępowania, ustalania obowiązujących reguł zachowania się, określenia ustalonego porządku zachowania się. Oznacza to w konsekwencji uprawnienie rady gminy do wprowadzenia reguł dotyczących obowiązującego sposobu zachowania się podmiotów, które przebywają na terenach lub w obiektach, o jakich mowa w tym przepisie.
Zgodność z prawem ogólnym
Nie ma wątpliwości, że teren targowiska jest gminnym obiektem użyteczności publicznej. Na terenie tym rada gminy władna jest ustanawiać daniny publiczne, w tym opłaty targowe czy opłaty za rezerwację miejsc do handlu. Jednak ustanowione przepisy lokalne nie mogą pozostawać w sprzeczności z przepisami prawa ogólnego. Pomocne w ocenie, czy tak jest w sytuacji opisanej przez czytelnika, może być stanowisko zawarte w rozstrzygnięciu nadzorczym wojewody lubelskiego z 18 sierpnia 2021 r. (nr PN-II.4131.247.2021). Wojewoda zakwestionował w nim zapis przewidujący właśnie obowiązek posiadania przez osoby prowadzące handel na targowisku dokumentu tożsamości. Organ nadzoru wskazał, że nałożenie takiego obowiązku na osoby prowadzące handel na gminnym targowisku narusza art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. W rozstrzygnięciu wskazano również, że prawo do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości wynika z przepisów regulujących działalność określonych organów. Ustawy te nie przyznają kompetencji w tym zakresie organowi samorządu. Podmiot handlujący może potwierdzić uprawnienie do korzystania z targowiska, okazując odpowiednie pokwitowania uiszczenia opłaty targowej. Z żadnego przepisu prawa nie wynika obowiązek przedstawienia przy kontroli jej wniesienia dokumentu tożsamości czy legalności prowadzenia działalności handlowej.
Jednoznaczne orzecznictwo
Powyższe założenie pozostaje zbieżne z orzecznictwem sądowym. Akcentuje się w nim, że zasadne (i mieszczące się w ramach upoważnienia ustawowego) mogłoby być nałożenie na podmioty handlujące na targowisku obowiązku przedstawienia dokumentów uprawniających do przebywania na jego obszarze i dokonywania w jego obrębie określonych czynności handlowych i usługowych (np. dowodów wniesienia opłaty targowej, dokumentów potwierdzających rezerwację miejsca). Natomiast nałożenie obowiązku przedstawienia inkasentom dokumentu tożsamości czy też dokumentu potwierdzającego legalność prowadzonej działalności handlowej jest pozbawione podstaw prawnych.
Ponadto warto zauważyć, że powyższy zapis regulaminu można uznać za naruszający także przepisy RODO. Przypomnijmy, że przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy spełniony jest co najmniej jeden warunków wskazanych w art. 6 owego rozporządzenia.
Nie ma wątpliwości, że w opisanym przypadku regulamin wprowadzony przez gminę jest nielegalny, skoro wymaga on przedstawiania inkasentom przez prowadzących sprzedaż dowodów tożsamości. W tych okolicznościach można zgłosić sprawę do właściwego miejscowo wojewody – ma on bowiem możliwość stwierdzenia nieważności zapisów regulaminu targowiska, które są niezgodne z prawem.
Podstawa prawna
•art. 40 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372)
•art. 6 rozporządzenia z 27 kwietnia 2016 r. PE i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, RODO (Dz.Urz. UE z 2016 r. L 188, s. 1)
