Czy jeśli tuż przed sesją rady na wniosek burmistrza wpłynie projekt uchwały, to trzeba przegłosować zmianę porządku obrad?

Jak prawidłowo ustalać opłaty za parkowanie?

Czy rada powiatu określa sposób naliczania stawek za usunięcie i przechowanie statku?

W jakich sytuacjach można odstąpić od przetargu na wynajem lokali użytkowych?

Czy w statucie domu kultury zawsze trzeba zapisać, jakie będzie miał organy doradcze?

Przewodniczący rady zaproponował zmianę porządku obrad, bo burmistrz wniósł projekt uchwały, która miała być przyjęta na sesji. Wyjaśnił, że zgodnie ze statutem nie przeprowadza się głosowania nad porządkiem obrad, jeśli przewodniczący rady wprowadził pod obrady projekt uchwały przedłożony mu przed sesją na wniosek burmistrza lub klubu radnych. Czy w tej sytuacji zmiana porządku obrad powinna być przegłosowana przez radnych?
Tak, zmiana porządku obrad powinna być przegłosowana przez radnych. Kwestię tę reguluje art. 20 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), w myśl którego rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Ustawodawca wprowadził tym przepisem możliwość zmiany porządku obrad w trakcie sesji.
Istotą zmiany porządku obrad jest to, że projekty danych uchwał nie muszą być doręczane wraz z porządkiem obrad. Właśnie z tego powodu, że radni nie mają możliwości zapoznania się z projektem danej uchwały w odpowiednim terminie przed sesją (wskazanym zazwyczaj w statucie gminy), ustawodawca wprowadził tu wymóg uzyskania kwalifikowanej większości, aby móc taką uchwałę na danej sesji przegłosować. Dokonanie zmiany porządku obrad dopuszczalne jest zatem w każdym przypadku, zarówno przed sesją, kiedy porządek obrad wraz z projektami uchwał został dostarczony radnym, jak i w trakcie trwania sesji, pod warunkiem że zmiana nastąpi w trybie określonym w art. 20 ust. 1a u.s.g., tj. rada wyrazi zgodę na zmianę porządku obrad bezwzględną większością głosów ustawowego składu. Regulacja zawarta w art. 20 ust. 1a u.s.g. nie wprowadza ograniczeń co do tego, w jakim momencie mogą być dokonane zmiany w porządku, byleby zmiany te zostały wprowadzone bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2017 r., sygn. akt II OSK 2940/16).
Wskazać przy tym należy, że zdaniem wojewody zachodniopomorskiego, wyrażonym w rozstrzygnięciu nadzorczym z 4 listopada 2020 r. (nr P-1.4131.295.2020.AA), przegłosowanie uchwały, która zarówno nie została przekazana radnym w trybie przewidzianym w u.s.g. (art. 20 ust. 1), jak i nie została prawidłowo wprowadzona do porządku obrad (art. 20 ust. 1a), powoduje, że taka uchwała jest dotknięta wadą prawną, skutkującą stwierdzeniem jej nieważności.
W nawiązaniu do wyjaśnień przewodniczącego rady należy zwrócić uwagę na art. 20 ust. 5 u.s.g., w myśl którego na wniosek wójta przewodniczący rady gminy jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji rady gminy projekt uchwały, jeżeli wpłynął on do rady gminy co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady. Przywołany zatem przez przewodniczącego rady zapis statutu nie mógł mieć zastosowania w niniejszym stanie faktycznym. Wniosek burmistrza nie został bowiem złożony w trybie art. 20 ust. 5 u.s.g., a więc w terminie co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.
Podstawa prawna
• art. 20 ust. 1, 1a oraz 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378)
Chcemy podjąć uchwałę w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania oraz wysokości stawek opłat za parkowanie. W projekcie znajduje się propozycja zapisu, zgodnie z którym kwoty opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w wyznaczonych miejscach postojowych znajdujących się w strefie płatnego parkowania będą pobierane w następujący sposób: za pierwszą godzinę – bezpłatnie; za każdą kolejną godzinę – 3 zł. Czy to prawidłowy zapis?
Nie, stawki opłat za parkowanie nie zostały określone właściwie. Przede wszystkim proponowany zapis narusza art. 13b ust. 4 pkt 1 i art. 13b ust. 5 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (dalej: u.d.p.). Pierwszy przepis stanowi, że rada gminy (rada miasta) ustalając strefę płatnego parkowania lub śródmiejską strefę płatnego parkowania, określa wysokość opłaty, z tym że za pierwszą godzinę postoju pojazdu samochodowego nie może ona przekraczać:
a) w strefie płatnego parkowania – 0,15 proc. minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
b) w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania – 0,45 proc. minimalnego wynagrodzenia.
Z kolei zgodnie z art. 13b ust. 5 u.d.p. opłaty za pierwsze trzy godziny narastają progresywnie, przy czym progresja nie może przekraczać powiększenia stawki opłat o 20 proc. za kolejne godziny w stosunku do stawki za poprzednią godzinę, a ponadto stawka opłaty za czwartą godzinę i za kolejne godziny postoju nie może przekraczać stawki opłaty za pierwszą godzinę postoju.
Wskazane stawki są nieprawidłowe z kilku powodów. Po pierwsze, przyjmując w uchwale, że pierwsza godzina parkowania jest bezpłatna, de facto rada nie ustaliła opłaty za pierwszą godzinę postoju. Wspomnieć tu należy, że rada na podstawie ww. przepisów nie jest uprawniona do całkowitego zwolnienia z opłat wszystkich pojazdów za pierwszą godzinę parkowania. Zgodnie z art. 13 ust. 4 pkt 2 u.d.p. rada gminy (rada miasta) ustalając strefę płatnego parkowania lub śródmiejską strefę płatnego parkowania, może wprowadzić opłaty abonamentowe lub zryczałtowane oraz zerową stawkę opłaty dla niektórych użytkowników drogi. Przewidziana w art. 13 ust. 4 pkt 2 u.d.p. regulacja dotyczy jednakże tylko niektórych użytkowników drogi.
Dalej wskazać należy, że wprowadzenie zerowej stawki opłaty za pierwszą godzinę postoju powoduje, iż nie jest możliwe wypełnienie delegacji ustawowej w zakresie ustalenia kolejnych stawek opłat, zgodnie z cytowanym art. 13b ust. 5 u.d.p. I tak, stawki za drugą i trzecią godzinę postoju powinny narastać progresywnie, lecz nie więcej niż o 20 proc. za kolejne godziny w stosunku do stawki za poprzednią godzinę. A ponadto stawka za czwartą i kolejne godziny postoju nie może przekraczać stawki opłaty za pierwszą godzinę postoju (por. rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego z 3 grudnia 2020 r., nr NPII.4131.1.977.2020).
Podstawa prawna
• art. 13b ust. 4 pkt 1 i art. 13b ust. 5 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 470; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020)
• art. 2 ust. 1 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
Rada powiatu podjęła uchwałę w sprawie opłat za usunięcie i przechowywanie statku wodnego lub innego obiektu pływającego w 2021 r. W akcie tym podano, że opłatę za przechowywanie pojazdów nalicza się za każdą rozpoczętą dobę przechowywania statku lub innego sprzętu pływającego na parkingu strzeżonym. Czy rada może regulować sposób naliczania opłaty?
Rada powiatu jest upoważniona do corocznego ustalania wysokości opłat za usunięcie obiektu pływającego i jego przechowywanie na parkingu strzeżonym, jednak nie może ona określać zasad jej naliczania. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (dalej: u.b.o.p.o.w.) rada powiatu, biorąc pod uwagę konieczność sprawnej realizacji zadań, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz koszty usuwania i przechowywania statków lub innych obiektów pływających na obszarze danego powiatu, ustala corocznie, w drodze uchwały, wysokość opłat za usunięcie i przechowywanie tych obiektów.Ponadto wskazany zapis uchwały narusza art. 31 ust. 2 u.b.o.p.o.w. Przepis ten mówi, że ustalone w nim maksymalne opłaty należne są „za każdą dobę” przechowywania obiektu. Oznacza to, że ustawodawca przewidział naliczanie opłaty za każdą pełną dobę przechowywania statku lub obiektu pływającego, a nie za dobę rozpoczętą (por. rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody warmińsko-mazurskiego z 27 listopada 2020 r., nr PN.4131.448.2020).
Podstawa prawna
• art. 30 ust. 3, art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 350; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020)
Radni zamierzają w uchwale dotyczącej zasad wynajmu lokali użytkowych określić listę przypadków, w których burmistrz nie będzie musiał przeprowadzać przetargu. Czy takie zwolnienie jest możliwe?
Takie generalne zwolnienie

jest nieodpuszczalne, zgodnie bowiem z art. 37 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.) zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów.

Z przytoczonego przepisu ustawy wynika, że zasadą jest oddawanie lokali użytkowych w najem w drodze przetargu. Odstąpienie od obowiązku przeprowadzenia przetargu może nastąpić za zgodą rady gminy, wyrażoną na podstawie art. 37 ust. 4 u.g.n. Z orzecznictwa wynika, że zgoda ta nie może zostać wyrażona w sposób generalny. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 8 marca 2011 r. (sygn. akt II SA/Lu 74/11) podał, że użyte w art. 37 ust. 4 u.g.n. sformułowanie: „mogą wyrazić zgodę” jednoznacznie wskazuje, iż uchwała organu stanowiącego o zwolnieniu z obowiązku przeprowadzenia przetargu może dotyczyć jedynie konkretnych zindywidualizowanych przypadków wskazanych we wniosku organu wykonawczego.
Z kolei WSA w Olsztynie w wyroku z 23 września 2014 r. (sygn. akt II SA/Ol 732/14) podkreślił, że wyrażenie zgody w trybie art. 37 ust. 4 u.s.g. nie może nastąpić w drodze aktu prawa miejscowego jako normy abstrakcyjnej. Według olsztyńskiego WSA upoważnienie zawarte w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym jednoznacznie przewiduje, że podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych należy do kompetencji rady, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Ustawą szczególną jest zaś u.g.n., która wprowadziła wymóg przetargowego trybu zawierania m.in. umów użytkowania, dzierżawy, najmu na czas dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony. Upoważnienie z art. 37 ust. 4 u.g.n. nie może być interpretowane jako upoważnienie ustawowe do stanowienia aktów prawa miejscowego, jako że właśnie ta ustawa określa zasady gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego. Dlatego akty prawa miejscowego nie mogą regulować odmiennie zasad ustawowych. Na ten temat wypowiedział się też wojewody lubelski. W rozstrzygnięciu nadzorczym z 30 listopada 2020 r. (nr PN- II.4131.328.2020) podał, że kompetencje rady gminy ograniczają się wyłącznie do wyrażenia zgody na odstąpienie od obowiązku przeprowadzenia przetargu na najem lokalu użytkowego i to tylko w konkretnym przypadku.
Podstawa prawna
• art. 37 ust. 4 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1990)
• art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378)
Gmina powołała miejski dom kultury. Obecnie opracowywany jest jego statut. Czy trzeba w nim określić organy doradcze, chociaż gmina nie zamierza ich powołać?
Niezależnie od tego, czy organy doradcze będą powołane, kwestia ta musi być uregulowana w statucie miejskiego domu kultury. Pogląd potwierdza rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody zachodniopomorskiego z 14 grudnia 2020 r. (nr P-1.4131.313.2020.AS), w którym podano, że w art. 13 ust. 2 pkt 1‒6 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: u.o.p.d.k.) sformułowanie „zawiera” oznacza w odniesieniu do wymienionych elementów statutu, że muszą one być w nim zamieszczone. Katalog zagadnień wskazanych w tym przepisie ma charakter zamknięty, co przesądza, że zawarte w nim kwestie bezwzględnie muszą się znaleźć w statucie instytucji kultury. Zdaniem wojewody spełnienie tego wymogu jest konieczne do uznania takiego statutu za zgodny z prawem. Oznacza to, że organ stanowiący gminy jest zobligowany uregulować w nadanym – w drodze uchwały – statucie samorządowej instytucji kultury wszystkie kwestie wymienione w art. 13 ust. 2 u.o.p.d.k. Organ nadzoru podkreślił, że udzielenie radzie kompetencji w przypadku stanowienia zamkniętego katalogu elementów oznacza, iż ten katalog musi być ściśle uregulowany. W takich przypadkach ograniczona jest autonomia jednostek samorządu terytorialnego, gdyż zobligowane są do całościowego wypełnienia wymagań ustawodawcy.
Stanowisko wojewody zachodniopomorskiego ma również potwierdzenie w orzeczeniach sądów administracyjnych, w których wyjaśniono, że statut powinien określać organy doradcze i sposób ich powoływania (por. wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: w Gliwicach z 17 września 2018 r., sygn. akt IV SA/Gl 580/18 oraz w Olsztynie z 16 listopada 2017 r., sygn. akt II SA/Ol 812/17).
Podstawa prawna
• art. 13 ust. 2 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 194; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020)