COVID-19 dotknął zarówno przewoźników, którzy ponoszą straty na skutek zmniejszenia przychodów, jak i organizatorów, którzy nie są w stanie zwiększyć im dotacji przy zmniejszonych wpływach do budżetu. System trzeba zmienić, ale w pojedynkę będzie to zadaniem karkołomnym, a wręcz niemożliwym do udźwignięcia. Wspólnie z innymi jednostkami – ma szanse się udać.
Podczas lockdownu organizatorzy ograniczyli liczbę kursów w rozkładach jazdy, a niektóre linie zostały całkowicie zawieszone. Z perspektywy operatora oznacza to, że koszty stałe, a w szczególności koszty ogólnozakładowe, rozkładają się na mniejszą liczbę wozokilometrów, a tym samym ich udział w każdym wykonanym wozokilometrze wzrasta. Co gorsza, mimo że od wybuchu epidemii mija pół roku, z publicznego transportu wciąż nie korzysta tylu pasażerów co wcześniej, za to pojawia się coraz więcej gapowiczów. Bez podwyżki stawki za wozokilometr wielu operatorom grozi bankructwo.
Jednocześnie zamrożenie gospodarki spowodowało spadek wpływów z podatków, które zasilają budżety gmin. A utrzymanie dotychczasowej siatki połączeń przy znacznie zmniejszonych wpływach ze sprzedaży biletów wymaga zwiększenia dotacji gmin na pokrycie kosztów funkcjonowania komunikacji. Tymczasem przeciętny koszt jednego wozokilometra obniża zwiększenie skali wykonywanych usług transportowych (efekt skali znany w naukach ekonomicznych). Dlatego organizowanie publicznego transportu zbiorowego będzie wykonalne, jeżeli jednostki samorządu terytorialnego zaczną ze sobą współpracować. Pokazujemy, jak to zrobić.
Mniejsze porty lotnicze na granicy bankructwa
Mniejsze porty lotnicze na granicy bankructwa

Zobacz również

Definicja i formy działania

Zgodnie art. 4 ust. 1 pkt 9 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (dalej: u.p.t.z.) organizatorem jest właściwa jednostka samorządu terytorialnego albo minister właściwy do spraw transportu, zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze. Definicja ta nie wymienia jednak związków komunalnych ani związków powiatów, które nie mają statusu JST (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 lutego 2010 r., sygn. akt II FSK 1585/08), a jednak mogą być organizatorem tego typu usług.
Organizatorem publicznego transportu zbiorowego może więc być:
  • gmina (sama dla siebie albo wyznaczona w porozumieniu międzygminnym),
  • powiat (sam dla siebie albo wyznaczony w porozumieniu powiatów),
  • województwo,
  • minister,
  • związek międzygminny,
  • związek powiatów,
  • związek powiatowo-gminny,
  • związek metropolitalny.
Uwaga! Ustawodawca wśród organizatorów nie wymienia związku województw. Oznacza to, że związek województw nie może być organizatorem.
Organizator może powierzyć „na zewnątrz” nie tylko świadczenie usług przewozowych, lecz także samo ich organizowanie. Pośrednio wynika to z art. 46 ust. 2 u.p.t.z., zgodnie z którym „podmiot, któremu organizator zlecił realizację części lub całości zadań z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego, nie może być jednocześnie operatorem ani podmiotem powiązanym z operatorem w sposób uniemożliwiający bezstronną realizację zadań”. Przy czym należy wyróżnić trzy możliwe formy współdziałania JST przy organizowaniu publicznego transportu zbiorowego:
1) udzielanie pomocy finansowej (dotacja),
2) porozumienia poziome między jednostkami tego samego szczebla,
3) porozumienia pionowe między jednostkami rożnych szczebli, związki.
Pakiet mobilności. Na międzynarodowych trasach busy wkrótce prawie jak TIR-y
Pakiet mobilności. Na międzynarodowych trasach busy wkrótce prawie jak TIR-y

Zobacz również

Dotacja

Przepisy, a konkretnie ustawy ustrojowe: o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), samorządzie powiatowym (dalej: u.s.p.) oraz samorządzie wojewódzkim (dalej: u.s.w.), umożliwiają przekazywanie przez gminę, której mieszkańcy są zainteresowani funkcjonowaniem określonej linii, środków np. na rzecz powiatu czy województwa. Nie ma też żadnych przeszkód, by dotować organizatora transportu w sąsiednim województwie. Ale, co istotne, umowa dotacji może być zawarta tylko na okres jednego roku, ponieważ udzielenie pomocy finansowej powinno nastąpić na podstawie uchwały budżetowej obowiązującej w roku udzielenia pomocy (uchwała nr 21/31/2019 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z 22 lipca 2019 r.).

Porozumienia

Zawarcie porozumienia między poszczególnymi jednostkami, w odróżnieniu od utworzenia związku (o czym niżej), nie powoduje powstania nowej osoby prawnej. Istota porozumienia sprowadza się do tego, że jedna JST przekazuje wykonywanie swojego zadania własnego drugiej jednostce, pokrywając związane z tym koszty. Podmiot przejmujący zadanie nie może jednak podejmować uchwał w imieniu jednostki, od której je otrzymał. Wynika to z art. 94 Konstytucji RP, zgodnie z którym „organy samorządu terytorialnego (…), na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów”. W praktyce oznacza to, że np. sejmik województwa A nie może w swoim planie transportowym rozstrzygać o linii, która przebiega w województwie B. Zaplanowanie połączeń na styku JST, które zawarły porozumienie, wymaga więc synchronizacji planów transportowych uchwalanych przez wszystkie jednostki, które zawarły porozumienie. Ten problem nie występuje w związkach, gdzie zgromadzenie związku uchwala plan transportowy obowiązujący na obszarze wszystkich jednostek, które są członkami związku.
Strona przekazująca zadania na podstawie porozumienia musi zapewnić adekwatne finansowanie i pokryć przypadające na nią rzeczywiste koszty wykonywania przekazanego zadania. Wynika to z art. 8 ust. 2a u.s.g., zgodnie z którym „gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań z zakresu właściwości powiatu oraz zadań z zakresu właściwości województwa wykonywanych na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego”. Nie jest więc dopuszczalne zawarcie porozumienia bez partycypowania w kosztach. Symboliczna złotówka także nie wchodzi w grę. [ramka 1]

Ramka 1

Modele porozumień
1. Poziome – między gminami
Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania (art. 74 u.s.g.).
Biorąc jednak pod uwagę definicję gminnych przewozów pasażerskich, zgodnie z którą są to „przewozy osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywane w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie” (art. 4 ust. 1 pkt 3 u.p.t.z.), trzeba zauważyć, że nie ma przeszkód, by gminy z różnych województw porozumiewały się między sobą – pod warunkiem że ze sobą sąsiadują i że będą partycypować w rzeczywistych kosztach organizacji transportu.
Jeżeli sąsiadujące gminy zawarły porozumienie, to przewóz z jednej gminy do drugiej w tym samym powiecie nie będzie przewozem powiatowym, lecz gminnym. Identycznie przewóz z jednej gminy do drugiej w dwóch różnych powiatach nie będzie przewozem wojewódzkim, lecz gminnym. Zawarcie porozumienia zmienia rodzaj przewozu.
2. Poziome ‒ powiatu z innym powiatem lub powiatami
Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego (art. 5 ust. 2 u.s.p). Można więc zawierać porozumienia i związki z powiatem z innego województwa. Przy czym nie ma wymogu sąsiadowania, tak jak przy gminach. Warto zwrócić uwagę, że art. 13 ust. 4 u.p.t.z. wręcz zachęca do kontaktu organizatorów różnych szczebli. Zgodnie z tym przepisem „gmina licząca mniej niż 50 000 osób, może zgłosić potrzeby transportowe dotyczące linii komunikacyjnych wykraczających poza obszar swojej właściwości, bezpośrednio do starosty albo marszałka województwa właściwego ze względu na przebieg tych linii komunikacyjnych”.
3. Poziome ‒ województwa z województwem lub województwami
Województwo może zawierać z innymi województwami oraz JST z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych (art. 8 ust. 2 u.s.w.).
4. Pionowe ‒ gminy z powiatem
Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego (art. 5 ust. 2 u.s.p.). Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu na podstawie porozumień z tymi JST (art. 8 ust. 2a u.s.g.). Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu (art. 4 ust. 5 u.s.p.). Co ważne, przepisy zezwalają na przekazanie zadania w dół, czyli z powiatu do gminy, ale nie na odwrót. Nie ma przeszkód dla porozumienia także z powiatem z sąsiedniego województwa.
5. Pionowe ‒ gminy z województwem
Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi JST (art. 8 ust. 2a u.s.g.). Województwo może zawierać z innymi JST z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych (art. 8 ust. 2 u.s.w.). Gmina nie może więc porozumieć się z sąsiednim województwem.
6. Pionowe ‒ powiatu z województwem
Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu (art. 5 ust. 2 u.s.p.). Z tego przepisu wynika, że powiat nie może porozumieć się z sąsiednim województwem, w którym nie leży.
Niedopuszczalne są:
• porozumienia gminy ze związkiem komunalnym – bo związek komunalny nie jest jednostką samorządu terytorialnego (wyrok WSA w Gliwicach z 9 maja 2012 r., sygn. akt II SA/Gl 168/12);
• pionowe porozumienia powiatu ze związkiem komunalnym – bo związek komunalny nie jest jednostką samorządu terytorialnego, tylko związkiem takich jednostek (wyrok WSA w Gliwicach z 26 lutego 2014 r., sygn. akt II SA/Gl 1349/13);
• poziome porozumienia jednego związku komunalnego z drugim związkiem komunalnym – rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego z 14 maja 2014 r., nr NPII.4131.1.171.2014.

Związki

W odróżnieniu od porozumienia związek ma osobowość prawną i kompetencje do stanowienia prawa miejscowego na swoim obszarze. Wyróżnić można następujące związki:
  • międzygminne – gminy mogą je tworzyć na podstawie art. 64 ust. 1 u.s.g.; statut związku powinien określać zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku (art. 67 ust. 2 u.s.g.), więc gmina nie może być uczestnikiem związku nie ponosząc kosztów;
  • powiatów – powiaty mogą je tworzyć z innymi powiatami w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej (art. 65 ust. 1 u.s.p.); także tu statut powinien określać zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku (art. 67 ust. 2 u.s.p.); tak samo jak gmina, powiat nie może być uczestnikiem związku powiatów, nie ponosząc kosztów;
  • powiatowo-gminne – wykonują przewozy powiatowo-gminne na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 10a u.p.t.z.;
  • metropolitalny – zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4b u.p.t.z. (szczegóły funkcjonowania związku metropolitalnego określa ustawa z 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim; Dz.U. poz. 730).
Organizatorem nie może jednak zostać związek województw, ponieważ nie został wymieniony w art. 7 ust. 1 u.p.t.z.

Więcej niż jeden

Powstaje pytanie, czy gmina będąca uczestnikiem związku może, nie opuszczając tego związku, przystąpić do kolejnego, który także wykonuje zadania z zakresu publicznego transportu zbiorowego. A także czy może, będąc w związku, zawrzeć porozumienie międzygminne? NSA uznał, że to, iż na związek przechodzą prawa i obowiązki (art. 64 ust. 3 u.s.g.) wcale nie oznacza, że zadania gminy wygasają, co wykluczałoby przystąpienie do innego związku lub porozumienia. Dla realizacji określonego zadania gminy mogą tworzyć więcej niż jeden związek (wyrok NSA z 7 listopada 2008 r., sygn. akt II OSK 1216/08). Ten precedensowy wyrok spowodował, że obecnie nie ma wątpliwości, iż gmina uczestnicząca w związku komunalnym bądź będąca stroną porozumienia międzygminnego może przystąpić do innego związku komunalnego lub zawrzeć kolejne porozumienie międzygminne, o ile zakres zadania publicznego, które ma być realizowane przez ten drugi związek czy w ramach kolejnego porozumienia, nie będzie się pokrywał z zakresem zadania realizowanego już przez pierwszy związek bądź porozumienie, którego stroną jest gmina.

Właściwości organizatora

O właściwości organizatora przesądzają dwa kryteria podstawowe oraz dwa kryteria uzupełniające. Kryteriami podstawowymi są obszar działania i zasięg przewozów (art. 7 ust. 1 u.p.t.z.), a uzupełniające to rodzaj przewozu (art. 7 ust. 1 pkt 5a u.p.t.z.) i długość przebiegu linii (art. 7 ust. 1 pkt. 5b u.p.t.z.).
Zgodnie z art. 7 ust. 2 u.p.t.z. organizatorem właściwym według obszaru działania może być:
  • porozumienie gmin,
  • związek międzygminny,
  • porozumienie powiatów,
  • związek powiatów,
  • związek powiatowo-gminny,
  • związek metropolitalny.
A więc przepis prawdopodobnie omyłkowo pomija:
  • porozumienie województw (dopuszczalne na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 lit. c u.p.t.z.),
  • związki województw (nie mogą być organizatorem).
W praktyce należy więc najpierw sprawdzić w dzienniku urzędowym właściwego wojewody, czy na danym obszarze JST nie zawarły porozumień albo związków. Jeżeli bowiem doszło do zawarcia takich porozumień albo związków, to właściwym organizatorem jest związek albo JST, która wykonuje zadanie na podstawie porozumienia z inną jednostką lub innymi jednostkami. Wówczas zasięg przewozu (gminny, powiatowy, powiatowo-gminny, wojewódzki, międzywojewódzki) nie będzie miał znaczenia do określenia właściwego organizatora. Wynika to z art. 7 ust. 2 u.p.t.z.
Organizatorami właściwymi według zasięgu przewozów są:
  • gmina – przewozów gminnych,
  • powiat – przewozów powiatowych,
  • województwo – przewozów wojewódzkich i międzywojewódzkich (jeżeli dane województwo będzie właściwe ze względu na najdłuższy odcinek planowanego przebiegu linii komunikacyjnej),
  • minister – międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym.

Konsekwencje

Z art. 216 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wynika, że wydatki budżetów JST są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach. W literaturze prawniczej podkreśla się, że podstawą do dokonywania wydatków nie może być wyłącznie uchwała budżetowa gminy czy plan finansowy związku.
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków (art. 11 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych).
Możliwość dokonania wydatków ze środków publicznych musi wynikać z istnienia zawartej w przepisach prawa materialnego podstawy prawnej do dokonania wydatku (wyrok WSA w Warszawie z 4 sierpnia 2010 r., sygn. akt V SA/Wa 739/10). W praktyce oznacza to, że organizowanie i finansowanie transportu zamiast innego właściwego organizatora stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych, za które mogą być wymierzone następujące kary: upomnienie, nagana, kara pieniężna i zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi (art. 31 ust. 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ).

Źródła finansowania

Przewozy mogą być finansowane z:
1) wpływów w sprzedaży biletów pobieranych przez przewoźnika;
2) budżetu państwa, który pokrywa koszty związane z finansowaniem ustawowych uprawnień do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów; samorządy województw przekazują przewoźnikom wykonującym krajowe autobusowe przewozy pasażerskie dopłaty do tych przewozów z tytułu stosowania obowiązujących ustawowych ulg w przewozach pasażerskich (art. 8a ust. 1a i 2 ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego);
3) Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej zgodnie z przepisami ustawy z 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz.U. poz. 1123; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875);
4) dotacji gminy.

Ogrom zadań

Katalog zadań, które muszą być wykonane przez organizatora publicznego transportu zbiorowego, jest bardzo obszerny. [ramka 2] Z tego powodu nawiązanie współpracy między JST jest tym bardziej wskazane. Aby uniknąć zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, trzeba jednak pamiętać o przekazaniu zadań i adekwatnym finansowaniu, odpowiadającym rzeczywistym kosztom. Podpisanie porozumienia o udzieleniu pomocy finansowej jest najszybszym sposobem nawiązania współpracy, ale wadą tego rozwiązania jest jego tymczasowość, bo umowy dotacji mogą być zawierane tylko na rok. Tej wady nie ma w przypadku porozumień, ale zawarcie porozumienia nie przenosi kompetencji do stanowienia prawa miejscowego, uchwalania planu transportowego itd.

Ramka 2

Obszerna lista
Zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym do zadań organizatora należy planowanie, organizowanie oraz zarządzanie publicznym transportem zbiorowym, a w szczególności:
• planowanie rozwoju publicznego transportu zbiorowego, a zwłaszcza opracowywanie i aktualizowanie planów zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego,
• badania i analizowanie potrzeb przewozowych,
• przygotowywanie i przeprowadzanie postępowań prowadzących do zawierania umów z operatorami,
• zawieranie umów z operatorami,
• ustalanie taryf opłat i opłat dodatkowych, np. za brak biletu, brak ważnego dokumentu poświadczającego uprawnienie do bezpłatnego albo ulgowego przejazdu,
• ustalanie opłat manipulacyjnych od czynności związanych ze zwrotem lub umorzeniem opłaty dodatkowej,
• wydawanie operatorom zaświadczeń potwierdzających posiadanie przez nich uprawnień do wykonywania publicznego transportu zbiorowego na danej linii, liniach lub sieci komunikacyjnej,
• ogłaszanie z rocznym wyprzedzeniem w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nazwy i adresu organizatora, przewidywanego trybu udzielenia zamówienia na usługi przewozowe oraz usług i obszarów potencjalnie objętych zamówieniem,
• publikowanie w Biuletynie Informacji Publicznej, w siedzibie organizatora i na jego stronie internetowej z rocznym albo sześciomiesięcznym wyprzedzeniem ogłoszeń o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w trybie zamówień publicznych, koncesji na usługi lub bezpośredniego zawarcia umowy,
• określanie standardów przystanków komunikacyjnych i dworców,
• wnioskowanie o zbudowanie, przebudowanie lub wyremontowanie przystanku, wiaty przystankowej lub dworca,
• określenie warunków i zasad korzystania z przystanków i dworców, których właścicielem lub zarządzającym jest organizator,
• ustalanie stawki opłat za korzystanie z przystanków i dworców, których właścicielem lub zarządzającym jest organizator,
• określenie zasad funkcjonowania zintegrowanych węzłów przesiadkowych,
• negocjowanie stawek opłat za korzystanie z przystanków z ich właścicielem albo zarządzającym nie będącym jednostką samorządu terytorialnego ani związkiem takich jednostek,
• określenie zasad funkcjonowania zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego,
• ustalenie sposobu dystrybucji biletów,
• określenie sposobu oznakowania środków transportu wykorzystywanych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej,
• wydawanie potwierdzeń zgłoszenia przewozu oraz wypisów z tych potwierdzeń,
• wydawanie decyzji administracyjnych o odmowie wydania potwierdzenia zgłoszenia przewozu, lub o cofnięciu potwierdzenia zgłoszenia przewozu,
• przekazywanie danych do Centralnej Ewidencji Przewoźników, np. o cofniętym potwierdzeniu zgłoszenia, uchyleniu lub unieważnieniu decyzji o cofnięciu potwierdzenia zgłoszenia przewozu,
• zamieszczanie przekazanego przez przewoźnika rozkładu jazdy oraz informacji dotyczącej rozkładu jazdy na danym obiekcie przystankowym.
• ocenianie i kontrolowanie realizacji usług przez operatorów i przewoźników,
• kontrolowanie przestrzegania przez operatorów i przewoźników zasad funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, określonych w art. 46 u.p.t.z.,
• współpracowanie z operatorami i przewoźnikami przy aktualizacji rozkładów jazdy,
• kontrolowanie zaświadczeń i potwierdzeń zgłoszenia przewozu oraz warunków realizacji przewozów określonych w tych dokumentach,
• nakładanie kar pieniężnych za wykonywanie regularnego przewozu osób przez operatora bez umowy z organizatorem albo przez przewoźnika bez potwierdzenia zgłoszenia przewozu,
• nakładanie na operatorów i przewoźników kar pieniężnych,
• negocjowanie i zmienianie umów z operatorami,
• zmienianie przebiegu linii komunikacyjnych,
• wyrażanie zgody na ograniczenie świadczenia usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego i określanie nowych warunków, na jakich usługa ta może być wykonywana w razie wystąpienia okoliczności uniemożliwiających wykonywanie usługi zgodnie z warunkami zawartej umowy z operatorem,
• udostępnianie operatorom środków transportu,
• uzgadnianie ustanowionych przez operatora uprawnień do ulgowych przejazdów,
• weryfikowanie wniosków o rekompensaty złożonych przez operatorów, w zakresie, w jakim zawarte umowy przewidują wypłacanie rekompensat,
• występowanie do właściwego marszałka z wnioskiem o przekazanie rekompensaty,
• wypłacanie rekompensat operatorom, o ile zostały przyznane,
• zatwierdzanie i aktualizowanie rozkładów jazdy przewozów komercyjnych świadczących usługi na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu,
• wydawanie decyzji administracyjnych w sprawie odstępstwa od warunków określonych w potwierdzeniu zgłoszenia przewozu gdy niezależne od przewoźnika komercyjnego okoliczności uniemożliwiają przez ponad 14 dni wykonywanie przewozu zgodnie z określonym w potwierdzeniu zgłoszenia przewozu przebiegiem linii komunikacyjnej,
• ustanawianie uprawnień pasażerów do ulgowych przejazdów innych niż uprawnienia ustawowe,
• określanie innych niż nabycie biletu lub zajęcie miejsca warunków dostępu do środka transportowego,
• opracowywanie lub zatwierdzanie opracowanego przez operatora Regulaminu przewozu osób, określającego warunki obsługi podróżnych, warunki odprawy oraz przewozu osób i bagażu, podmiot właściwy do przyjmowania skarg i reklamacji oraz terminy ich rozpatrywania,
• uchwalanie przepisów porządkowych w gminnym regularnym przewozie osób,
• kontrolowanie biletów, w tym pobieranie należności za przewóz i opłat dodat kowych albo wystawianie wezwań do zapłaty,
• przyjmowanie i rozpatrywanie skarg i reklamacji pasażerów,
• występowanie o nałożenie grzywny na pasażerów, którzy odmówili zapłacenia należności i okazania dokumentu tożsamości lub oddalili się z miejsca przeprowadzania kontroli przed przybyciem funkcjonariusza Policji lub innych organów porządkowych.
• analizowanie stopnia zaspokojenia potrzeb przewozowych,
• informowanie o publicznym transporcie zbiorowym poprzez: promowanie oraz informowanie o usługach transportu zbiorowego,
• podawanie do wiadomości publicznej raz w roku zbiorczego sprawozdania na temat zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, za które organizator jest odpowiedzialny, wybranych operatorów świadczących usługi publiczne, jak również rekompensat, które wspomniani operatorzy świadczący usługi publiczne otrzymują w zamian,
• przekazywanie zbiorczej informacji marszałkowi do 31 stycznia każdego roku.
Z kolei utworzenie związku pozwala jego uczestnikom zapomnieć o problemie transportu, ale decyzję o utworzeniu związku trzeba podjąć dwa lata przed uruchomieniem linii, ponieważ procedura jego tworzenia może zająć nawet dziewięć miesięcy, a po jego utworzeniu związek musi opublikować ogłoszenie o zamiarze z rocznym wypędzeniem przed rozpoczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego albo postępowania koncesyjnego.
Podstawa prawna
• art. 4 ust. 1 pkt 3, 9 i 10a, art. 7 ust. 1 i 2, art. 13 ust. 4, art. 46 ust. 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 400; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
• art. 8, art. 64 ust. 1‒3, art. 67 ust. 2, art. 74 ust. 2a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378)
• art. 4 ust. 5, art. 5 ust. 2, art. 65 ust. 1, art. 67 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 920)
• art. 8 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 512; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1815)
• art. 216 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175)
• art. 11, art. 31 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
• art. 8a ust. 1a i 2 ustawy z 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 295)