Przewodnicząca koła gospodyń nie musi obawiać się o mandat radnej

Jestem prezesem stowarzyszenia – koła gospodyń wiejskich, a oprócz tego radną. Stowarzyszenie kilka razy w roku przygotowuje catering na imprezy okolicznościowe dla mieszkańców sołectwa, by promować regionalne potrawy i integrować środowisko lokalne. Zostało ono bowiem utworzone po to, by wspierać mieszkańców m.in. w organizowaniu imprez okolicznościowych, a nie prowadzić działalność komercyjną. Problem w tym, że imprezy te są organizowane w świetlicy wiejskiej udostępnianej na podstawie umowy użyczenia. Czy można wygasić mi mandat, powołując się na naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego?

W myśl art. 24f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskali mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Dlatego w pierwszej kolejności trzeba ustalić, czy stowarzyszenie, którego prezesem jest radna, prowadzi działalność gospodarczą.

Definicję działalności gospodarczej zawiera art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z jego treścią, działalność gospodarcza jest to zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zorganizowane prowadzenie działalności zarobkowej oznacza tyle, że jest ono głównym celem podmiotu go prowadzącego. Osiągnięciu tego celu powinna więc być podporządkowana jego cała energia i całe zaangażowanie – rzeczowe i osobowe. Wskazany w regulacji cel zarobkowy nie może być zatem realizowany jedynie okazjonalnie czy wręcz incydentalnie. Wtedy bowiem nie sposób mówić o zorganizowanej działalności zarobkowej. Podkreśla to jeszcze dobitniej drugi warunek z art. 3 prawa przedsiębiorców – otóż zgodnie z nim musi być ona prowadzona w sposób ciągły.

Według ustawodawcy elementem składowym pojęcia działalność gospodarcza jest zarobkowy cel tej działalności. Oznacza to zaś tyle, że działalność ta ma prowadzić do osiągnięcia przez dany podmiot dochodu. Brak rezultatu w postaci przysporzenia majątkowego także uniemożliwia uznanie danej działalności za mającej charakter gospodarczy.

Potwierdził to WSA w Warszawie w wyroku z 18 grudnia 2019 r. (sygn. akt II SA/Wa 2549/19). Wychodząc od analizy definicji działalności gospodarczej, uznał, że radna, która prezesuje kołu gospodyń wiejskich, nie narusza art. 24f u.s.g., gdyż stowarzyszenie to nie prowadzi działalności gospodarczej. Według warszawskiego WSA nie przeczy temu zapis w statucie stowarzyszenia, że może ono taką działalność prowadzić. Żeby zaś można było radnej zarzucić złamanie art. 24 f u.s.g., rada gminy musi udowodnić, że faktycznie koło gospodyń wiejskich działalność komercyjną prowadziło w czasie pełnienia mandatu przez radną (prezesa koła). W rozpatrywanej przez warszawski WSA sprawie rada skutecznie tego nie udowodniła. Dlatego sąd stwierdził nieważność uchwały wygaszającej mandat radnej.