Subskrybuj nas na Youtube
W dzisiejszej części komentujemy zmiany dotyczące zasad zarządzania wyborów samorządowych. Obecnie art. 371 kodeksu wyborczego mówi, że datę wyborów wyznacza się na dzień wolny od pracy, przypadający nie wcześniej niż na 30 i nie później niż na siedem dni przed upływem kadencji rad, co nastąpi 16 listopada 2018 r.
Z przepisu tego wynika, że prezes Rady Ministrów powinien wyznaczyć datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający pomiędzy 17 października 2018 r. a 9 listopada 2018 r. 14 sierpnia ukazało się rozporządzenie premiera w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Wiadomo już, że pierwsza tura głosowania odbędzie się w niedzielę 21 października, a druga 4 listopada. Zamieszczamy dzisiaj w komentarzu także kalendarz wyborczy, który stanowi załącznik do ww. rozporządzenia. Określa on upływ terminów wykonania poszczególnych czynności określonych w kodeksie wyborczym. Przykładowo, już do 27 sierpnia należy podać do publicznej wiadomości – w formie obwieszczenia – informację o okręgach wyborczych, ich granicach, numerach i liczbie radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie terytorialnej komisji wyborczej dla wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Tego dnia upływa też termin zawiadomienia odpowiednio Państwowej Komisji Wyborczej lub właściwego komisarza wyborczego o utworzeniu komitetu wyborczego.
Kolejna ważna zmiana, która będzie omówiona w tej części komentarza, dotyczy zasad wygaszania mandatu radnego (rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa). Chodzi głównie o pozbawienie funkcji z powodu wydania orzeczenia, które powoduje utratę biernego prawa wyborczego. Może to nastąpić np. z powodu skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. Dotychczas wygaszanie mandatu stwierdzał komisarz wyborczy w drodze postanowienia. Od następnej kadencji to się zmieni. Zgodnie bowiem z nowym art. 383a kodeksu wyborczego sąd przesyła komisarzowi wyborczemu, wojewodzie oraz przewodniczącemu rady gminy odpisy prawomocnych orzeczeń, o których mowa w art. 10 par. 2 i art. 11 par. 2, niezwłocznie po ich uprawomocnieniu się. W odpisie umieszcza się datę uprawomocnienia się orzeczenia. O wygaśnięciu mandatu radnego z ww. przyczyny komisarz wyborczy informuje w drodze obwieszczenia, na co ma 14 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia. Informację komisarza wyborczego ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej. Co więcej, znowelizowane przepisy kodeksu wyborczego pozbawiają skazanego rajcę możliwości kwestionowania aktu komisarza wyborczego przed sądem administracyjnym. Ta nowa procedura na pewno przyśpieszy wygaszanie mandatów radnych.
Kolejna zmiana wiąże się z modyfikacją systemu wyborczego. Dotychczas większościowy system obowiązywał w miejscowościach niebędących miastami na prawach powiatu. W tegorocznych wyborach system ten obowiązywać będzie w miastach liczących do 20 tys. mieszkańców. Powyżej tej liczby obowiązuje proporcjonalny system wyborczy (taki, jak dotychczas w miastach na prawach powiatu). To z kolei przełoży się na zasady uzupełniania składu rady (sejmiku) związane m.in. z utratą mandatu. Tylko bowiem w większościowym systemie wyborczym przeprowadza się wybory uzupełniające.