Subskrybuj nas na Youtube
Błędny sposób ogłoszenia tego dokumentu komplikuje działalność przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Niemożliwe może się okazać np. naliczanie i pobieranie przez nie opłat za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do kanalizacji.
Wprawdzie dla większości polskich gmin taryfy na lata 2018–2021 zostały już zatwierdzone, a wiele taryf zostało również ogłoszonych, ale nie znaczy to, że wszystkie problemy zostały rozwiązane. Kłopoty związane są z tym, że nie wszystkie regionalne zarządy gospodarki wodnej publikują kompletne taryfy, tj. zawierające wszystkie elementy wymagane prawem. To zaś w przyszłości może utrudnić życie zarówno firmom wodociągowym, jak i odbiorcom usług.
Wejście w życie
Problemów i wątpliwości, które ujawniły się w trakcie postępowań taryfowych, było sporo, ale wydaje się, że co do zasady większość przedsiębiorstw wodociągowych i kanalizacyjnych (zwłaszcza jeśli nie przewidziały w projektach większych podwyżek cen) wyszło z tej próby obronną ręką. Okazuje się, że zatwierdzenie taryfy przez właściwego dyrektora RZGW to jeszcze nie koniec, organ regulacyjny ma bowiem pewien problem z wypracowaniem właściwego sposobu jej publikowania. W poprzednim stanie prawnym (do 12 grudnia 2017 r.) za ugruntowany należało uznać pogląd, zgodnie z którym w świetle art. 24 u.z.z.w. obowiązywanie taryfy nie było uzależnione od jej ogłoszenia. Artykuł 24 ust. 5b i ust. 8 u.z.z.w. wyraźnie uniezależniał wejście taryf w życie od faktu ich ogłoszenia. Jednak w aktualnym stanie prawnym jest inaczej. Zgodnie bowiem z art. 24e ust. 1 oraz art. 24f u.z.z.w. organ regulacyjny jest zobowiązany do ogłoszenia zatwierdzonej taryfy na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej PGW Wody Polskie, w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja taka stała się ostateczna, zatwierdzona taryfa wchodzi zaś w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia. A zatem prawidłowe ogłoszenie taryfy jest warunkiem niezbędnym do jej wejścia w życie.
Legalna definicja
Tu pojawia się problem, bo poszczególni dyrektorzy RZGW przyjęli różne koncepcje ogłaszania taryf, często determinowane pośpiechem, jaki wymuszała na nich dynamika procesu weryfikacji (formalnie było na to 45 dni dla wniosków złożonych przez ok. 2,5 tys. gmin). Niektórzy ograniczyli się do publikacji tabel z cenami i stawkami opłat abonamentowych, inni publikowali wysokość cen i wszystkich stawek opłat, a jeszcze inni tylko wybrane tabele z wniosku składanego przez przedsiębiorstwo. Tu pojawia się zatem pytanie. Co powinno zostać opublikowane na BIP Wód Polskich, by uznać, iż doszło do właściwej publikacji taryfy?
Przede wszystkim należy zauważyć, iż przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, zgodnie z art. 24b ust. 2 i 4 u.z.z.w., składa organowi regulacyjnemu wniosek taryfowy, sama taryfa zaś jest tylko jednym z załączników do tego wniosku. Skoro publikowana ma być tylko taryfa, to z pewnością błędem jest publikowanie całego wniosku, jak również elementów uzasadnienia, w tym jego załączników.
Definicję legalną samego pojęcia „taryfa” zawiera z kolei art. 2 pkt. 12 u.z.z.w., który stanowi, iż taryfa to zestawienie ogłoszonych publicznie cen i stawek opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków oraz warunki ich stosowania. Nawet pobieżna analiza przywołanego przepisu prowadzi do dwóch podstawowych wniosków. Po pierwsze, elementem składowym taryf są obok cen wszystkie rodzaje opłat, które stosować będzie przedsiębiorstwo, czyli poza opłatą abonamentową także opłata za przekroczenie dopuszczalnych parametrów ścieków przemysłowych. A po drugie, taryfa to nie tylko zestawienie cen i stawek opłat, ale również warunki ich stosowania.
Rozwijając drugi z wniosków, należy zauważyć, iż par. 4 rozporządzenia ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej z 27 lutego 2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. poz. 472; dalej: rozporządzenie taryfowe) stanowi, iż w taryfie określa się:
- rodzaje prowadzonej działalności,
- rodzaj i strukturę taryfy,
- taryfowe grupy odbiorców usług,
- rodzaje i wysokość cen i stawek opłat,
- warunki rozliczeń, z uwzględnieniem wyposażenia nieruchomości w przyrządy i urządzenia pomiarowe, oraz
- warunki stosowania cen i stawek opłat.
Treść tego przepisu wskazuje na pewną niekonsekwencję prawodawcy. Z jednej strony należałoby bowiem uznać, że wszystkie elementy taryfy poza samą „wysokością cen i stawek opłat” zakwalifikować należy jako „warunki ich stosowania”. Tymczasem w par. 4 ust. 1 rozporządzenia taryfowego określono katalog zawierający sześć obligatoryjnych elementów taryfy, w tym wysokość cen i stawek opłat oraz warunki stosowania cen i stawek opłat (par. 4 ust. 2 zawiera z kolei otwarty katalog postanowień mieszczących się w pojęciu „warunki stosowania cen i stawek opłat”).
Jak bezpiecznie ogłosić?
Pojawia się zatem pytanie, w jaki sposób zakwalifikować elementy taryfy wymienione w par. 4 ust. 1 pkt 1–3 i 5 rozporządzenia. Skoro postanowienia te nie są warunkami stosowania cen i stawek opłat, to – z punktu widzenia art. 2 pkt 12 u.z.z.w. – nie powinny w ogóle być w taryfie ujmowane.
Mając na uwadze doniosłość prawną prawidłowego ogłoszenia taryf, które warunkuje ich obowiązywanie, a zatem możliwość stosowania przez przedsiębiorstwo nowych cen i opłat, uzasadnione jest podejście ostrożnościowe. Organ regulacyjny winien publikować taryfę rozumianą jako dokument obejmujący wszystkie elementy wskazane w par. 4 rozporządzenia taryfowego, nie zaś tylko wysokość cen i stawek opłat oraz warunki ich stosowania. Takie podejście słusznie przyjęła część dyrektorów RZGW.
Organ powinien być konsekwentny. Skoro w procesie weryfikacji taryf za prawidłowo sporządzony uznaje tylko dokument obejmujący wszystkie elementy wskazane w par. 4 rozporządzenia taryfowego, to również ogłaszając taryfy, powinien w taki sam sposób oceniać niezbędny zakres, jaki powinny one obejmować. Co więcej, informacje, o których mowa w par. 4 ust. 1 pkt 1–3 i 5 rozporządzenia taryfowego, są istotne z punktu widzenia odbiorcy usług i ich upublicznienie przez organ regulacyjny jest uzasadnione także celowościowo.
Na nowych zasadach
Zgodnie ze znowelizowaną pod koniec 2017 r. ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1152; dalej: u.z.z.w), wejście w życie taryf zostało uzależnione od ich ogłoszenia przez właściwych dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Przypomnijmy, że w 2018 r. po raz pierwszy taryfy zatwierdzane są nie przez organy gminy, ale właśnie dyrektorów RZGW, i nie na rok, a na trzy lata.
