Do wyborów samorządowych coraz bliżej, a wiele kwestii dotyczących zatrudnienia urzędników wyborczych jest niejasnych – w tym te najważniejsze, związane z wynagrodzeniem, dodatkami do pensji i ubezpieczeniem. O wyjaśnienie ich poprosiliśmy resort pracy.
Z odpowiedzi wynika, że zwolnienie z pracy w macierzystym urzędzie jest w tym przypadku usprawiedliwioną nieobecnością. Jednak przepisy kodeksu wyborczego nie przewidują, by za ten czas należało się wynagrodzenie od stałego pracodawcy. Stracić też można trzynastkę, bo by ją otrzymać, trzeba pracować przez określony czas. Przypadki, gdy się z tego warunku zwalnia – informuje resort – nie dotyczą urzędników wyborczych
MRPiPS przypomina też, że od pensji urzędników wyborczych nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Za to, gdyby doszło do wypadku podczas wykonywania pracy dla komisji wyborczej, mogą oni liczyć na świadczenie wypadkowe.
Stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 22 maja 2018 r.
W świetle przepisów art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 2016 r. poz. 2217) pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, zaś w wysokości proporcjonalnej po przepracowaniu co najmniej 6 miesięcy. Ustawa przewiduje także przypadki, w których do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane przepracowanie co najmniej 6 miesięcy (art. 2 ust. 3). Powyższy przepis nie wymienia sytuacji powołania na urzędnika wyborczego. Urzędnicy wyborczy powoływani są w trybie art. 191a ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112, ze zm., dalej k.w.). Przepis art. 191e par. 3 stanowi, że pracodawca zobowiązany jest zwolnić urzędnika wyborczego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu wykonywania zadań, o których mowa w par. 1. Państwowa Komisja Wyborcza określi w drodze uchwały m.in. zasady zwolnienia od pracy zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia sprawnego i prawidłowego przygotowania, przebiegu wyborów oraz funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych (art. 191f k.w.).
W świetle powyższego – w opinii MRPiPS – wspomniane zwolnienie należałoby traktować jako celowe zwolnienie od pracy (usprawiedliwioną nieobecność w pracy), wynikające z przepisów innych niż kodeks pracy oraz przepisy wykonawcze do kodeksu pracy (par. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy – Dz.U. z 2014 r. poz. 1632). Zgodnie z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną, a za niewykonywanie pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa tak stanowią. Przepisy kodeksu wyborczego nie przewidują zachowania prawa do wynagrodzenia w okresie zwolnienia od pracy zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od wynagrodzenia komisarzy wyborczych i urzędników wyborczych nie są odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Członkom komisji wyborczych przysługuje natomiast na podstawie przepisów ustawy z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. z 2013 r. poz. 737) zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu zadań tych komisji. Należy jednak zauważyć, że k.w. pozostaje poza kompetencją MRPiPS, zatem w kwestii uprawnień do świadczeń pracowniczych osób powołanych na urzędników wyborczych należy zwrócić się do Krajowego Biura Wyborczego. Ponadto, w myśl art. 189 par. 2 k.w., minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii Szefa Krajowego Biura Wyborczego, określi w drodze rozporządzenia, zasady współdziałania terenowych organów administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym, dlatego też ewentualne pytania można by kierować do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.