Z prognozy ludności na lata 2023–2060 wynika, że w Polsce do 2029 r. liczba dzieci w wieku 7–14 lat spadnie o ok. 5 proc. Do 2034 r. prognozuje się spadek o ok. 19,5 proc. w tej grupie wiekowej. Do 2060 r. spadek ten, według GUS, może wynieść ok. 30 proc., a według skrajnego scenariusza demograficznego nawet 48,3 proc.

– Zaproponowane w projekcie rozwiązania mają na celu wprowadzenie regulacji pozwalających na dostosowanie edukacji na poziomie szkół podstawowych do zmian demograficznych, chroniąc przy tym – tam, gdzie jest to możliwe – usytuowane blisko domu rodzinnego, bezpieczne miejsca edukacji dzieci – szkoły podstawowe – przekonuje Barbara Nowacka, minister edukacji.

Według projektu w małych szkołach będą mogły funkcjonować opieka żłobkowa (np. w formie punktu opieki dziennej) oraz formy wychowania przedszkolnego. Budynek szkoły, przy przestrzeganiu zasad związanych z bezpieczeństwem uczniów, może być również miejscem realizacji polityki senioralnej oraz pobudzania i rozwijania aktywności obywatelskiej.

– To jest utopijny pomysł, bo w gminach są przecież wiejskie domy kultury lub strażaka, w których odbywają się różne wydarzenia przy okazji zebrań z mieszkańcami. Małe szkoły, jeśli nie będą miały uczniów, po prostu będą puste. W ten sposób nie rozwiążemy problemu związanego z niżem demograficznym – mówi Krzysztof Iwaniuk, wójt gminy Terespol.

Związkowcy na zaproponowane rozwiązania patrzą ze zrozumieniem.

– Dla wielu rodziców jest bardzo ważne, aby ich dzieci uczęszczały do szkoły podstawowej blisko domu. Niż demograficzny jest nieubłagany i trzeba podejmować wszelkie działania, aby te placówki tętniły życiem. Oczywiście będzie to zależało od wielu czynników i aktywności określonej społeczności – mówi Sławomir Wittkowicz, członek prezydium Forum Związków Zawodowych, przewodniczący WZZ „Forum-Oświata”.

– Jeśli jednak np. w szkołach pojawią się biblioteki gminne, to z pewnością nie zgodzimy się, aby docelowo były one na stałe połączone z bibliotekami szkolnymi, bo już takie zakusy się pojawiały – przestrzega przewodniczący.

Wśród zmian są też rozwiązania, które zakładają tworzenie w uproszczonym trybie tzw. podstawowych szkół filialnych, podlegających jednej głównej placówce z wszystkimi oddziałami od I do VIII. Dodatkowo w takich małych szkołach podstawowych, w których liczba uczniów w klasach I–III nie przekracza łącznie 12 uczniów, będą oni mogli uczyć się razem.

Małe szkoły, liczące do 70 uczniów, będą zobowiązane do zapewnienia opieki świetlicowej nie tylko dla uczniów, lecz także dla dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Zmiany planowane są też wobec publicznych szkół stowarzyszeniowych liczących do 70 uczniów. Jeśli będzie się zmieniał organ prowadzący taką placówkę, to nie trzeba będzie już jej zwracać samorządowi i ponownie uruchamiać procedury przekazania następcy, np. nowemu dyrektorowi lub stowarzyszeniu rodziców, którzy chcą utrzymać szkołę w małej miejscowości.

W projekcie pojawiły się też zmiany dotyczące struktury organizacyjnej szkół podstawowych. Mają zostać wprowadzone rozwiązania wspierające uczniów, którzy chcieliby pobierać naukę w dwóch językach – polskim i obcym nowożytnym. Przewiduje się możliwość powołania zespołu składającego się ze szkoły podstawowej dwujęzycznej obejmującej strukturę organizacyjną klasy VII i VIII oraz szkoły ponadpodstawowej realizującej kształcenie dwujęzyczne (liceum ogólnokształcącego albo technikum). W takim zespole nauczanie w języku obcym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, rozpoczęte w szkole podstawowej dwujęzycznej, będzie kontynuowane w liceum lub technikum. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt przekazany do Sejmu