Bezrobocie wśród młodych w UE. Jak państwa członkowskie radzą sobie z tym problemem?

1 W Austrii w 2008 r. wprowadzono „gwarancję szkoleniową” w odniesieniu do młodzieży do 18 roku życia, dającą młodym ludziom niebędącym w stanie znaleźć oferty przyuczania do zawodu w przedsiębiorstwie możliwość zdobycia umiejętności przyuczania do zawodu w instytucji szkoleniowej działającej na poziomie ponadzakładowym i finansowanej przez publiczne służby zatrudnienia. W ramach tego środka stażyści ze specjalnymi potrzebami mogą korzystać ze zintegrowanego programu szkoleń uwzględniającego częściowe i przedłużone przyuczanie do zawodu. „Gwarancja pracy i szkolenia” dla młodzieży w wieku 19–24 lat w ramach programu działań „Przyszłość dla młodzieży” zapewnia młodym bezrobotnym uzyskanie oferty zatrudnienia, ukierunkowanego szkolenia lubsubsydiowanego zatrudnienia w ciągu pierwszych sześciu miesięcy od rejestracji w publicznej służbie zatrudnienia. Wraz z podstawowymi dotacjami ukierunkowanymi na potrzeby oraz stawkami wynagrodzenia uzgodnionymi w ramach układów zbiorowych pracy oferuje się zachęty związane z jakością i rynkiem pracy w celu zachęcenia pracodawców do tworzenia dodatkowych miejsc szkoleniowych i poprawy jakości szkoleń. W związku z tym pracodawcy otrzymają wsparcie, jeżeli ich uczniowie uzyskają doskonałe lub dobre oceny na końcowym egzaminie zawodowym.

2 W Szwecji stosowane podejście polega na stymulowaniu młodych bezrobotnych do aktywności w poszukiwaniu pracy. Program ten rozpoczyna się okresem wstępnym trzymiesięcznego zintensyfikowanego wsparcia i monitorowaniem starań danej osoby w poszukiwaniu pracy. Po tym okresie wstępnym rozpoczyna się proces aktywnego dopasowania ofert i osób poszukujących pracy połączonego ze zintensyfikowanym działaniem, którym może być przyuczanie do zawodu lub dalsze kształcenie.

3 W inicjatywie przewodniej „Mobilna młodzież” z września 2010 r. Komisja przedstawiła ramy priorytetów polityki mających na celu zmniejszenie bezrobocia osób młodych ze szczególnym naciskiem na ułatwienie przejścia z kształcenia do zatrudnienia i zmniejszenie segmentacji rynków pracy. Komisja w szczególności wezwała państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim młodym ludziom pracy, dalszego kształcenia lub środka aktywizacji w ciągu czterech miesięcy od opuszczenia szkoły i do udostępnienia tych środków jako „gwarancji dla młodzieży”.

4 W grudniu 2011 r. przeprowadzono kompleksową operację w zakresie ustalania priorytetów, która przy udziale grupy zadaniowej weszła już w trzecią fazę realizacji. Działania obejmują: finansowanie planu zatrudnienia na Sycylii, z którego powinno skorzystać ok. 50 tys. młodych ludzi, nowe działania edukacyjne dla 65 300 studentów z południa oraz 13 tys. nowych ofert mobilności (Erasmus/Leonardo), program ulg podatkowych mający na celu zachęcenie pracodawców do zatrudniania osób w trudnej sytuacji, w tym ludzi młodych, oraz 600 mln euro na działania wspierające młodych przedsiębiorców, naukowców, młodzież niekształcącą się ani niepracującą lub zapewniających przygotowanie do zawodu.

5 W 2012 r. na działania związane z młodzieżą przeznaczono kwotę ponad 286 mln euro z EFS. Z tej kwoty około 135 mln euro trafiło do publicznych służb zatrudnienia, aby mogły one skuteczniej pomagać młodym ludziom w znalezieniu pracy. Jeśli chodzi o Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, wprowadzono już kilka środków lub wkrótce planuje się ich wprowadzenie (na łączną kwotę 1027 mln euro). Są to między innymi ustanowienie pięciu funduszy odnawialnych, które mają ułatwić innowacyjnym MŚP dostęp do finansowania – w tym kapitał obrotowy (całkowity wkład EFRR wynosi 372 mln euro); nowy program specjalnych pożyczek na reindustrializację i strategiczne sektory przemysłu przy łącznym finansowaniu z EFRR w wysokości 446 mln euro; większe wsparcie dla MŚP w sektorze rolno-spożywczym w regionach o najwyższej stopie bezrobocia wśród młodzieży oraz budowa i modernizacja infrastruktury kształcenia i szkolenia przy łącznym finansowaniu z EFRR w wysokości 208 mln EUR.

6 Pod koniec 2012 r. dokonano daleko idących zmian w przydziale środków, a w styczniu 2013 r. przyjęto krajowy plan działania na rzecz młodzieży, na który przeznaczona została kwota 517 mln euro z funduszy unijnych. Plan ten ma na celu wspieranie zatrudnienia młodzieży, szkolenia zawodowego oraz przedsiębiorczości, a jego grupa docelowa to prawie 350 tys. młodych ludzi. Władze Grecji podają, że rozpoczęto już realizację nowych inicjatyw (finansowanie UE wynosi około 47 mln euro), które obejmują czasowe zatrudnianie młodych bezrobotnych (do 35 lat) w programach społecznych w dziedzinie kultury, jak również wspieranie struktur społecznych, których celem jest walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, w celu umożliwienia im rekrutacji młodych bezrobotnych. Poza tym dobiega końca realizacja następujących systemów (finansowanie UE: około 146 mln euro): • tzw. „bon na wejście na rynek pracy” – szkolenie i pięciomiesięczna praktyka zawodowa w przedsiębiorstwie dla 45 tys. bezrobotnych do 29. roku życia • szkolenie teoretyczne połączone ze szkoleniem w miejscu pracy dla tysiąca bezrobotnych marynarzy do 29. roku życia. Rozpoczęcie realizacji tych programów jest planowane na czerwiec 2013 r. • przegląd programów w 2012 r. w celu udostępnienia dodatkowego wsparcia w wysokości 1,2 mld euro na zaspokojenie potrzeb MŚP związanych z brakiem płynności finansowej.

7 25 mln euro przesunięto do budżetu zintegrowanego programu Youthreach oferującego kształcenie, szkolenie i praktyki zawodowe młodym ludziom, którzy przerwali naukę, nie uzyskawszy żadnych kwalifikacji ogólnych ani zawodowych. Dzięki przekazanym środkom do końca 2013 r. uda się utrzymać 3 700 miejsc dla praktykantów. W grudniu 2012 r. powstał fundusz ds. rynku pracy, edukacji i szkoleń Momentum, który jest elementem irlandzkiego planu działania na rzecz zatrudnienia. Fundusz umożliwi przeszkolenie do 6,5 tys. osób, które od dłuższego czasu są bezrobotne. Na działalność współfinansowanego z EFS funduszu przekazanych zostanie 20 mln euro. Projekty finansowane z funduszu są podzielone według czterech grup tematycznych, z których jedna dotyczy osób poniżej 25. roku życia. Dzięki realizowanym w tej dziedzinie programom ponad tysiąc osób skorzysta ze szkoleń przeprowadzonych w 87 miejscach w całym kraju w ramach 62 różnych kursów.