Zasiłek dla bezrobotnych: Polska wypada blado w porównaniu z zachodnią Europą

1 Zasiłek dla bezrobotnych w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii specjalny zasiłek przysługuje nie tylko osobom, które nie mogą znaleźć pełnowymiarowej pracy, ale także tym pracującym w niepełnym wymiarze godzin (poniżej szesnastu godzin tygodniowo) oraz opiekującym się dziećmi przed 15. tygodniem życia, osobami niepełnosprawnymi lub sprawującym opiekę nad osobą chorą (lub starszą).

Podstawowym świadczeniem jest Jobseeker's Allowance (JSA). Wyróżniamy dwa rodzaje tego zasiłku: Contribution-based JSA i Income-based JSA.

Contribution-based Jobseeker’s Allowance swoją konstrukcją najbardziej przypomina zasiłek dla zarejestrowanych bezrobotnych występujący w Polsce. Wypłacany jest przez 182 dni, a otrzymują go tylko osoby, które w poprzednich dwóch latach odprowadziły do urzędu wystarczająca ilość składek National Insurance class 1. Dodatek ten wypłacany jest co tydzień w kwocie 57,35 funtów (około 286 zł) dla osób poniżej 25 roku życia lub w kwocie 72,40 funtów (około 362 zł) dla osób w wieku 25 lat i powyżej.

Osoby, które nie odprowadziły wystarczającej kwoty składek pracowniczych i jednocześnie otrzymują niskie dochody, mogą ubiegać się o Income-based Jobseeker’s Allowance. Nie otrzymają go jednak ci, którzy mają oszczędności powyżej 16 tys. funtów lub jeśli ich partner pracuje powyżej 24 godzin tygodniowo.

Stawki przedstawiają się następująco:
- samotni poniżej 25 roku życia - 57.35 funtów (około 286 zł) tygodniowo,
- samotni 25 lat lub więcej - 72,40 funtów tygodniowo (około 362 zł),
- pary (oboje w wieku 18 lat i powyżej) - 113, 70 funtów tygodniowo (około 568 zł),
- samotni rodzice w wieku 18 lat lub powyżej - 72,40 funtów tygodniowo (około 362 zł),
- samotni rodzice poniżej 18 roku życia - 57,35 funtów tygodniowo (około 286 zł).

Oprócz tych zasiłków w Wielkiej Brytanii istnieją dodatkowe świadczenia, których większość ma jednak zostać zlikwidowana i zastąpiona nowym zasiłkiem powszechnym Universal credit, który jest już testowany w niektórych regionach kraju.

2 Zasiłek dla bezrobotnych w Holandii

Zasiłek dla bezrobotnych w Holandii - Werkloosheidswet (WW) przysługuje osobom, które przepracowały w tym kraju co najmniej 26 tygodni w ciągu ostatnich 9 miesięcy. Maksymalny okres wypłaty świadczenia to 38 miesięcy. Bezrobotni w Holandii otrzymują przez pierwsze dwa miesiące 75 proc. ostatniego wynagrodzenia, potem świadczenie zmniejsza się do 70 proc. Maksymalnie jest to 177,03 euro na tydzień (około 740 zł).

Osoby, którym nie przysługuje prawo do holenderskiego zasiłku dla bezrobotnych, a które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, mogą ubiegać się o zasiłek socjalny Wet werk en bijstand (WWB). O wysokości tego świadczenia decyduje gmina.

3 Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii

W przypadku utraty pracy legalnie zatrudnionym w Norwegii przysługuje zasiłek dla bezrobotnych (Dagpenger), który ma zastąpić utracony zarobek, a także stymulować do poszukiwania nowej pracy.

Aby go otrzymać, trzeba udokumentować, że utrata pracy nie nastąpiła z winy pracownika oraz przedstawić zaświadczenia, że dana osoba przepracowała w Norwegii co najmniej 8 pełnych tygodni na pełnym etacie w ciągu 12 tygodni, przy czym stosunek pracy został rozpoczęty przed upływem 12 tygodni, licząc od dnia przyjazdu do Norwegii. Ponadto bezrobotny musi udowodnić, że aktywnie poszukuje pracy.

Można także otrzymać częściowy zasiłek dla bezrobotnych, jeśli pracodawca zamiast zwolnienia zredukował pracownikowi czas pracy co najmniej o 50 procent lub w przypadku zwolnienia lekarskiego czy częściowej emerytury.

Zasiłek można pobierać maksymalnie przez 104 tygodnie, a wynosi on przeciętnie 62,4 procent poprzedniego dochodu brutto.

4 Zasiłek dla bezrobotnych w Szwecji

Zasiłek dla bezrobotnych w Szwecji przysługuje osobom, które wcześniej przepracowały w tym kraju co najmniej sześć miesięcy bezpośrednio poprzedzających moment utraty zatrudnienia. Dodatkowo należy spełnić jeden z dwóch warunków:
- w każdym z ostatnich 6 miesięcy mieć przepracowane co najmniej 80 godzin,
- w ostatnich 6 miesiącach mieć przepracowane łącznie 480 godzin, przy czym w każdym z tych miesięcy będzie to co najmniej 50 godzin.

Wysokość zasiłku jest uzależniona od zarobków w ostatniej pracy, jednak ogranicza go maksymalna stawka, która wynosi 680 koron szwedzkich dziennie (około 312 zł).

Zasiłek można pobierać maksymalnie przez 300 dni. Przez pierwsze 200 dni bezrobotny dostanie 80 proc. poprzedniej pensji, a na kolejne 100 dni wysokość zasiłku zostanie zredukowana do 70 proc. ostatniego wynagrodzenia.

Rodzice mający dziecko poniżej 18 lat mogą pobierać zasiłek przez 450 dni, ale przez cały ten okres w wysokości 70 proc. ich poprzedniej pensji.

Tak jak w przypadku większości zasiłków w szwedzkim systemie ubezpieczeniowym, chory ma możliwość wypłaty jego części, jeśli zdecyduje się na przykład pracę w skróconym wymiarze godzin.

5 Zasiłek dla bezrobotnych we Francji

Francuski zasiłek dla bezrobotnych (Chômage) przysługuje wyłącznie osobom, które zostały zwolnione z pracy lub rozwiązały umowę o pracę na drodze obustronnego porozumienia. Nie mają do niego prawa pracownicy, którzy podali się do dymisji.

Warunkiem otrzymania zasiłku jest między innymi wylegitymowanie się umową na czas nieokreślony lub określony stażem pracy nie mniejszym niż cztery miesiące (610 godzin) w ciągu ostatnich 28 miesięcy (36 miesięcy dla osób powyżej 50 roku życia).

Długość pobierania zasiłku jest uzależniona od czasu zatrudnienia - może wahać się od 4 aż do 23 miesięcy (36 dla osób powyżej 50 roku życia).

Wysokość zasiłku uzależniona jest od zarobków przed utratą pracy - nie może być on jednak niższy niż 26,66 euro dziennie (około 111 zł) i nie wyższy niż 75 proc. otrzymywanego na poprzednim stanowisku wynagrodzenia.

6 Zasiłek dla bezrobotnych w Hiszpanii

Hiszpański zasiłek dla bezrobotnych przysługuje osobom, które w ciągu sześciu ostatnich lat poprzedzających datę utraty pracy opłacały na terenie tego kraju przez 360 dni składki na ubezpieczenie społeczne oraz utraciły swoje miejsce pracy nie z własnej winy. Osoby zwolnione dyscyplinarnie nie mogą ubiegać się o świadczenie dla bezrobotnych.

Czas trwania zasiłku dla bezrobotnych w Hiszpanii zależy od stażu pracy bezrobotnego i wynosi minimalnie 4 miesiące, a maksymalnie dwa lata. Zasiłek wynosi od 500 (około 2 090 zł) do 1400 euro (około 5 852 zł). Jednak według danych hiszpańskiego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej większość zakładów zatrudnia pracowników na kwartał albo na pół roku i często tylko na pół etatu. Tej grupie, po utracie pracy, przysługuje przez 11 miesięcy zasiłek w wysokości 426 euro (około 1 780 zł).

7 Zasiłek dla bezrobotnych we Włoszech

Włoski zasiłek dla bezrobotnych (ASPI) przysługuje pracownikom, którzy stracili pracę nie z własnej winy lub złożyli wypowiedzenie podczas urlopu macierzyńskiego czy z tzw. słusznego powodu.

Maksymalny okres pobierania zasiłku zależy od wieku bezrobotnego i waha się pomiędzy 8 a 12 miesięcy.

Przy obliczaniu zasiłku bierze się pod uwagę średnią pensję pobieraną w ciągu ostatnich dwóch lat. Miesięczna wysokość zasiłku wynosi 75 proc. tak wyliczonej pensji, jeśli jest ona niższa lub równa kwocie, którą co roku ustala INPS (odpowiednik polskiego ZUS). W 2013 roku wynosiła ona 1180 euro (około 4 932 zł). Jeżeli jednak średnia pensja z poprzednich dwóch lat jest wyższa niż 1180 euro, wysokość zasiłku wynosi 75 proc. pensji plus 25 proc. różnicy pomiędzy średnią pensją a kwotą ustaloną przez INPS.

Maksymalna wysokość zasiłku dla bezrobotnych jest ustalana co roku przez INPS i w 2013 roku wynosiła 1152,90 euro (około 4 819 zł).

Po 6 miesiącach pobierany zasiłek zostaje zmniejszony o 15 proc. i o kolejne 15 proc. po upływie następnych 6 miesięcy.

8 Zasiłek dla bezrobotnych w Polsce

I wreszcie Polska: zasiłek dla bezrobotnych przysługuje tu tylko osobom, które - zanim zarejestrowały się w urzędzie pracy - w ciągu poprzednich 18 miesięcy przepracowały 365 dni.

Na wysokość otrzymanego zasiłku wpływa staż pracy:
- 80 proc. wysokości zasiłku podstawowego należy się w przypadku staży krótszego niż 5 lat, czyli w 2014 roku jest to suma 658,90 zł brutto; jednak taki zasiłek będzie wypłacany tylko przez trzy miesiące, potem będzie to suma 517,40 zł brutto;
- 100 proc. wysokości zasiłku podstawowego dotyczy osób ze stażem pracy od 5 do 20 lat, czyli w 2014 roku jest to suma 823,60 zł brutto; jednak taki zasiłek będzie wypłacany tylko przez trzy miesiące. Potem będzie to suma 646,70 zł brutto;
- 120 proc. wysokości zasiłku podstawowego przysługuje osobom, których staż pracy przekracza 20 lat - w 2014 roku jest to suma 988,40 zł brutto; jednak taki zasiłek będzie wypłacany tylko przez trzy miesiące, potem będzie to suma 776,10 zł brutto.