Podstawowym obowiązkiem pracownika jest sumienne wykonywanie obowiązków. Ze względu na zły stan psychofizyczny, gdy wykonywane obowiązki zagrażają życiu lub zdrowiu – m.in. w tych sytuacjach szef musi zaakceptować bezczynność pracownika i wypłacić mu pełne wynagrodzenie.

Za niestosowanie się do dyspozycji przełożonego, pracownikowi może grozić nawet zwolnienie dyscyplinarne. Są jednak sytuacje, w których zgodnie z prawem można przerwać wykonywanie swoich obowiązków. Jest to możliwe gdy:

• polecenie nie dotyczy pracy,
• polecenie jest niezgodne z prawem
• polecenie jest sprzeczne z umową o pracę
• polecenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego
• nie są zachowane normy bhp
• stan psychofizyczny pracownika jest zły




Zgodnie z art. 100. § 1 Kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Co więcej, pracownik może odmówić wykonywania czynności nie związanych z zajmowanym przez nim stanowiskiem. Pracownik może odmówić wykonania polecenia pracodawcy również wtedy, gdy ten w sposób ewidentny nadużywa swych uprawnień płynących z zasady podporządkowania pracownika i postępuje niezgodnie z zasadami współżycia społecznego.

Pracownik ma także prawo (art. 210 § 1 K.p.) powstrzymania się od wykonywania pracy w sytuacji, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia i życia albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.

Nowe umowy i minimalna stawka godzinowa: 4 zmiany, jakie czekają nas wkrótce w prawie pracy
Nowe umowy i minimalna stawka godzinowa: 4 zmiany, jakie czekają nas wkrótce w prawie pracy

Zobacz również

Pracownik w takiej sytuacji powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego o fakcie powstrzymania się od pracy. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy ze względu na nieodpowiednie warunki bhp nie usuwa niebezpieczeństwa, pracownik może oddalić się z miejsca zagrożenia, również zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia pod warunkiem, że zagrożenie było rzeczywiste.

Pracownik może także nie wykonywać swoich obowiązków, jeśli jego stan psychofizyczny stanowi zagrożenie dla niego, osób trzecich lub mienia. Takie uprawnienie przysługuje jednak tylko pracownikom zatrudnionym przy pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej (art. 210 § 4 K.p.).

Pracownik może odmówić wykonywania pracy ze względu na swoje złe samopoczucie psychiczne i fizyczne w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek:
• złego stanu psychofizycznego, niezapewniającego bezpiecznego wykonywania pracy,
• wystąpienia zagrożenia dla innych osób.

Dokładny wykaz zawodów, które mogą skorzystać z tego uprawnienia zawiera rozporządzenie ministra pracy. Chcąc skorzystać z tego uprawnienie, pracownik powinien zawiadomić przełożonego.