Subskrybuj nas na Youtube
DR JAKUB SZMIT: W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy jego ustanie następuje z mocy prawa, a na pracodawcy nie ciąży obowiązek informowania pracownika o tym, z jakimi okolicznościami ustawodawca wiąże taki skutek.
/>
Nowelizacji ustawy o służbie cywilnej zarzuca się brak apolityczności. Czy nowe przepisy faktycznie wprowadziły istotne zmiany w tym zakresie?
Wśród wymogów, które ustawodawca stawia i stawiał przed kandydatami do zatrudnienia w służbie cywilnej, nie było wymogu bezpartyjności. Jednakże wśród obowiązków członków korpusu służby cywilnej (niezależnie od podstawy zatrudnienia oraz zajmowanego stanowiska) wymieniony jest zakaz publicznego manifestowania poglądów politycznych (art. 78 ust. 3 ustawy). Dodatkowo urzędnicy służby cywilnej, czyli osoby zatrudnione na podstawie mianowania, nie mają prawa tworzenia partii politycznych ani uczestniczenia w nich (art. 78 ust. 5 ustawy), a identyczne zasady dotyczyły członków korpusu zajmujących wyższe stanowiska urzędnicze. W konsekwencji należy wskazać, że nowelizacja nie wprowadziła istotnych zmian w tym zakresie. Odrębną kwestią jest natomiast wymóg niebycia członkiem partii politycznej przez szefa Służby Cywilnej.
Wśród dyrektorów około 40 proc. osób to urzędnicy mianowani. Jeśli szef urzędu nie zechce z nimi współpracować, to musi zaproponować im inne stanowiska. Jak powinno to przebiegać, by odsunięty dyrektor nie kwestionował tej decyzji przed sądem?
Ustawa nowelizująca zawiera regulację, zgodnie z którą tzw. wygaszanie etatów nie obejmuje osób dotychczas zajmujących wyższe stanowiska w służbie cywilnej, jeżeli były one zatrudnione na podstawie mianowania. W ich wypadku należy stosować przepisy dotyczące zasad przenoszenia urzędników służby cywilnej (art. 6 ust. 3 ustawy zmieniającej).
W konsekwencji najczęściej przeniesienie takie będzie się odbywało na podstawie o art. 62 ustawy o służbie cywilnej. Zgodnie z nim dyrektor generalny urzędu może w każdym czasie przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub w innej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Oznacza to, że urzędnik nie może mieć powierzonej jakiejkolwiek pracy, lecz musi to być praca, w której będzie w jakimś stopniu wykorzystywał swoje kompetencje, kwalifikacje czy umiejętności.
Należy przy tym mieć na uwadze, że nie oznacza to, że nowe stanowisko nie może być niższe od dotychczas zajmowanego. Ustawodawca, co najmniej pośrednio, dopuszcza zresztą taką sytuację, wskazując, że przeniesiony urzędnik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, jeżeli jest ono wyższe od przysługującego na nowym stanowisku, przez okres trzech miesięcy następujących po miesiącu, w którym został przeniesiony na nowe stanowisko.
Dyrektorzy, którym zostaną przedstawione nowe warunki zatrudnienia w trybie powołania lub pracy na innym stanowisku, mogą ich nie przyjąć. Czy wtedy też będą mogli liczyć na odprawę?
Po pierwsze trzeba zauważyć, że ustawa nowelizująca nie przewiduje takiego świadczenia. Co więcej, należy podkreślić, że prawodawca wskazał, że w takiej sytuacji następuje wygaśnięcie stosunku pracy, a z tym sposobem ustania stosunku pracy nie wiąże się powstanie prawa do odprawy. Wyjątkowo można rozważać powstanie prawa do odprawy, jeśli pracodawca zdecyduje się nie czekać na wygaśnięcie stosunku pracy danej osoby, lecz zdecyduje się na jego wcześniejsze wypowiedzenie (art. 6 ust. 2 ustawy nowelizującej).
Nowelizacja stanowi o urlopie bezpłatnym dla członków korpusu powołanego na stanowisko dyrektorskie. Czy w takiej sytuacji można np. powołać pracownika służby cywilnej z Ministerstwa Rolnictwa na dyrektora w resorcie finansów, równocześnie gwarantując powołanemu powrót na poprzednie stanowisko?
Aktualne brzmienie art. 53 ustawy o służbie cywilnej nie zabrania powoływania na wyższe stanowisko urzędnicze w danej jednostce organizacyjnej (urzędzie) członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego dotychczas w innej jednostce. Powołana może też zostać osoba niezatrudniona dotychczas w służbie cywilnej. W pierwszym wypadku ustawodawca przewidział konstrukcję polegającą na zawieszeniu dotychczasowego stosunku pracy (w formie urlopu bezpłatnego) na czas powołania. Jednocześnie, zgodnie z art. 53a ust. 9 ustawy, po zakończeniu urlopu bezpłatnego dyrektor generalny urzędu wyznacza urzędnikowi służby cywilnej oraz pracownikowi służby cywilnej stanowisko pracy zgodne z jego kwalifikacjami i umiejętnościami zawodowymi. Jest to oczywiście obowiązek dyrektora generalnego urzędu, w którym członek korpusu służby cywilnej był zatrudniony przed powołaniem, co oznacza wprowadzenie gwarancji powrotu do poprzedniego pracodawcy, aczkolwiek nie stanowi gwarancji powrotu na to samo stanowisko.
Czy nowe przepisy w istotny sposób zmieniają możliwość oddelegowania członków korpusu na inne stanowiska?
Koncentrują się przede wszystkim na zmianie zasad obsady wyższych stanowisk w służbie cywilnej.
Czy dyrektor generalny musi ustnie lub pisemnie potwierdzać dyrektorowi, że jest on zwalniany z mocy prawa?
Nie. W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy jego ustanie następuje z mocy prawa, a na pracodawcy nie ciąży obowiązek informowania pracownika o tym, z jakimi okolicznościami ustawodawca wiąże taki skutek. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby taką informację przekazać, jednakże jej brak nie będzie rodził po stronie pracowników roszczeń.
