Marynarską umowę o pracę można zawierać na czas nieokreślony, określony lub na czas podróży morskiej. Terminowe zatrudnienie nie będzie mogło przekraczać 36 miesięcy (o ile przerwa pomiędzy poszczególnymi kontraktami na czas określony nie wyniosła dłużej niż 90 dni).
Tak wynika z ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o pracy na morzu (Dz.U. poz. 1569). Dziś wchodzi ona w życie. Przepisy te wprowadzono ze względu na konieczność dostosowania krajowych regulacji do trzech unijnych dyrektyw (termin na implementację jednej z nich upłynął już w sierpniu ubiegłego roku) oraz do Konwencji o pracy na morzu (Dz.U. z 2013 r. poz. 845).
Zgodnie z nowymi rozwiązaniami pracę na statkach morskich mogą wykonywać osoby, które ukończyły 18 lat. Dopuszczalne jest także zatrudnienie młodocianego, który ukończył 16 lat, po to aby zdobył praktykę w zawodzie. Osoba zainteresowana taką pracą musi uzyskać orzeczenie lekarskie podpisane przez lekarza. Ustawa precyzuje też kwestie wynagradzania marynarzy. Armator ma obowiązek wypłaty pensji miesięcznie z dołu, nie później niż w terminie pierwszych 15 dni następnego miesiąca kalendarzowego, w walucie określonej w marynarskiej umowie o pracę. Płaca ma się składać z wynagrodzenia podstawowego, określonego stawką godzinową lub miesięczną, oraz dodatku morskiego, który ustala się z uwzględnieniem rodzaju żeglugi, sposobu eksploatowania statku, szczególnej uciążliwości i niebezpieczeństwa pracy. Maksymalny wymiar czasu wykonywania obowiązków przez marynarzy wyniesie 14 godz. w każdym okresie 24-godz. oraz 72 godz. w okresie 7-dniowym. Dla młodocianych normą będzie praca nie dłuższa niż 8 godz. na dobę i 40 godz. tygodniowo. Zdaniem części ekspertów może to powodować problemy.
– Wprowadzenie do ustawy pojęcia przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy i sześciomiesięcznego okresu rozliczeniowego spowoduje kłopoty w określeniu, co jest nadgodziną, a co nią nie jest, zwłaszcza że armator będzie miał pół roku na rozliczenie godzin wykonywania obowiązków, czyli w praktyce cały okres zaokrętowania marynarza na jednym statku – podkreślał Robert Mamątow, senator sprawozdawca omawianej ustawy.
Istotne znaczenie mają też regulacje gwarantujące lepsze warunki wykonywania obowiązków na statkach. Armator będzie musiał zadbać o to, aby pomieszczenia mieszkalne, rekreacyjne i higieniczno-sanitarne oraz mesy spełniały wymagania konwencji. Musi też dostarczyć zatrudnionym bezpłatne wyżywienie odpowiedniej jakości oraz ponosić koszty opieki medycznej.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 9 listopada 2015 r.
