Ogólne dane o średnich zarobkach w branży nie dają, rzecz jasna, informacji o faktycznych przychodach na poszczególnych stanowiskach. Zbadaliśmy więc wynagrodzenia górników bardziej szczegółowo. Dane o średnich płacach na konkretnych stanowiskach produkcyjnych nie są zawyżone przez wysokie stawki menedżerów. W wyliczeniach uwzględnione są w odpowiedniej proporcji dodatkowe roczne wypłaty z zysku, trzynaste pensje, dodatkowa wypłata z okazji Barbórki (tzw. czternastka), nagrody regulaminowe i uznaniowe oraz inne dodatki (np. deputat węglowy). Poniższe dane przedstawiają kwoty brutto w ujęciu miesięcznym w przeliczeniu na pełen etat. Uwzględniono jedynie dane zatrudnionych na umowę o pracę na czas nieokreślony. Co istotne: dane nie uwzględniają wynagrodzeń na wyższych szczeblach menedżerskich.

Ile naprawdę zarabia górnik?

Robotnicy w górnictwie – także ci, którzy muszą pracować pod ziemią – po uwzględnieniu dodatków rocznych, premii regulaminowych, dodatków za pracę zmianową i w nadgodzinach oraz nagród i deputatów, zarabiali w 2012 roku średnio od 5 626 PLN dla robotników dołowych po 7 214 PLN dla górników eksploatacji podziemnej. Tymczasem średnia płaca w całej branży wyniosła w 2013 roku 6 744 PLN.

Płace średnie w poszczególnych zawodach górniczych

Płace średnie w poszczególnych zawodach górniczych

źródło: Materiały Prasowe

Wyższe pensje dla górników z większym stażem

Z przepisów Karty Górnika, uchwalonej, co ciekawe, 30 grudnia 1981 roku, wynikają różnego rodzaju przywileje związane wprost ze stażem pracy w górnictwie. Między innymi jest to dodatek zwiększający miesięczne wynagrodzenie o kwoty od 20% pensji od drugiego miesiąca przepracowanego pod ziemią do 60% dla tych, którzy zjeżdżają do pracy pod ziemię stale od 15 lat. Do tego dochodzą nagrody jubileuszowe za przepracowanie kolejnych okresów. I tak, na 15. rocznicę zatrudnienia górnik dostaje nagrodę w wysokości 75% miesięcznego wynagrodzenia, za 20 lat pracy – 100%, a aż do czterech miesięcznych pensji po 50 latach pracy.

Stabilny wzrost pensji wraz ze stażem pracy czy nagrody jubileuszowe mogą zachęcać do pozostania w zawodzie jak najdłużej. Nie zawsze jest to możliwe – choćby ze względu na związane z pracą górnika problemy zdrowotne. Górnicy mają jednak możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. Do tego, w 2005 roku, gdy wchodziła w życie reforma emerytalna, wywalczyli sobie prawo do niepodlegania jej regulacjom. W związku z tym 85% przechodzących na emeryturę górników otrzymuje świadczenie przewyższające 3,5 tys. PLN. Dlatego też w tej branży decyzja o przejściu na emeryturę jest łatwiejsza niż dla zwykłego pracownika, który może liczyć na świadczenie sięgające zaledwie 40% ostatniego wynagrodzenia.

W efekcie, jak wynika z danych Forum Obywatelskiego Rozwoju, ponad jedna czwarta emerytowanych górników ma nie więcej niż 54 lata.

Szczegółowej analizy płac w górnictwie dokonano na podstawie bazy danych Głównego Urzędu Statystycznego, zebranej podczas cyklicznego badania wynagrodzeń według zawodów. Baza pochodzi z badania przeprowadzonego przez GUS w październiku 2012 roku.