Zwiększanie liczby etatów w urzędach nie rozwiąże problemu przewlekłości postępowań w rozpatrywaniu spraw cudzoziemców. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zapewnia, że pracuje nad reformą, która przyspieszy procedury.
Na problem zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich, do którego od lat wpływają liczne skargi obcokrajowców dotyczące przewlekłości postępowań prowadzonych przez wojewodów i szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Pisał o tym także DGP („Cudzoziemcy czekają w kolejkach”, nr 36/2021). Obecnie czas oczekiwania na wydanie zezwolenia na pobyt czy pracę wynosi nawet kilkanaście miesięcy. Tymczasem załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a szczególnie skomplikowanej – w ciągu dwóch miesięcy.
– Cudzoziemcy opisują wiele negatywnych konsekwencji spowodowanych przewlekłością toczących się w ich sprawach postępowań. W przypadku osób ubiegających się o zgodę na pobyt i pracę do najczęstszych należą problemy finansowe spowodowane brakiem możliwości podjęcia zatrudnienia przy równoczesnym obciążeniu kosztami życia w Polsce. Efektem bywa również zniechęcenie pracodawcy – wskazuje Adam Bodnar.
W odpowiedzi na jego wystąpienie MSWiA informuje, że prowadzi analizy, których celem będzie znalezienie rozwiązań legislacyjnych usprawniających procedury legalizacyjne przy uwzględnieniu kwestii bezpieczeństwa państwa. Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, podkreśla, że w latach 2018–2020 zostały podjęte liczne działania mające usprawnić prowadzenie postępowań administracyjnych w sprawach legalizacji pobytu cudzoziemców, m.in. wzmocniono kadrowo zajmujące się tym komórki urzędów wojewódzkich.
Jednak, zdaniem RPO, dotychczasowe działania MSWiA nie przyniosły realnej poprawy. Wylicza, że mimo zwiększenia liczby etatów np. w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w 2019 r. na jednego inspektora przypadało średnio 535 postępowań legalizacyjnych.
– W mojej opinii niezbędne jest zatem kompleksowe podejście do problemu – przekonuje rzecznik i proponuje m.in. wprowadzenie informatyzacji postępowań legalizacyjnych jako zasady, przede wszystkim w sprawach dotyczących zatrudnienia cudzoziemców, a także pewnych udogodnień, w zakresie np. przyznania wszystkim cudzoziemcom prawa do pracy od momentu złożenia wniosku, albo udzielania zezwoleń na pobyt i pracę w ramach określonej branży, a nie, jak dotychczas, u konkretnego pracodawcy.