Polskie prawo jednoznacznie określa, ile powinien wynosić maksymalny czas pracy pracownika zarówno w ciągu doby, jak i w czasie tygodnia. Pewnym grupom osób, w określonych sytuacjach, przysługuje jednak prawo do krótszego czasu pracy.

Zgodnie z Kodeksem pracy, czas pracy w Polsce nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Niepełnosprawni

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych również wskazuje, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.

Jednak w przypadku osoby, której stopień niepełnoprawności został określony jako znaczny lub umiarkowany, czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być również zatrudniona do pracy w nocy i w godzinach nadliczbowych. Przepisy te obowiązują od dnia następującego po dniu, w którym orzeczono o niepełnosprawności.

Skrócenie czasu pracy nie może mieć wpływu na wysokość wynagrodzenia - zarówno wypłacanego co miesiąc, jak i wypłacanego według stawek godzinowych za pracę.

Skróconego czasu pracy nie stosuje się jednak:

  • w przypadku osób zatrudnionych przy pilnowaniu;
  • jeżeli - na wniosek osoby zatrudnionej - lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników (lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą) wyrazi na to zgodę.

Kobiety w ciąży

Szczególe przepisy, jeżeli chodzi o czas i warunki pracy, dotyczą także kobiet w ciąży. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej. Są to zakazy bezwzględne, co oznacza, że w każdym wypadku zatrudnienie kobiety w ciąży w takich warunkach jest sprzeczne z prawem (również wtedy, gdy sama kobieta wyrazi zgodę na pracę w takich warunkach). Względny charakter ma natomiast zakaz zatrudniania pracownicy w przerywanym systemie czasu pracy. Oznacza to, że jeśli kobieta w ciąży wyrazi na to zgodę, wówczas może brać udział np. w wyjazdach służbowych.

Jeżeli pracodawca nie może zapewnić pracownicy warunków wymaganych przez przepisy (tzn. nie może jej przenieść na takie stanowisko pracy, by nie mogła pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej), wówczas musi zwolnić pracownicę w ciąży z obowiązku świadczenia pracy - z prawem do zachowania dotychczasowego wynagrodzenia.

Kobieta karmiąca dziecko

Nie tylko kobiecie w ciąży prawo przyznaje przywileje w pracy - ma je także młoda matka. Pracownicy karmiącej jedno lub więcej dzieci przysługują przerwy na karmienie wliczane do czasu pracy. I tak:

  • kobieta karmiąca jedno dziecko ma prawo do dwóch 30 minutowych przerw w pracy;
  • kobieta karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda.

Na wniosek pracownicy przerwy na karmienie mogą być udzielane łącznie - i w efekcie kobieta może wcześniej zaczynać czy kończyć pracę. Wynagrodzenie za przerwy w pracy jest liczone tak, jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

Jednak jeżeli kobieta jest zatrudniona na czas krótszy niż 4 godziny dziennie, wówczas przerwy na karmienie jej nie przysługują. W sytuacji zaś, gdy czas pracy kobiety jest dłuższy niż 4 godziny, ale krótszy niż 6 godzin, wówczas karmiącej matce przysługuje jedna przerwa.

Zawody z krótszym czasem pracy

Skrócony czas pracy był także przywilejem niektórych zawodów związanych ze służbą zdrowia - ze względu na pracę w szkodliwych warunkach.

Jednak od 1 lipca te przepisy ulegną zmianie i czas pracy radiologów, radioterapeutów, fizykoterapeutów, patomorfologów oraz pracowników prosektoriów będzie dłuższy o połowę. Zamiast obecnych pięciu godzin będą pracować tyle samo, co pozostali pracownicy medyczni, czyli 7 godzin 35 minut. Więcej o sprawie przeczytasz tutaj>>

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94)

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776)