Do końca 2013 r. Państwowa Inspekcja Pracy będzie prowadzić kontrole dotyczące zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy. To jedno z priorytetowych działań PIP w tym roku. Pierwsze tego typu wizyty w firmach już się rozpoczęły.
Z informacji uzyskanych z Głównego Inspektoratu Pracy (GIP) wynika, że inspektorzy będą sprawdzać zawarte umowy cywilnoprawne (m.in. zlecenia, o dzieło, zawarte z osobami prowadzącymi jednoosobowo działalność gospodarczą), najważniejsze postanowienia umowne, okres, na jaki kontrakt jest zawarty oraz kogo on dotyczy. Przeanalizują też, czy umowa taka nie została podpisana z pracownikiem własnym lub firmy powiązanej kapitałowo lub osobowo z pracodawcą.
Jeśli okaże się, że np. zlecenie zostało zawarte w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy, inspektorzy przeanalizują te elementy łączącego strony stosunku, które wskazują na naruszenie art. 22 kodeksu pracy (nieprawidłowości mogą wynikać wprost z postanowień umownych, jak i ze sposobu wykonania umowy, wskazującego, że dana osoba wypełnia swoje obowiązki w warunkach podległości pracowniczej).
Jak wskazuje GIP dobór jednostek do kontroli będzie zależeć od informacji, jakie posiadają okręgowe inspektoraty, wskazujące na zawieranie z zatrudnionymi kontraktów cywilnoprawnych, zamiast umów o pracę. Szczególną uwagę inspektorzy zwrócą jednak na zakłady opieki zdrowotnej (chodzi np. o sprawdzenie umów-zleceń zawieranych z własnymi pracownikami na świadczenie tych samych obowiązków, co określone w umowie o pracę), oraz agencje ochrony osób i mienia (np. zamienne stosowanie umów cywilnoprawnych i o pracę, z naruszeniem prawa).
W okresie styczeń – listopad 2012 r. sprawdzono zgodność z prawem zastosowania blisko 36 tys. umów cywilnoprawnych w 7,5 tys. firm i instytucji.