W ostatnich miesiącach minionego roku głośno było o wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który uznał za niezgodny z Konstytucją przepis odbierający zatrudnionym prawo do dnia wolnego za święto przypadające w dniu wolnym od pracy. Informacje o kolejnych zmianach wywołały wiele wątpliwości wśród pracowników. W jakich sytuacjach dzień wolny rzeczywiście przysługuje? Czy w zamian za przypadający w niedzielę 6 stycznia święto Trzech Króli możemy odebrać dodatkowy dzień wolny? Niejasności z tym związane wyjaśnia Bożena Ryszka, prawnik w TGC Corporate Lawyers.

Zapewne większość pracowników pamięta, że do końca roku 2010 roku mieliśmy prawo do dodatkowego dnia wolnego w przypadku gdy święto wypadało w dzień wolny inny niż niedziela. W starym stanie prawnym każde święto, o ile nie wypadało w niedzielę, obniżało wymiar czasu pracy o 8 godzin. Jeśli więc święto przypadało w sobotę, a ta nie jest dniem pracującym w danej organizacji, pracodawca zobligowany był do udzielenia podwładnym dodatkowego dnia wolnego. Podobnie działo się w sytuacji, gdy dniem wolnym w zakładzie pracy jest na przykład poniedziałek (jak często ma to miejsce w placówkach kulturalnych) lub inny dzień tygodnia, poza niedzielą. Ówczesne przepisy nie przewidywały dodatkowego dnia wolnego w przypadku, gdy święto wypadało w niedzielę.

Z dniem 1 stycznia 2011 roku do Kodeksu pracy dodany został przepis, który zmienił powyższe zasady, pozbawiając znaczną część pracowników dodatkowego dnia wolnego. W ten sposób pracownicy stracili nawet kilka dodatkowych dni wypoczynku w ciągu roku. Zmiana w obowiązujących przepisach zbiegła się w czasie z ustanowieniem Święta Trzech Króli (6 stycznia) dniem ustawowo wolnym od pracy, co zapewne nieco złagodziło niezadowolenie pracowników.
Na wprowadzenie niekorzystnych dla pracowników zmian zareagował Związek Zawodowy „Solidarność”, który wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego wnioskiem o zbadanie czy dodany do Kodeksu pracy sporny art. 130 § 21 jest zgodny z Konstytucją.

2 października 2012 r. Trybunał uznał, że kwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę równości oraz prawo pracowników do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i uznał go za niezgodny z ustawą zasadniczą. Na skutek takiego rozstrzygnięcia, art. 130 § 21 Kodeksu pracy utracił moc obowiązującą 8 października 2012 roku tj. w dniu publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw. Zmiany, które nastąpiły po wyroku przywracają więc stan prawny, który obowiązywał przed 1 stycznia 2011 roku.

Odpowiadając na wątpliwości wielu zainteresowanych tą sprawą pracowników – za zbliżające się Święto Trzech Króli, przypadające w tym roku w niedzielę, nie przysługuje więc dodatkowy dzień wolny. W całym 2013 roku żaden dzień ustawowo wolny od pracy nie wypada w sobotę. Jak wynika z kalendarza, w ciągu bieżącego roku pracownicy nie będą mieli jednak powodów do niezadowolenia – przed nami bowiem aż 7 długich weekendów, które dodatkowo można wydłużyć, biorąc pojedyncze dni urlopu.

Uchylony art. 130 §21 Kodeksu Pracy w pełnym brzmieniu
Jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy.