Organizacje związkowe mają obowiązek składać informację o liczbie swoich członków raz na pół roku, a nie - jak dotychczas - raz na kwartał. Tak wynika z nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, która weszła w życie 1 stycznia 2019 r. Brakuje w niej jednak przepisów przejściowych. Czy to oznacza, że związki nie muszą składać informacji za ostatni kwartał 2018 r., a jedynie tę za pierwsze półrocze 2019 r.?
Związki zawodowe mają obowiązek składać informację o liczbie swoich członków do 10 lipca za pierwsze półrocze danego roku (wg stanu na 30 czerwca) i do 10 stycznia następnego roku za drugie półrocze (wg stanu na 31 grudnia). Takie rozwiązanie wprowadziła ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych (Dz.U. poz. 1608). Gdyby ta nowelizacja nie weszła w życie, związki miałyby obowiązek złożyć informację za ostatni kwartał 2018 r. (do 10 stycznia 2019 r.). Ze względu na brak przepisów przejściowych powstaje wątpliwość, czy należy złożyć informację za ostatni kwartał 2018 r. w oparciu o przepisy sprzed nowelizacji, czy też mają do nich zastosowanie wyłącznie nowe regulacje. Jeżeli przyjęto by drugą ewentualność, powstaje kolejne pytanie: czy związki powinny złożyć informację dopiero za pierwsze półrocze 2019 r., a więc do 10 lipca 2019 r., czy też do 10 stycznia 2019 r.?
Przyjęcie pierwszego z wymienionych rozwiązań oznaczałoby, że pracodawca przez okres dziewięciu miesięcy nie widziałby, jaka jest liczba członków związku. Ostatnią informację w tym zakresie otrzymałby bowiem do 10 września 2018 r. (za trzeci kwartał). Taka wykładnia wydaje się nieracjonalna. Dlatego, opierając się na zasadzie bezpośredniego działania nowej ustawy, pierwszą informację związki powinny złożyć do 10 stycznia 2019 r. według stanu na 31 grudnia 2018 r. Podlega ona już jednak nowym rygorom prawnym, tj. związki nie powinny wskazywać łącznej liczby wszystkich członków (a więc np. także emerytów i rencistów), tylko liczbę pracowników lub innych osób wykonujących pracę zarobkową, które świadczą ją przez co najmniej sześć miesięcy na rzecz firmy objętej działaniem organizacji. Jednocześnie niezłożenie takiej informacji w terminie będzie powodowało pozbawienie organizacji związkowej uprawnień ustawowych do czasu wykonania tego obowiązku.
Izabela Zawacka, radca prawny, lider działu zbiorowego prawa pracy w kancelarii Wojewódka i Wspólnicy