Po ponad dwudziestu latach pracy zarabiają 2100 zł na rękę. Są biedni i pomagają innym biednym radzić sobie z biedą. Sami o pomoc nie poproszą – jesteśmy zbyt dumni – mówią.

Pracownicy socjalni w piątek wyjdą na ulice Warszawy w proteście przeciwko niskim pensjom. Zarabiają za mało – przyznaje minister Rafalska i dodaje: „Strona rządowa daje wystarczająco duże pieniądze, by zadania, które są zadaniami zleconymi, były należycie wynagradzane”. Samorządy odbijają piłeczkę mówiąc, że pieniędzy od rządu jest za mało i nie mogą podnieść pensji. – To gdzie są te pieniądze? – pytają rozgoryczeni pracownicy i mówią, że mają dość poniewierania.

- Nie stać mnie, żeby przyjechać – napisała jedna z pracownic socjalnych pod informacją o piątkowej pikiecie w Warszawie. To chyba najlepiej oddaje skalę problemu. Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem regulującym wysokość wynagrodzeń pracowników samorządowych (a takimi są pracownicy socjalni) jest dwadzieścia grup zaszeregowania. W najniższej podstawa wynagrodzenia wynosi między 1700 a 1750 złotych brutto. Wynagrodzenie minimalne, które w 2018 roku wynosi 2100 zł brutto udaje osiągnąć się pracownikom zaszeregowanym od siedemnastej grupy wzwyż (maksymalne granice tych widełek są imponujące, ale jak mówią moi rozmówcy – o nich można tylko pomarzyć, a papier przecież wszystko przyjmie). Jak to przekłada się na pracowników socjalnych? Zgodnie z rozporządzeniem najwięcej może zarobić starszy specjalista pracy socjalnej – koordynator. Musi mieć wykształcenie wyższe i specjalizację II stopnia, wówczas zostanie zaszeregowany w grupie 15-17, czyli zarobi 1980 – 2100 zł brutto. Najmniej zarabia zaszeregowany w grupie 11-14 pracownik socjalny – 1900 – 2000 zł brutto.

Gdzie jeszcze pracuje się dla idei? Tym zawodom budżet państwa płaci gorzej niż dyskont
Gdzie jeszcze pracuje się dla idei? Tym zawodom budżet państwa płaci gorzej niż dyskont

Zobacz również

- Ostatnio rozmawiałam z koleżanką ze studiów. Ona wybrała pracę kuratora. Obie mamy bardzo podobne obowiązki i doświadczenia w pracy zawodowej. Ona zarabia dwa razy tyle co ja. Nie jestem w stanie tego zrozumieć – słyszę od Ewy.

W kwietniu 2017 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej sprawdziło stan zatrudnienia pracowników socjalnych. Okazało się, że na 2 495 ośrodki, 1 925 spełnia wskaźnik zatrudnienia pracowników socjalnych zgodnie z proporcją wskazaną w ustawie o pomocy społecznej. 570 ośrodków, czyli prawie co czwarty nie spełniał wówczas ustawowych kryteriów. Jaka jest sytuacja obecnie – niewiadomo. Moje rozmówczynie szacują jednak, że w ciągu roku sytuacja się pogorszyła. Padają różne liczby, ale wszystkie przypadki wskazują, że z pracy mogło odejść jeszcze około 20 proc. pracowników socjalnych. – Oni tak naprawdę po prostu uciekają – mówi jedna z moich rozmówczyń. – Przychodzą do pracy po pięciu latach studiów i licznych kursach, a potem widzą, że pomagają osobom, którym tak naprawdę wiedzie się lepiej od nich. U nas w ośrodku na start zarabiają najniższą krajową, a po pomoc przychodzą osoby, które np. pracują na kasie w dyskoncie z pensją 2500 na rękę – słyszę.

- To piękna praca naprawdę. Taka, w której zdarzają się momenty, które zapadają w pamięć na długo. Najbardziej cieszy mnie jak mijam na ulicy moich dawnych klientów, którzy nawet po wielu latach pamiętają mnie i dziękują za pomoc. Albo kiedy mogę pomóc starszej, schorowanej osobie. Tylko, że ja za to dziecka na studiach nie utrzymam, remontu nie zrobię – mówi Ewa. – Wie pani, że często mam taką myśl, jak wchodzę do domu naszych klientów, że oni naprawdę mają ładniej niż ja? – dodaje.

Bieda nie polega na tym, że nie mamy co do garnka włożyć, ale na tym, że nie stać nas na to, na co stać większość
Bieda nie polega na tym, że nie mamy co do garnka włożyć, ale na tym, że nie stać nas na to, na co stać większość

Zobacz również

Gosia wytrzymała w MOPS-ie pół roku. Do pracy przyszła z przekonania – zawsze chciała pomagać biednym. Już w czasie studiów słyszała, że praca pracownika socjalnego nie do końca wygląda tak, jak sobie to wyobrażała. To, co uderzyło ją na samym początku to biurokracja. – Nie mogłam uwierzyć w to, ile makulatury musimy naprodukować – mówi. Do tego jednak można się przyzwyczaić. Do czego nie? – Do wyzwisk – stwierdza. – Byłam na to przygotowana. A przynajmniej tak mi się zdawało. Wiedzieć, że jest jak jest, to jednak nie to samo co być gotowym to znosić – mówi. – Wiem, że doświadczeni pracownicy już puszczają to mimo uszu i mogą mnie nie zrozumieć, ale naprawdę wysłuchiwanie codziennie, że któraś z koleżanek jest szmatą, a inna k…. skutecznie zniechęca do pójścia do pracy - mówi. Wszystkie moje rozmówczynie podkreślają, że najważniejsza w ich pracy jest empatia. Inaczej po prostu nie da się wykonywać tego zawodu. Jednak jej wykrzesanie z siebie, czasem graniczy z cudem. O przypadku Oli mówię Wandzie – pracownicy socjalnej z osiemnastoletnim stażem pracy. – Dokładnie ją rozumiem. I to nie do końca jest tak, że można się do wyzwisk przyzwyczaić, bo widzę po sobie, że to one skutecznie tłumią we mnie empatię. Ciężko jest mi znaleźć zrozumienie dla osoby, o której wiem, że na mieście mówi o mnie „ta suka z MOPSu”. I wtedy błędne koło się zamyka, bo jak taka osoba nie dostanie tego, czego chce to wyzwiska się nasilają, a i dochodzi do gorszych sytuacji – mówi.

- Nieraz słyszę od znajomych policjantów, że wchodzimy na osiedla czy do mieszań, do których oni boją się wchodzić. Oni – uzbrojeni w pałki, gaz, paralizatory i my – uzbrojeni w kartkę i długopis – śmieje się Ewa, choć do śmiechu wcale jej nie jest. – W czasie ponad dwudziestu lat jej pracy kilkukrotnie jej grożono i zastraszano. Jeden z jej klientów ma zakaz zbliżania się do niej, a w pierwszych latach swojej pracy grożono jej gwałtem. – Demolowanie gabinetu i wybijanie szyb zdarzyło się kilkukrotnie – mówi. Raz narkoman wymachiwał jej przed twarzą strzykawką. Za 2100 zł miesięcznie.

O pobiciach pracowników MOPS zrobiło się naprawdę głośno po tym, jak dwie z nich straciły życie.

Pracujący biedni: Harują, ale zarabiają grosze. Jest ich w Polsce coraz więcej
Pracujący biedni: Harują, ale zarabiają grosze. Jest ich w Polsce coraz więcej

Zobacz również

– Ludzi biednych jest coraz mniej. Przez lata dokładania kolejnych zasiłków, a teraz 500+ naprawdę sytuacja społeczeństwa bardzo się poprawiła. Nasza praca obecnie to w 70 proc. praca z ludźmi bardzo cwanymi, którzy doskonale poruszają się w temacie tego, co im się należy – opowiada Magdalena. I ci ludzie, potrafią posunąć się bardzo daleko, by dostać dodatkowe pieniądze.

Do tego dochodzą warunki pracy. A te, jak opowiada mi Ola, są fatalne. – Mam wrażenie, że w przypadku naszego ośrodka samorząd doszedł do wniosku, że jak pracujemy z ludźmi biednymi, to nie możemy mieć za ładnie – mówi. I wylicza: meble ledwo się trzymają, ściany zmieniły kolor z białego na kremowy, a popękanych kafelków nikt już nie widzi. – Oczywiście materiały biurowe dokupuję sobie sama – mówi.

Pracownicy socjalni dokładają też do paliwa. – Na wywiady pod miasto jeżdżę własnym samochodem. Kilometrówka nie była zwiększana od wielu lat, a ceny paliwa wzrosły. Oczywiście o jakiejś rekompensacie za to, że jeżdżę po dziurawych wiejskich drogach mogę tylko pomarzyć – mówi Ola.

- No a jak już coś się stanie, to zawsze jest pytanie: a gdzie była opieka społeczna – ironizuje Ola. – Jesteśmy dyżurnymi chłopcami do bicia. Odpowiedzialność zawsze spoczywa po naszej stronie, ale nikt nie zada sobie trudu, żeby zobaczyć drugą stronę medalu – mówi już całkiem poważnie. – Bo jak ma pracować pracownik, który pracuje za dwóch, zarabia 2000 zł, a do tego jest wiecznie poniżany i poniewierany. I to nawet nie przez klientów, do tego jesteśmy chyba przyzwyczajeni, ale przez wszystkich dookoła – media, społeczeństwo, teraz nawet przez panią minister, która boi się, że 500+ nie zostanie wypłacone na czas – dodaje.

- Zawsze powtarzam, że nikt normalny do tej pracy nie idzie – śmieje się Wanda. No bo proszę sobie to wyobrazić: przez osiem godzin dziennie obcuje pani z ludzkim nieszczęściem – no bo nie tylko z biedą, ale też ze starością, alkoholizmem, przemocą – wszystkim czym można sobie tylko wyobrazić. Do tego nierzadko pracuje pani po prostu w brudzie i smrodzie. I na koniec miesiąca dostaje pani za to 2000 zł. I co więcej – pani lubi tę pracę, bo bez tego nikt nie wytrzyma dłużej niż miesiąc. To nie może być normalne – podsumowuje już poważnie.