Najwięcej zmian w przepisach imigracyjnych, które weszły w życie z początkiem 2018 r., dotyczyło procedury powierzania pracy cudzoziemcom z niektórych państw na podstawie oświadczeń pracodawców, rejestrowanych przez powiatowe urzędy pracy. Wielu przedsiębiorców obawiało się tych zmian.
Dotychczas bowiem procedura oświadczeniowa umożliwiała legalizację pracy cudzoziemców we w miarę krótkim terminie, co pozwalało pracodawcom elastycznie reagować, gdy zachodziła potrzeba szybkiego zatrudnienia dodatkowych pracowników zza wschodniej granicy. Obawy przedsiębiorców związane były przede wszystkich z wydłużeniem terminów rejestrowania oświadczeń, a także ze zwiększeniem liczby formalności i dokumentów niezbędnych w tej procedurze.
Choć zmiany są dość znaczne, to jednak z praktyki wynika, że nie powodują one znaczących utrudnień dla przedsiębiorców. Aby jednak procedura przebiegła gładko, warto poznać różnice między „starymi” i „nowymi” zasadami rejestrowania oświadczeń. Ich porównanie będzie przydatne zwłaszcza dla tych, którzy do tej pory nie mieli okazji przetestować nowych rozwiązań w praktyce, a byli przyzwyczajeni do starej procedury.
| Jak było do 31 grudnia 2017 r. | Jak jest od 1 stycznia 2018 r. | |
| Podstawa prawna powierzenia pracy cudzoziemcowi spoza UE | Procedura oświadczeniowa uregulowana była tylko w jednym krótkim przepisie rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (par. 1 pkt 20 – obecnie uchylony; Dz.U. poz. 588 – w brzmieniu obowiązującym do końca 2017 r.). Nie było określonych warunków rejestracji oświadczenia i wyraźnych przepisów przewidujących możliwość odmowy rejestracji. W praktyce prowadziło to do licznych nadużyć w uzyskiwaniu oświadczeń, jak np. handel oświadczeniami (oświadczenie pozwalało bowiem uzyskać wizę na wjazd do Polski). | Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy(t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm.). |
| Nazwa dokumentu umożliwiającego cudzoziemcowi podjęcie pracy na oświadczeniu | Oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi | Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi |
| Osoby uprawnione do pracy na oświadczeniu | Wyłącznie obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy. | Krąg osób, które mogą pracować na podstawie oświadczenia, nie uległ zmianie. Przy czym minister właściwy ds. pracy ma uprawnienie do określenia w drodze rozporządzenia zawodów, w których pracę na podstawie oświadczenia będą mogli wykonywać także obywatele innych państw. Taki akt wykonawczy do tej pory nie został jednak wydany. |
| Sektory gospodarki, dla których można uzyskać oświadczenie | Oświadczenie można było uzyskać dla wszystkich zawodów wykonywanych we wszystkich sektorach gospodarki. | Nie ma możliwości rejestracji oświadczeń dla prac sezonowych w rozumieniu przepisów dotyczących zezwoleń na pracę sezonową. Dla takich prac pracodawca musi uzyskać zezwolenie na pracę sezonową i nie może zastąpić go uzyskaniem wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy do ewidencji oświadczeń. Powiatowy urząd pracy (PUP) odmówi bowiem wpisu takiego oświadczenia. |
| Test rynku pracy | Brak konieczności przeprowadzenia przed złożeniem oświadczenia testu rynku pracy (tj. procedury weryfikacji, czy potrzeby pracodawcy mogą być zaspokojone na lokalnym rynku pracy – obejmującej rekrutację prowadzoną przez urząd pracy). Niektóre urzędy wymagały jednak przeprowadzenia uproszczonego testu rynku pracy, czyli złożenia w PUP oferty pracy w celu weryfikacji przez urząd, czy w rejestrze bezrobotnych nie ma osób spełniających wymagania na dane stanowisko, na którym pracodawca zamierza zatrudnić cudzoziemca. | Brak obowiązku przeprowadzania testu rynku pracy. |
| Właściwość urzędu pracy | PUP właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy. | Bez zmian |
| Złożoność procedury | Procedura jednoetapowa – wystarczyło złożyć oświadczenie, które było rejestrowane przez urząd. | Procedura dwuetapowa. Oprócz złożenia oświadczenia w urzędzie i uzyskania wpisu do ewidencji oświadczeń pracodawca musi zawiadomić urząd o rozpoczęciu pracy przez cudzoziemca – najpóźniej w dniu, w którym ten zaczyna pracę. |
| Dokumenty | Brak obowiązku załączania jakichkolwiek dokumentów. | Do oświadczenia należy dołączyć:wypis z Krajowego Rejestru Sądowego,kopię wszystkich stron paszportu cudzoziemca,dowód uiszczenia opłaty,oświadczenie o niekaralności,inne dokumenty wymagane przez urząd, np. kopię karty pobytu. |
| Opłata od wniosku o rejestrację oświadczenia | Brak | 30 zł |
| Czas rozpatrywania wniosku | Przepisy nie określały terminu – w praktyce trwało to od 1 do 14 dni roboczych w zależności od urzędu. | Siedem dni roboczych. Jednakże w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego ulega on wydłużeniu aż do 30 dni. |
| Odwołanie od negatywnej decyzji | Brak prawa odwołania od odmowy rejestracji. | Odmowa następuje w formie decyzji administracyjnej, a pracodawca ma prawo odwołać się od negatywnego dla siebie rozstrzygnięcia. |
| Maksymalny okres pracy na oświadczeniu | Łączny okres zatrudnienia w Polsce (niezależnie od liczby pracodawców) nie może przekraczać 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. | Bez zmian |
| Praca po wygaśnięciu oświadczenia | Praca wykonywana po wygaśnięciu oświadczenia i przed uzyskaniem nowego prawa do pracy (np. zezwolenia na pracę) była nielegalna. | Możliwość kontynuowania przez cudzoziemca dotychczasowej pracy po wygaśnięciu oświadczenia, jeżeli w celu jej legalizacji pracodawca złożył wniosek o zezwolenie na pracę lub pracownik złożył wniosek o zezwolenie na pobyt w celu wykonywania pracy (np. zezwolenie na pobyt czasowy i pracę). |
7 dni roboczych to podstawowy termin rozpatrzenia wniosku o rejestrację oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
30 dni to termin rozpatrzenia wniosku o rejestrację oświadczenia pracodawcy w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego
30 zł tyle się płaci za wniosek o rejestrację oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi
