Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Zobacz, jakie prawa ma pracownik na urlopie wypoczynkowym>>
Termin urlopu wypoczynkowego. Zasadniczo urlop jest udzielany w oparciu o plan urlopów, jednak ma on raczej charakter orientacyjny niż obligatoryjny. W efekcie ostatecznie to pracodawca decyduje o terminie urlopu pracownika - nawet jeśli pracownik miał wcześniej zaplanowany urlop i informował o tym, szef może się na urlop nie zgodzić. Zobacz, kiedy to pracownik może przesunąć termin zaplanowanego urlopu>> Co więcej, ma prawo przełożyć urlop pracownika, a nawet przerwać już rozpoczęty wypoczynek w przypadku, gdy wystąpiły usprawiedliwione okoliczności, których pracodawca nie mógł przewidzieć w momencie rozpoczynania urlopu przez podwładnego. Chodzi o sytuacje, kiedy obecność konkretnego pracownika w pracy jest niezbędna, na przykład w razie kontroli w firmie, wystąpienia awarii, której nie jest w stanie usunąć inny pracownik czy choroby osoby na podobnym stanowisku, która miała zastępować pracownika w czasie jego urlopu.
Natomiast pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi wypoczynku w tym roku kalendarzowym, w którym ten uzyskał do niego prawo, lub ostatecznie do 30 września następnego roku. Dlatego jeśli pracownik ma zaległy urlop, może żądać od pracodawcy, aby udzielił mu go do 30 września. W innym wypadku powinien poskarżyć się PIP, która ma prawo na pracodawcę nałożyć na pracodawcę mandat w wysokości od 1 tys. do 2 tys., a w przypadku tzw. recydywy - do 5 tys. zł, a jeśli sprawa trafi do sądu, pracodawcy grozi grzywna w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.
Urlop na żądanie. Z takich samych powodów jak urlop wypoczynkowy, pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu na żądanie. Pomimo, że udzielany w szczególnym trybie, jest on częścią urlopu wypoczynkowego i dlatego pracownik powinien zgłosić swoją nieobecność przed rozpoczęciem pracy, a najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia. Kiedy szef może odmówić urlopu na żądanie, dowiesz się tutaj>>
Zasadniczo jednak, w przypadku nagłego wyjazdu, pracownik ma prawo do 4 dni wolnych przewidzianych właśnie na nagłe sytuacje życiowe zatrudnionego.
Urlop po macierzyńskim i ojcowskim obowiązkowy. Pracodawca nie może natomiast odmówić urlopu wypoczynkowego pracownikowi, którzy chce z niego skorzystać tuż po urlopie macierzyńskim lub ojcowskim - i złożył w tej sprawie wniosek. Pracodawca ma wtedy obowiązek udzielić urlopu, jeśli pomiędzy ostatnim dniem pobytu na macierzyńskim/ojcowskim a pierwszym dniem urlopu wypoczynkowego nie było żadnej przerwy. Pracownik może przy tym wnioskować o udzielenie mu urlopu już nabytego, czyli urlopu zaległego i urlopu bieżącego, przysługującego mu do momentu złożenia wniosku.
Dni wolne na dziecko. Ponadto rodzicom przysługują jeszcze, o ile dziecko nie skończyło 14 lat, 2 dni wolne w ciągu roku kalendarzowego. Są one przyznawane niezależnie od indywidualnego wymiaru urlopu wypoczynkowego, a pracownik zachowuje za nie prawo do wynagrodzenia. Ile dokładnie dni wolnych dostaniesz na opiekę nad dzieckiem, dowiesz się tutaj>>
Pracownik, który chce skorzystać z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem, nie musi podawać dokładnej przyczyny nieobecności w pracy. Wystarczy złożyć wniosek u pracodawcy o udzielenie urlopu w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Pracodawca może jednak odmówić, podając powody takie jak w przypadku, gdy odmawia urlopu wypoczynkowego>>