Coraz więcej pracowników budżetówki, w tym urzędników, z obawy przed zwolnieniem zapisuje się do związków zawodowych. Ze względu na reformę oświatową podobne decyzje podejmują nauczyciele.
Ciągłe zmiany w zasadach zatrudnienia, likwidacja konkursów na niektóre stanowiska urzędnicze, a także różnego rodzaju reorganizacje oraz łączenie urzędów powodują duże poczucie niepewności w budżetówce. Obawa o zatrudnienie sprawia, że pracownicy szukają pomocy w organizacjach związkowych.
Niepewne czasy
Od lat utarta jest opinia, że praca w administracji państwowej nie należy do bardzo dobrze płatnej, ale za to gwarantuje spokój i stabilność zatrudnienia. Za obecnej ekipy rządowej doszło do wielu zmian, a kolejne są w planach.
MEN ustępuje nauczycielskim związkom w sprawie finansowania oświaty

Zobacz również
Jedną z pierwszych była uchwalona pod koniec 2015 r. nowelizacja ustawy o służbie cywilnej, która sprawiła, że na stanowiska kierownicze nie ogłasza się konkursu, tylko dokonuje powołania w trybie kodeksu pracy. Podobne rozwiązania wprowadzono w agencjach rolniczych, a także instytucjach wojskowych (Agencji Mienia Wojskowego). Roszady nastąpiły też w skarbówce w związku z utworzeniem Krajowej Administracji Skarbowej, a pracownicy sądów szykują się do zmian wynikających ze zmiany prawa o ustroju sądów powszechnych. Nowi prezesi powołani przez ministra sprawiedliwości mają tam dokonać przeglądu kadr.
– Jeszcze przed wetem prezydenta wielu pracowników, nawet Sądu Najwyższego, było zainteresowanych przystąpieniem do naszej organizacji i składali deklaracje. Wcześniej nikt z tego organu nie myślał o wstępowaniu do związków – przyznaje Marcin Puźniak, zastępca przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa. Dodaje, że zainteresowani wstąpieniem do organizacji są pracownicy sądów administracyjnych, a wkrótce podobny trend może dotrzeć do sądów powszechnych.
– Trzeba przyznać, że ich decyzje wynikają najczęściej z obawy przed utratą pracy – stwierdza Puźniak. Otrzymuje on też sygnały, że od pewnego czasu w poszczególnych sądach zakładane są małe organizacje związkowe.
Związki zawodowe w Polsce / Dziennik Gazeta Prawna
Na horyzoncie widać zbliżającą się ustawę o służbie publicznej, którą zapowiada minister Beata Kempa z kancelarii premiera. Urzędnicy obawiają się, że będzie to pretekstem do kolejnych przeglądów kadr.
Centrale związkowe korzystają na tzw. dobrej zmianie. Nowym członkom oferują pomoc prawną, a w wielu przypadkach także ochronę przed zwolnieniem, wyznaczając im funkcje działaczy.
Sześć razy więcej
Jak przekłada się to na liczbę członków?
– W 2014 r. do Sekcji Krajowej Pracowników Administracji Rządowej i Samorządowej NSZZ „Solidarność” należało zaledwie tysiąc członków, a obecnie ich liczba sięga prawie 6 tys. Szacuję, że w kolejnych latach może ich być ponad 10 tys. – przekonuje Robert Barabasz, przewodniczący związku zawodowego w Łódzkim Urzędzie Wojewódzkim i były szef wspomnianej sekcji NSZZ.
Podkreśla, że uzwiązkowienie wśród urzędników wciąż jest bardzo niskie, ale jego zdaniem ze względu na poczucie niepewności będzie rosło. – Dodatkowo wielu urzędników chce walczyć o odmrożenie kwoty bazowej. Nie była ona podwyższana od 2009 r. – mówi związkowiec.
Jak podkreśla, im więcej urzędników będzie należało do organizacji związkowych, tym łatwiej będzie im wysuwać postulaty wobec rządzących.
Zdaniem ekspertów związkowcy powinni wykorzystać tę sytuację.
– Do urzędników powinni kierować swoje zaproszenie z informacją, co daje im przynależność związkowa – mówi prof. Bogumił Szmulik, ekspert ds. administracji publicznej. – Oczywiste jest, że urzędnicy się wahają, dlatego informacja i spotkanie z przedstawicielami związków z pewnością byłyby tu pomocne. To jest najlepszy moment, aby uzwiązkowienie w administracji wzrosło – przekonuje Szmulik.
Nie wszędzie uzwiązkowienie rośnie w tym samym tempie.
– Problem może być w małych gminach, w których niektórzy dyrektorzy traktują nas jako zło konieczne. A przecież my oferujemy także pracodawcy pomoc w sprawnym zarządzaniu urzędem w zakresie szkolenia i przestrzegania warunków bhp itp. – zauważa Lucyna Walczykowska, przewodnicząca Sekcji Krajowej Pracowników Administracji Rządowej i Samorządowej NSZZ „Solidarność”, która na co dzień pracuje w urzędzie miasta w Krakowie.
Reforma napędza chętnych
Podobna sytuacja jest wśród nauczycieli. Tu też reformy działają na korzyść związków. Największym zainteresowaniem cieszy się Związek Nauczycielstwa Polskiego, który liczy 246 tys. członków.
Podwyżki tylko dla wybranych urzędników
Podwyżki tylko dla wybranych urzędników

Zobacz również
– Od marca do maja podległe nam jednostki odnotowywały znaczący wzrost liczby pracowników oświaty, którzy zapisywali się do naszej organizacji. Co roku przyjmujemy ok. 10 tys. członków, ale w tym roku spodziewamy się znacznie większej liczby – mówi Sławomir Broniarz, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.
– Nie jestem entuzjastą tego, że zła i szkodliwa dla nauczycieli i pozostałych pracowników oświaty reforma MEN napędza nam większą liczbę członków. Wolałbym, aby zapisywały się osoby z własnej nieprzymuszonej woli, a nie z obawy przed utratą pracy. Staramy się jednak wszystkim pomagać, nawet tym, którzy dopiero zastanawiają się nad przystąpieniem do naszego związku – dodaje Broniarz.
Z uwagi na to, że wygaszanie gimnazjów będzie trwało przez trzy lata, a największe zwolnienia zapowiadają się w przyszłym roku szkolnym, dobra passa dla oświatowych związków będzie trwała w kolejnych latach.