Pracownik podnosi swoje kwalifikacje zawodowe. Czy przysługuje mu urlop?

Ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji jest jednym podstawowych obowiązków pracodawcy. Oto 6 obowiązków pracodawcy przy zatrudnianiu nowego pracownika>>

Umowa szkoleniowa. Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy lub umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Z propozycją kursu, szkolenia, konferencji czy tematycznych studiów może więc wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik - ostateczna decyzja zależy jednak zawsze do pracodawcy.

Jeśli pracodawca zgadza się na kształcenie pracownika, powinien z nim zawrzeć umowę dotyczącą podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Kontraktu nie trzeba zwierać, jeśli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pracy w firmie po ukończeniu dokształcania. Umowa szkoleniowa nie może przy tym zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż te zapisane w kodeksie pracy.

Urlop szkoleniowy i zwolnienia od pracy. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje przysługuje przede wszystkim urlop szkoleniowy w wymiarze:

• 6 dni – jeśli pracownik przystępuje do egzaminów eksternistycznych,
• 6 dni – gdy pracownik przystępuje do egzaminu maturalnego,
• 6 dni – gdy pracownik przystępuje do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
• 21 dni w ostatnim roku studiów – na napisanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Ponadto pracodawca może udzielić pracownikowi zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby mógł on punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Zarówno za czas urlopu szkoleniowego, jak i zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Umowę szkoleniową może podpisać tylko pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, ale poza tym nie musi on spełnić żadnych dodatkowych warunków, takich jak na przykład odpowiednio długu staż pracy u danego pracodawcy.

Kiedy pracownik musi zwrócić koszty pracodawcy? W pewnych sytuacjach pracownik może zostać zmuszony do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę w okresie dokształcania - chodzi o dodatkowe świadczenia w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. Ma to miejsce:

• jeśli pracownik bez uzasadnionych przyczyn nie podjął podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwał podnoszenie kwalifikacji;
• jeśli pracownik rozwiązał stosunek pracy za wypowiedzeniem (z wyjątkiem rozwiązania umowy z powodu mobbingu), rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia z powodu mobbingu lub szkodliwego wpływ pracy na zdrowie pracownika, mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach - w terminie określonym w umowie o podnoszenie kwalifikacji, nie dłuższym niż 3 lata,
• w przypadku, gdy pracodawca rozwiązał z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po ich ukończeniu - w terminie określonym w umowie o podnoszenie kwalifikacji, nie dłuższym niż 3 lata.

Dodatkowe środki od pracodawcy. Bez umowy szkoleniowej, z własnej inicjatywy pracodawca może pracownikowi przyznać zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia lub urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawartym między pracodawcą i pracownikiem. Zobacz, kiedy można zwolnić pracownika na urlopie bezpłatnym>>

Ponadto pracodawca może przyznać pracownikowi dodatkowe świadczenia, jak pokrycie kosztów kształcenia, kosztów przejazdów czy podręczników i zakwaterowania. Ten katalog może zostać rozszerzony przez pracodawcę, na przykład o zwrot kosztów materiałów edukacyjnych czy pokrycie kosztów dokształcania (czesne).

Wszystkie te ponadwymiarowe świadczenia przyznane pracownikowi są wolne od podatku, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Szkolenie obowiązkowe dla pracownika. Pracodawca może także sam wystąpić z propozycją szkolenia dla pracownika, które jest związane z jego obowiązkami służbowymi - udział zatrudnionego może w tym wypadku wynikać z przepisów prawa (szkolenie bhp), regulaminu pracy, umowy o pracę lub układu zbiorowego pracy. Jest to wtedy polecenie służbowe i pracownik nie może odmówić udziału w szkoleniu.

Czas takiego szkolenia zostanie potraktowany jako czas pracy. Jeśli więc odbywa się ono poza godzinami pracy, może zostać uznane za pracę w godzinach nadliczbowych. Ile dostaniesz za pracę w godzinach nadliczbowych, dowiesz się tutaj>> Natomiast w przypadku, gdy szkolenie ma miejsce w dniu wolnym od pracy, pracodawca powinien udzielić podwładnemu - w terminie z nim uzgodnionym - innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego.