Subskrybuj nas na Youtube
Dla wielu członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w jednostkach wchłanianych przez KAS reforma oznacza zmianę warunków pracy lub jej utratę. Dotyczy to również osób w okresie ochronnym.
Jak już wielokrotnie pisaliśmy, ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) wejdzie w życie 1 marca 2017 r. KAS to połączenie administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej. Od 1 marca członkowie korpusu służby cywilnej zatrudnieni w organach administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej staną się automatycznie pracownikami KAS.
Na początek na starych zasadach
Dotychczasowe warunki pracy pozostają bez żadnych zmian. Przepisy ustawy wprowadzającej ustawę o KAS wskazują, że z tym dniem:
- pracownicy zatrudnieni w izbach skarbowych staną się pracownikami zatrudnionymi w izbach administracji skarbowej; pracownicy zatrudnieni w izbach administracji skarbowej otrzymają, nie później niż do 28 lutego 2017 r., pisemną informację o miejscu wykonywania obowiązków służbowych, jeżeli ulega ono zmianie - brak informacji w tym terminie będzie równoznaczny z powierzeniem wykonywania obowiązków służbowych w dotychczasowym miejscu;
- pracownicy zatrudnieni w izbach celnych oraz urzędach kontroli skarbowej staną się z dniem wejścia w życie ustawy pracownikami zatrudnionymi w jednostkach organizacyjnych KAS;
- pracownicy izb administracji skarbowej zatrudnieni przed dniem wejścia w życie ustawy w Izbach Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu i Warszawie realizujący zadania w biurach Krajowej Informacji Podatkowej staną się pracownikami Krajowej Informacji Skarbowej;
- pracownicy zatrudnieni przed dniem wejścia w życie ustawy w Centrum Edukacji Zawodowej Resortu Finansów staną się pracownikami Krajowej Szkoły Skarbowości;
- pracownicy zatrudnieni w izbach celnych, urzędach kontroli skarbowej, Centrum Edukacji Zawodowej Resortu Finansów, nie później niż do 28 lutego 2017 r., otrzymają pisemną informację o miejscu wykonywania obowiązków służbowych, jeżeli ulega ono zmianie - brak informacji w tym terminie jest równoznaczny z powierzeniem wykonywania obowiązków służbowych w dotychczasowym miejscu;
- pracownicy zatrudnieni w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych i wykonujący zadania w komórkach organizacyjnych urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, w których zakresie kompetencji jest realizowanie zadań KAS, stają się z dniem wejścia w życie ustawy pracownikami zatrudnionymi w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych, wykonującymi zadania KAS;
- pracownicy izb administracji skarbowej oraz pracownicy zatrudnieni w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych wykonujący zadania w zakresie dostarczania usług informatycznych jednostkom KAS staną się z 1 stycznia 2018 r. pracownikami zatrudnionymi w Centrum Informatyki Krajowej Administracji Skarbowej i zachowują ciągłość pracy.
Propozycja nowych warunków
Przejście z mocy prawa do nowego pracodawcy to dopiero pierwsza ze zmian, które czekają członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w jednostkach objętych reformą. Począwszy od 1 marca do 31 maja 2017 r. pracownikom służby cywilnej zatrudnionym w jednostkach KAS będą składane pisemne propozycje pracy. Pracownikom Centrum Informatyki Krajowej Administracji Skarbowej jego dyrektor złoży propozycje pracy w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2018 r.
Zgodnie z przepisami ustawy wprowadzającej propozycje pracy powinny uwzględniać posiadane przez pracownika kwalifikacje i przebieg dotychczasowej pracy, a także dotychczasowe miejsce zamieszkania. Do dnia przyjęcia propozycji, a w razie jej nieprzyjęcia do dnia wygaśnięcia z tego tytułu stosunku pracy, pracownicy zachowują dotychczasowe warunki pracy.
W przypadku przyjęcia propozycji zatrudnienia z dniem określonym w propozycji dotychczasowy stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony albo określony przekształca się w stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony albo określony.
Przepisy nie wskazują, w jakim terminie pracownik powinien przyjąć lub odrzucić propozycję innej pracy. Jednak z uwagi na fakt, iż propozycja ta wskazuje datę, z jaką nastąpi zmiana warunków, należy przyjąć, iż decyzja w tej sprawie powinna zapaść przed datą wskazaną w propozycji jako data rozpoczęcia pracy na nowych warunkach. Po tym terminie pracownik może jedynie wypowiedzieć umowę o pracę na zasadach ogólnych.
Zmiana warunków dla urzędników służby cywilnej
W zakresie zmiany treści stosunku pracy urzędników służby cywilnej zatrudnionych w KAS zastosowanie znajdą przepisy rozdziału 5 ustawy o służbie cywilnej (dalej: ustawa o s.c.). Oznacza to, że urzędnik służby cywilnej może zostać przeniesiony:
- na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub innej miejscowości (art. 62 ustawy o s.c.),
- do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości (art. 63 ustawy o s.c.),
- przeniesiony przez szefa Służby Cywilnej do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości (art. 66 ustawy o s.c.).
Jeżeli urzędnik służby cywilnej odmówi wykonania decyzji w sprawie przeniesienia, o którym mowa w art. 62 i 63, lub nie podejmie pracy w urzędzie, do którego został przeniesiony w trybie art. 66, jego stosunek pracy wygasa.
Kiedy wygaśnięcie
Zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy wprowadzającej ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej stosunki pracy osób zatrudnionych w jednostkach KAS wygasną 31 sierpnia 2017 r., jeżeli osoby te w terminie do 31 maja 2017 r. nie otrzymają pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, albo po upływie trzech miesięcy, licząc od miesiąca następującego po tym, w którym pracownik albo funkcjonariusz złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia propozycji zatrudnienia albo pełnienia służby, jednak nie później niż 31 sierpnia 2017 r.
Wygaśnięcie stosunku pracy następuje z mocy prawa, niezależnie od potwierdzenia tego faktu przez pracodawcę. Zgodnie jednak z orzecznictwem Sądu Najwyższego wygaśnięciu stosunku pracy powinna towarzyszyć czynność pracodawcy o charakterze deklaratoryjnym polegająca na stwierdzeniu tego wygaśnięcia. Pismo stwierdzające wygaśnięcie stosunku pracy powinno zawierać pouczenie o przysługującym prawie odwołania do sądu pracy oraz terminie i sposobie odwołania (wyrok SN z 19 lutego 2009 r., sygn. akt II PK 173/08). Brak pouczenia o prawie odwołania się do sądu pracy (art. 67 kodeksu pracy) oraz o terminie wniesienia odwołania (art. 264 par. 2 k.p.) stanowi oczywistą przyczynę usprawiedliwiającą przekroczenie terminu oraz uzasadniającą przywrócenie pracownikowi terminu do wniesienia powództwa z powodu braku winy w uchybieniu terminu (wyrok SN z 23 listopada 2000 r., sygn. akt I PKN 117/00, OSNAPiUS 2002 nr 13, poz. 304).
Należy pamiętać, że wygaśnięcie stosunku pracy następuje z mocy prawa niezależnie od okoliczności takich, jak usprawiedliwiona nieobecność pracownika lub podleganie szczególnej ochronie stosunku pracy. Jednak niezłożenie pracownikom podlegającym szczególnej ochronie stosunku pracy (np. kobietom w ciąży) propozycji nowych warunków pracy lub płacy prowadzące do wygaśnięcia ich stosunku pracy może być rozpatrywane przez sąd pracy w kontekście zasad współżycia społecznego (wyrok SN z 24 września 2009 r., sygn. akt II PK 58/09).
Odprawa dla odchodzących pracowników
Zgodnie z art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej pracownikom, których stosunki pracy wygasną z powodu nieotrzymania propozycji nowych warunków pracy lub z powodu ich nieprzyjęcia, przysługuje odprawa pieniężna na zasadach i w wysokości określonej w art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Wysokość tej odprawy jest uzależniona od stażu pracy u danego pracodawcy i przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata; dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat; trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Należy podkreślić, że wygaśnięcie stosunku pracy co do zasady nie pozbawia pracownika prawa do odprawy emerytalnej, jeżeli w związku z ustaniem stosunku pracy zmienia się jego status ze statusu pracownika lub pracownika-emeryta na status emeryta (por. wyrok SN z 4 czerwca 2002 r., sygn. akt I PKN 346/01; uchwała SN z 29 maja 1989 r., sygn. akt III PZP 19/89, OSNCP 1990, nr 4-5, poz. 61; wyrok SN z 23 listopada 1993 r., sygn. akt I PRN 111/93, OSNCP 1994, nr 12, poz. 243; wyrok SN z 28 lipca 1999 r., sygn. akt I PKN 174/99, OSNP 2000, nr 21, poz. 786; wyrok SN z 20 marca 2009 r., sygn. akt II PK 238/080).
Pracownicy, których stosunek pracy wygasa i przechodzą na emeryturę lub rentę, powinni otrzymać więc dwie odprawy: emerytalną – na podstawie art. 94 ustawy o s.c. oraz odprawę z tytułu wygaśnięcia stosunku pracy w wysokości określonej w art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Kwestia ta nie jest jednak dziś przesądzona, do Sejmu trafiła bowiem nowelizacja ustawy wprowadzającej zawierająca m.in. propozycje zmian w tym zakresie.
Tylko jedna odprawa dla emerytów
Do Sejmu w ekspresowym tempie trafił rządowy projekt nowelizacji ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej i ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (druk 1297 - 15 lutego został skierowany do I czytania). Jedną ze zmian wprowadzanych projektowaną nowelizacją byłoby dodanie w art. 170 ust. 4 a. Zgodnie z tą regulacją: „Przepis ust. 4 nie stosuje się do pracowników oraz funkcjonariuszy, którzy nabyli prawo do odprawy przysługującej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy”. W przypadku wejścia w życie projektowanej zmiany pracownicy, których stosunek pracy wygaśnie, a jednocześnie nabędą prawo do odprawy emerytalnej lub rentowej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, nie będą mieli prawa do odprawy z tytułu wygaśnięcia stosunku pracy. Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie 27 lutego 2017 r.
WAŻNE
Pracownicy przejętych jednostek zachowują ciągłość pracy, co oznacza, że do okresu zatrudnienia w jednostkach KAS wlicza się również okres zatrudnienia w jednostkach, w których byli zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy.
!Nieobecność pracownika, spowodowana np. chorobą, urlopem lub korzystaniem z urlopu związanego z rodzicielstwem, nie uniemożliwia zaproponowania mu nowych warunków pracy. W takiej sytuacji propozycja może zostać wysłana drogą pocztową.
WAŻNE
Ustawa nie przewiduje wyjątków od zasady wygaśnięcia stosunku pracy pracowników służby cywilnej w razie nieprzedstawienia im propozycji zatrudnienia albo ich nieprzyjęcia. W związku z tym wygaśnięcie stosunku pracy może dotyczyć również pracowników objętych ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy.
!Odprawa nie będzie przysługiwała urzędnikom służby cywilnej, których stosunek pracy wygaśnie w związku z odmową wykonania decyzji w sprawie przeniesienia, o którym mowa w art. 62 i 63 ustawy o służbie cywilnej, lub niepodjęcia pracy w urzędzie, do którego urzędnik został przeniesiony w trybie art. 66.
Podstawa prawna
Art. 165-171 ustawy z 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948).
Art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1474).
Art. 62, 63 i 66 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1345 ze zm.).
Art. 67 i 264 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).