Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W rozliczeniu za 2011 r. z ulgi prorodzinnej skorzystało 4,363 mln podatników. Popularność zawdzięcza ona wysokiej kwocie odliczenia (za cały rok podatkowy jest to 1112,04 zł na każde dziecko) oraz sposobowi odliczania, tj. od podatku (co daje większą realną korzyść finansową niż pomniejszanie podstawy opodatkowania). I choć przepisy o uldze od 1 stycznia 2013 r. zostały znacznie zmienione – a część z tych zmian jest niekorzystna dla podatników – to w zeznaniach podatkowych za 2012 r. można z niej jeszcze skorzystać na starych zasadach.
Podatnicy uprawnieni do odliczenia
Odliczenie przysługuje trzem grupom podatników: rodzicom, rodzinom zastępczym oraz opiekunom prawym, pod warunkiem, że w roku podatkowym osoby te odpowiednio: wykonywały władzę rodzicielską, pełniły funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy ze starostą albo funkcję opiekuna prawnego, jednocześnie zamieszkując z dzieckiem. Za każdy miesiąc, w którym podatnik spełniał jeden z tych warunków, może odliczyć od podatku 92,67 zł, co za pełne 12 miesięcy daje maksymalnie 1112,04 zł.
Przykładowo, małżonkom 30 listopada 2012 r. urodziło się dziecko. Oznacza to, że pełnili władzę rodzicielską w dwóch miesiącach ubiegłego roku, tj. listopadzie (mimo że był to tylko jeden dzień) i w grudniu. Należy im się więc ulga za pełne dwa miesiące, tj. w wysokości 185,34 zł (92,67 x 2).
Jeśli zdarzy się, że w jednym miesiącu sprawowane były różne formy pieczy nad dzieckiem (np. pozostawało pod opieką rodziców, a potem trafiło do rodziny zastępczej), to każdy z uprawnionych podatników, może za ten miesiąc odliczyć 3,09 zł za każdy dzień sprawowania pieczy. Odliczenie natomiast w ogóle nie przysługuje, począwszy od miesiąca, w którym dziecko: wstąpiło w związek małżeński albo zostało umieszczone na podstawie orzeczenia sądu w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (np. w schronisku dla nieletnich czy zakładzie poprawczym).
Dzieci objęte preferencją podatkową
Ulga przysługuje na dzieci małoletnie, czyli takie, które nie mają jeszcze ukończonych 18 lat. W tym wypadku ustawa o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) dodatkowych ograniczeń nie wprowadza.
Preferencja obejmuje też dzieci pełnoletnie, ale tylko do ukończenia przez nie 25. roku życia i pod warunkiem, że wciąż się uczą (w Polsce lub za granicą), a ich roczny dochód nie przekroczył 3089 zł. Limit kwotowy do celów stosowania ulgi obejmuje łącznie: dochód dziecka opodatkowany skalą podatkową (z wyjątkiem renty rodzinnej) oraz dochód ze zbycia papierów wartościowych opodatkowany 19-proc. stawką podatku, zgodnie z art. 30b ustawy o PIT. Dochód należy rozumieć jako przychód pomniejszony wyłącznie o koszty jego uzyskania, co potwierdzają organy podatkowe (por. interpretację dyrektora izby skarbowej w Łodzi z 17 października 2012 r., sygn. IPTPB2/415-556/12-2/AK). Nie należy więc go mylić z podstawą opodatkowania, czyli kwotą, którą uzyskuje się po uwzględnieniu innych pomniejszeń dochodu, w tym o składki na ubezpieczenia społeczne. Ulga przepada również wtedy, gdy do dziecka miały zastosowanie w roku podatkowym przepisy o podatku liniowym lub ryczałcie ewidencjonowanym (z wyjątkiem ryczałtu z najmu prywatnego).
I wreszcie, ulgę odliczać można także na dzieci dorosłe – bez względu na ich wiek – o ile otrzymywały jedno ze świadczeń związanych z niepełnosprawnością: zasiłek albo dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną. Ani limit dochodów, ani kryterium nauki nie mają tutaj zastosowania.
Obowiązek alimentacyjny
W przypadku wszystkich pełnoletnich dzieci – uczących się i niepełnosprawnych – ulga przysługuje, o ile rodziców obciąża obowiązek alimentacyjny (łożą na dziecko, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać). W praktyce może to być problematyczne w przypadku dzieci niepełnosprawnych, których nie dotyczy kwotowy limit dochodów, a które oprócz świadczenia uzyskują dochód z pracy. Przykładowo, dyrektor izby skarbowej w Warszawie w interpretacji z 7 grudnia 2012 r. (sygn. IPPB4/415-819/12-4/BW) uznał, że rodzicom należy się ulga na dorosłą córkę pobierającą zasiłek pielęgnacyjny, która w pracy uzyskała dochód w wysokości 15 297 zł. Rodzice mieli prawo dokonać odliczenia, gdyż nadal obciążał ich obowiązek alimentacyjny (utrzymanie, mieszkanie, leczenie córki), w związku tym, że jej dochód nie pozwalał na samodzielnie pokrycie tych kosztów.
Gdy dziecko pełnoletnie tylko przez część roku spełnia warunki do objęcia ulgą (np. nauka, wiek, świadczenia związane z niepełnosprawnością), to tylko za ten okres (określany w miesiącach) ulga się należy. Przykładowo syn podatników w maju 2012 r. ukończył 18 lat. Nie uczy się i nie ma dochodów. Rodzice skorzystają z ulgi prorodzinnej tylko za miesiące styczeń – maj, bo potem pełnoletni syn nie spełnia warunku nauki.
Zasady odliczenia w zeznaniu
Ulgę prorodzinną można odliczyć wyłącznie od dochodów opodatkowanych skalą podatkową, a więc w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37. Odlicza się ją od podatku, po wcześniejszym potrąceniu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli przysługująca kwota ulgi przewyższa wysokość podatku, jej nadwyżka przepada i nie przechodzi na kolejny rok podatkowy. Kwota odliczenia dotyczy łącznie obojga rodziców, a także opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Mogą ją odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Szczegóły dotyczące odliczenia (m.in. miesiące, za które przysługuje ulga) należy podać w załączniku PIT/O do zeznania.
W przypadku rozwodu lub separacji o prawie do ulgi na dziecko małoletnie decyduje to, któremu z rodziców powierzono władzę rodzicielską. Jeśli mają ją oboje, to korzystają z ulgi na ogólnych zasadach (czyli powinni zgodnie się nią podzielić), także gdy władza jednego z rodziców została ograniczona. Ulgę wyłącza natomiast pozbawienie lub zawieszenie władzy rodzicielskiej (por. interpretację dyrektora izby skarbowej w Łodzi z 18 grudnia 2012 r., sygn. IPTPB2/415-662/12-3/AK).
Jak zmieni się ulga w rozliczeniu za 2013 r.
● podatnicy wychowujący jedno dziecko stracą ulgę, jeśli ich roczny dochód przekroczy 112 tys. zł (małżonkowie, osoby samotnie wychowujące dzieci) lub 56 tys. zł (osoba niepozostająca w związku małżeńskim)
● na trzecie dziecko – ulga wzrośnie do 1668,06 zł (o 50 proc.), na czwarte i każde kolejne – do 2224,08 zł (o 100 proc.).
● podatnicy wychowujący jedno dziecko stracą ulgę, jeśli ich roczny dochód przekroczy 112 tys. zł (małżonkowie, osoby samotnie wychowujące dzieci) lub 56 tys. zł (osoba niepozostająca w związku małżeńskim)
● na trzecie dziecko – ulga wzrośnie do 1668,06 zł (o 50 proc.), na czwarte i każde kolejne – do 2224,08 zł (o 100 proc.).
