W przypadku gdy w wyniku działu spadku po zmarłej matce jeden brat spłaca drugiemu kwotę nieprzekraczającą udziału w spadku, to obdarowany nie płaci podatku dochodowego – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.
Sąd uzasadniał, że nie może być w takim przypadku mowy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ od otrzymanego spadku skarżący musiał zapłacić podatek od spadków i darowizn.
WSA wyjaśnił, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, m.in. tytułem dziedziczenia. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy, czyli spadkobiercy, i powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Natomiast – jak tłumaczył sąd – z chwilą dokonania działu spadku, spadkobierca ma obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie jest więc związany z działem spadku, ale z przyjęciem spadku. Sąd wyjaśnił, że wynika to z chęci zapewnienia przez ustawodawcę wpływu środków do budżetu państwa. Gdyby natomiast ustawodawca określił, że podatek od spadków i darowizn trzeba zapłacić dopiero w momencie działu spadku, to mogłoby w ogóle nie dojść do powstania obowiązku podatkowego. Spadkobiercy mogliby nie być zainteresowani działem spadku.
Skoro więc skarżący zapłacił podatek od spadków i darowizn, to nie można kwoty, jaką wypłaca po podziale spadku jeden ze spadkobierców drugiemu, opodatkować PIT. Prowadziłoby to do podwójnego opodatkowania tego samego przychodu, najpierw podatkiem od spadków, a potem podatkiem dochodowym. Na podwójne opodatkowanie nie pozwala natomiast Konstytucja RP. Wyrok jest nieprawomocny.
Wyrok WSA w Łodzi z 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11.