PIT za 2019 r. Ulga termomodernizacyjna: Dla kogo i na co?

W 2020 roku po raz pierwszy podatnicy mogą odliczyć w PIT do 53 tys. zł wydatków na materiały budowlane, urządzenia i usługi związane z termomodernizacją budynku. Kto jest uprawniony do tej preferencji? Jakich budynków dotyczy ulga? I jak w ogóle rozumieć słowo „termomodernizacja”?

Z ulgi termomodernizacyjnej po raz pierwszy można skorzystać podczas rozliczania formularza PIT za 2019 r. Preferencja przysługuje zarówno podatnikom rozliczającym się według skali, jak i płacącym podatek liniowy lub ryczałt. Od dochodu w PIT mogą odliczyć do 53 tys. zł „wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego”, a w konsekwencji zapłacić podatek niższy o kilka tysięcy złotych, a przypadku rozliczających się według 32-procentowej składki - nawet o kilkanaście tysięcy złotych.

Przepisy określają, kto może skorzystać z ulgi oraz zakup jakich materiałów budowlanych, urządzeń i usług kwalifikuje uprawnia do odliczenia (szczegółowy wykaz podajemy na końcu tekstu).

Własny dom, tylko jednorodzinny

Do odliczenia uprawniony jest tylko właściciel lub współwłaściciel budynku, w którym została przeprowadzona lub trwa termomodernizacja, nie może więc z niej skorzystać np. najemca. Preferencja dotyczy wyłącznie budynków już istniejących, nie przysługuje więc w przypadku domów dopiero budowanych.

ZOBACZ TEŻ: PIT-y i ulgi podatkowe

Co równie ważne, ulga dotyczy tylko termomodernizacji budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Za taki uważa się dom wolnostojący bądź w zabudowie bliźniaczej i szeregowej, który służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Wydzielone mogą być w nim co najwyżej dwa lokale mieszkalne bądź jeden mieszkalny i jeden użytkowy, a ich powierzchnia może stanowić maksymalnie 30 proc. powierzchni całkowitej budynku.

Trzy lata na przeprowadzenie prac

Ulga przysługuje w przypadku przedsięwzięć, które zakończyły się lub zakończą nie później niż w okresie 3 lat od końca roku, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Jeśli więc ktoś rozpoczął termomodernizację w 2019 r., może odliczać poniesione wydatki pod warunkiem, że przeprowadzi wszystkie prace najpóźniej do końca roku 2022. Jeśli nie dochowa tego terminu, będzie zobowiązany do zwrotu ulgi.

Preferencja obowiązuje od początku 2019 r., nie skorzystają z niej więc ci, którzy już wcześniej ukończyli termomodernizację. W przypadku inwestycji kilkuletnich, jest jednak szansa na częściowe skorzystanie z ulgi.

I w takim wypadku obowiązuje trzyletni termin na przeprowadzenie prac. Jeśli więc ktoś w ubiegłym roku zakończył przedsięwzięcie rozpoczęte już w 2015 r., z preferencji nie skorzysta.

Za datę poniesienia wydatku uważa się dzień sprzedaży, a więc dzień dostarczenia towaru lub wykonania usługi. Datę sprzedaży można znaleźć na fakturze, a jeśli nie została podana przyjmuje się, że jest tożsama z datą wystawienia faktury.

Na podatnika, a nie na przedsięwzięcie

Limit 53 tys. zł nie jest związany z jednym przedsięwzięciem, a z jednym podatnikiem – to podstawowa zasada o której trzeba pamiętać, obliczając wysokość ulgi.

Jeśli zatem podatnik jest właścicielem kilku domów i w każdym z nich przeprowadzi termomodernizację, w ciągu roku może odliczyć maksymalnie 53 tys. zł, nawet jeśli wydał znacznie więcej.

W przypadku małżonków limit dotyczy każdego z nich odrębnie, tak więc każdy może skorzystać z odliczenia w maksymalnej wysokości 53 tys. zł. Jeżeli dom ma dwóch współwłaścicieli, którzy razem zdecydowali się przeprowadzić termomodernizację, każdy z nich będzie mógł odliczyć poniesione przez siebie wydatki do wysokości 53 tys. zł. Nie ma tu znaczenia, jak duży jest udział każdego z nich we współwłasności nieruchomości.

Wydatki tylko faktycznie poniesione

Podatnik nie może odliczyć wydatków na termomodernizację w tej części, w której w rzeczywistości ich nie poniósł (bo np. zostały mu zwrócone). Dotyczy to np. sytuacji, w której termomodernizacja była dotowana przez wojewódzki lub Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska.

Na podstawie tej ulgi nie można też odpisać wydatków w cześć, w jakiej zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o ryczałcie lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z innej ulgi, np. mieszkaniowej. Nie można też odliczać wydatków, które w jakiejkolwiek formie pomniejszyły już
zobowiązanie podatkowe podatnika.

A co w przypadku, gdy termomodernizacja została sfinansowana z kredytu lub pożyczki? Można wtedy skorzystać z ulgi, odliczając poniesione wydatki. Wysokość kredytu ani jego oprocentowanie nie mają tu znaczenia.

Wydatki trzeba udokumentować fakturą

Podatnik korzystający z ulgi termomodernizacyjnej nie ma obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego. Wydatki, które odlicza, muszą być jednak potwierdzone fakturami wystawionymi przez firmę, która nie jest zwolniona z podatku VAT.

Za kwotę wydatku uważa się wydatek wraz VAT, o ile ten podatek nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług. Rozliczając ulgę termomodernizacyjną, co do zasady należy więc wpisać w formularzu PIT kwotę brutto poniesionych wydatków.

W grudniu 2019 r. minister finansów określił nowe wzory formularzy PIT, które uwzględniają ulgę termomodernizacyjną. By z niej skorzystać, wraz z zeznaniem PIT należy dołączyć wypełniony formularz PIT/O.

Jakie wydatki można odliczyć?

Nie każde przedsięwzięcie, które potocznie można uznać za termomodernizację, uprawnia do skorzystania z ulgi. Wykaz materiałów budowlanych, urządzeń i usług, których zakup można odliczyć, jest zawarty w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju. Objaśniając zasady stosowania ulgi termomodernizacyjnej, Ministerstwo Finansów posługuje się przykładem wymiany szyb w oknach na szyby zespolone. Wbrew pozorom taka inwestycja nie uprawnia do ulgi, gdyż w rozporządzeniu wymienione są okna, a nie ich elementy.

Aktualny wykaz obejmuje następujące pozycje:

1. Materiały budowlane i urządzenia:

• materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia przegród budowlanych, płyt balkonowych oraz fundamentów wchodzące w skład systemów dociepleń lub wykorzystywane do zabezpieczenia przed zawilgoceniem;
• węzeł cieplny wraz z programatorem temperatury;
• kocioł gazowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
• kocioł olejowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
• zbiornik na gaz lub zbiornik na olej;
• kocioł na paliwo stałe spełniający co najmniej wymagania określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwa stałe (Dz. Urz. UE L 193 z 21.07.2015, s. 100);
• przyłącze do sieci ciepłowniczej lub gazowej;
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej;
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
• materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego;
• pompa ciepła wraz z osprzętem;
• kolektor słoneczny wraz z osprzętem;
• ogniwo fotowoltaiczne wraz z osprzętem;
• stolarka okienna i drzwiowa, w tym okna, okna połaciowe wraz z systemami montażowymi, drzwi balkonowe, bramy garażowe, powierzchnie przezroczyste nieotwieralne;
• materiały budowlane składające się na system wentylacji mechanicznej wraz z odzyskiem ciepła lub odzyskiem ciepła i chłodu.

2. Usługi:

• wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego;
• wykonanie analizy termograficznej budynku;
• wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami termomodernizacyjnymi;
• wykonanie ekspertyzy ornitologicznej i chiropterologicznej;
• docieplenie przegród budowlanych lub płyt balkonowych lub fundamentów;
• wymiana stolarki zewnętrznej np.: okien, okien połaciowych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, powierzchni przezroczystych nieotwieralnych;
• wymiana elementów istniejącej instalacji ogrzewczej lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej lub wykonanie nowej instalacji wewnętrznej ogrzewania lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
• montaż kotła gazowego kondensacyjnego;
• montaż kotła olejowego kondensacyjnego;
• montaż pompy ciepła;
• montaż kolektora słonecznego;
• montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego;
• montaż instalacji fotowoltaicznej;
• uruchomienie i regulacja źródła ciepła oraz analiza spalin;
• regulacja i równoważenie hydrauliczne instalacji;
• demontaż źródła ciepła na paliwo stałe.

Powyższe wydatki, aby mogły zostać odliczone, muszą wiązać się z przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, zdefiniowanym w ustawie o wspieraniu termomodernizacji i remontów. W uproszczeniu, przedsięwzięcie termomodernizacyjne to:

• ulepszenie budynku, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania i podgrzewania wody oraz ogrzewania;
• ulepszenie budynku, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je źródłach ciepła;
• likwidacja lokalnego źródła ciepła i wykonanie przyłącza do źródła scentralizowanego, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów;
• całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub kogeneracyjne, czyli wytwarzające jednocześnie energię elektryczną i cieplną.