Pracownik ma zastrzeżenia co do otrzymanego od pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę? Może wnieść odwołanie, żądać przywrócenia do pracy, lub wnioskować o odszkodowanie. Czy musi wówczas opłacić podatek dochodowy od przyznanego odszkodowania?

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z przepisów kodeksu pracy, każdy etatowy pracownik w razie podejrzenia, że wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub niezgodne z prawem, może wnieść odwołanie do sądu pracy. Ten z kolei – w razie przychylnego rozpatrzenia wniosku pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Kwota odszkodowania to równowartość wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Nie może być ona jednak niższa od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Wówczas w grę wchodzą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które definiują warunki zwolnienia z obowiązku uiszczania podatku od odszkodowania czy zadośćuczynienia.

„Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych”.

Kiedy pracownik nie może skorzystać ze zwolnienia z podatku?

Poseł Paweł Bańkowski w interpelacji do Ministerstwa Finansów pyta o okoliczności zwolnienia od podatku od zadośćuczynienia i odszkodowania. „Niejednokrotnie w drodze negocjacji zwaśnionych stron: pracodawcy i pracownika, w toku postępowania sądowego, w zamian za rezygnację z żądania pracownika przywrócenia go do pracy, pracodawca zgadza się zawrzeć ugodę sądową polegającą na zapłacie pracownikowi odszkodowania w wysokości wykraczającej ponad 3 miesięczne wynagrodzenie za pracę. W praktyce zdarzają się odszkodowania na kwotę 6 miesięcznego a nawet 12 miesięcznego wynagrodzenia za pracę”- czytamy w piśmie skierowanym do resortu finansów. Czy w takiej sytuacji zwolnieniu z podatku podlega jedynie wynagrodzenie do kwoty 3 miesięcznego wynagrodzenia za pracę, czy też odszkodowanie wykraczające ponad tą wysokość?

Podatnicy z nowymi obowiązkami. Wymiana kas fiskalnych od 2018 roku
Podatnicy z nowymi obowiązkami. Wymiana kas fiskalnych od 2018 roku

Zobacz również

Paweł Gruza w odpowiedzi na interpelację powołuje się na rozwiązania znane z orzecznictwa. Powszechne wówczas w odniesieniu do opisanej sytuacji stało się stosowanie art.21 ustawy.

Zgodnie z nim, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej
w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

  • otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą
  • dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

W tej sytuacji – jak tłumaczy resort finansów- niezbędne jest ustalenie, czy odszkodowanie określone w ugodzie sądowej dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W orzeczeniu WSA w Gdańsku wskazano bowiem, że „mocą tego przepisu nie korzystają bowiem ze zwolnienia od opodatkowania odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono”. Stąd wypłacone pracownikowi odszkodowanie jako dotyczące korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć w postaci wynagrodzenia za pracę, wyklucza zastosowanie zwolnienia przewidzianego w tym przepisie – wskazano w uzasadnieniu.

Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 11 marca 2014 r. sygn. akt I

Odpowiedź Pawła Gruzy z dnia 4 września 2017 roku nr DD3.054.30.2017 w sprawie podatku dochodowego od odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę