Subskrybuj nas na Youtube
Jeśli firma przyzna pracownikowi opcje na akcje amerykańskie, to przychód powstanie dwa razy: w momencie ich realizacji oraz sprzedaży akcji . Pierwszy będzie opodatkowany według stawek 18 i 32 proc., drugi według stawki 19 proc.
Dochód ze sprzedaży akcji spółek z Unii Europejskiej będzie opodatkowany raz, według stawki 19 proc. PIT.
Wynika tak z projektu nowelizacji ustaw o: PIT, CIT i ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych. Projekt przewiduje zmiany w zakresie programów motywacyjnych opartych na akcjach oraz na pochodnych instrumentach finansowych. W jednym i drugim przypadku może się okazać, że PIT trzeba będzie zapłacić już w momencie nabycia akcji lub realizacji opcji na akcje.
Istotne ograniczenia
Projekt przewiduje, że program oparty na akcjach lub instrumentach pochodnych będzie musiał spełniać warunki wprowadzane nowelizacją (patrz ramka). Preferencją będą objęte jedynie nabywane instrumenty lub akcje spółek z siedzibą w Unii Europejskiej lub Europejskim Obszarze Gospodarczym.
A co w sytuacji, gdy polski pracownik otrzymuje w ramach programów motywacyjnych akcje podmiotów spoza UE i EOG, np. amerykańskich?
– Nie będą one objęte preferencją, czyli odroczeniem opodatkowania do momentu zbycia akcji, z zastosowaniem 19 proc. PIT – wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy i dyrektor w PwC.
Co więcej z preferencji będą mogły korzystać tylko osoby zatrudnione w spółce na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną (zlecenie, o dzieło). Nie obejmie więc ona np. osób prowadzących działalność gospodarczą, które również mogą być objęte programami motywacyjnymi.
Preferencja nie będzie też dotyczyć przekazania udziałów spółek z o.o.
Oparte na akcjach...
– Zasadniczo programy motywacyjne oparte na akcjach nadal będą objęte preferencją podatkową, czyli odroczeniem opodatkowania do momentu zbycia akcji, a podatek od dochodu będzie ustalany według stawki 19 proc. PIT. Ich atrakcyjność nie zmniejszy się więc, ale nie dotyczy to wszystkich takich programów – wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy i dyrektor w PwC.
Podkreśla, że jeśli program nie będzie spełniał nowych wymogów, to konsekwencją będzie opodatkowanie przychodu już na moment preferencyjnego nabycia akcji i to według skali podatkowej, czyli według stawek: 18 proc. i 32 proc., a nie jedną stawką 19 proc.
– Mało tego, skoro będzie powstawał przychód, to zasadniczo trzeba też będzie odprowadzić składki ZUS – mówi Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
... i na instrumentach pochodnych
Taka sama zasada będzie dotyczyła programów opartych na instrumentach pochodnych (np. opcjach na akcje). Jeśli będą spełnione warunki do odroczenia opodatkowania, to sama zamiana opcji na akcje przez pracownika nie będzie opodatkowana. – Podatek zapłacimy wówczas tak jak w przypadku programów opartych na akcjach, a więc tylko przy zbyciu akcji – wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Podkreśla, że i w tym wypadku preferencja będzie dotyczyła opcji na akcje spółek UE lub EOG.
– Natomiast w przypadku opcji na akcje spółek spoza UE i EOG, np. spółek amerykańskich, zapłacimy podatek dwa razy: najpierw w momencie realizacji opcji (według skali podatkowej: 18 i 32 proc.), a potem w momencie zbycia akcji (według stawki 19 proc.) – tłumaczy ekspertka.
Projekt zakłada bowiem, że dochody z programów motywacyjnych opartych na instrumentach pochodnych będą opodatkowane tak jak inne dochody ze źródła, z którego zostały uzyskane. A zatem, przychód pracownika zatrudnionego na umowę o pracę, który otrzyma opcje i zamieni je na akcje, będzie zasadniczo zaliczany do przychodów ze stosunku pracy (opodatkowanych według skali podatkowej: 18 proc. i 32 proc.).
Mniej korzystne niż obecnie będzie również opodatkowanie opcji rozliczanych pieniężnie. Chodzi o sytuację, gdy nie wymieniamy opcji na akcje, tyko otrzymujemy gotówkę. Wtedy taki dochód również będzie opodatkowany według skali podatkowej (18 proc. i 32 proc. PIT).
Podatek od dochodu
Projekt precyzuje też, co będzie dochodem ze zbycia akcji otrzymanych w ramach programów motywacyjnych. Zasadniczo nadal będzie nim różnica między ceną sprzedaży a ceną zapłaconą za akcje, jeśli były one nabyte odpłatnie.
– Natomiast gdy nie będzie możliwości odroczenia opodatkowania, czyli w sytuacji, gdy pracownik będzie musiał zapłacić podatek już w momencie nabycia lub objęcia akcji (np. w przypadku posiadania akcji spółek spoza UE lub EOG), wówczas w momencie zbycia akcji będzie można odliczyć od dochodu kwotę przychodu opodatkowanego w chwili nabycia lub objęcia akcji – wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Warunki odroczenia podatku do momentu zbycia akcji
Program motywacyjny musi być utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia przez:
1) spółkę akcyjną lub
2) spółkę akcyjną będącą jednostką dominującą.
Osoba uprawniona do programu motywacyjnego musi osiągnąć dochód z tytułu objęcia lub nabycia akcji spółek akcyjnych, których siedziba znajduje się na terytorium państw członkowskich UE lub EOG.